Όταν το 1992, στα 22 του χρόνια, πέρασε από την πατρίδα του, την Αλβανία, στην Ελλάδα, ίσως δεν φανταζόταν ότι κάποια χρόνια μετά θα έκανε σινεμά. Ο αλβανός σκηνοθέτης έχει σήμερα στο ενεργητικό του τρεις ταινίες μικρού μήκους, το Κατώι, το Υγραέριο και την Πυξίδα. Η πρώτη προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στο αφιέρωμα «Σινεμά και μετανάστευση» ενώ η δεύτερη προβλήθηκε, στις αρχές Νοεμβρίου σε κεντρικό κινηματογράφο μετά τη βράβευσή της με το βραβείο «Τώνια Μαρκετάκη» από το πρόσφατο 29ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας.
Αν η ζωή είναι δύσκολη για έναν μετανάστη σε μια καινούργια χώρα, πόσο δύσκολη είναι η ζωή για έναν σκηνοθέτη μετανάστη και εν γένει καλλιτέχνη σε μια ξένη χώρα;
Το να έρθεις στην Ελλάδα ήταν εύκολο και το έκανα χωρίς να ξέρω τι με περίμενε στη συνέχεια. Και δεν εννοώ τα αρνητικά. Ποτέ δεν ασχολήθηκα με τα αρνητικά, και ας πέρασα πολύ άσχημα. Την κόλαση του Μπουγιάρ την ξέρω μόνο εγώ. Και αναφέρομαι στην εσωτερική κόλαση. Γιατί μπορεί όλη την ημέρα να φορτώνεις και να ξεφορτώνεις πράγματα αλλά η ψυχή σου δεν αλλοιώνεται, δεν φθείρεται. Και παρά τα όσα πέρασα τα πρώτα χρόνια, δεν το άφησα να γίνει;
Το Κατώι
Το προστάτεψα καλά. Όσον αφορά τις δυσκολίες που αντιμετώπισα για να κάνω τις ταινίες, θα έλεγα ότι το μεγάλο μου εμπόδιο αρχικά ήταν η γλώσσα, καθώς το βασικό κομμάτι της κινηματογραφικής και της θεατρικής τέχνης είναι ο λόγος, η ομιλία. Δούλεψα πολύ πάνω στην ελληνική γλώσσα, άκουσα πολλά ελληνικά τραγούδια και ύστερα από τρία χρόνια παραμονής μου στην Ελλάδα είδα την πρώτη μου θεατρική παράσταση.
Πως ξεκίνησε η ενασχόλησή σου με το σινεμά στην Ελλάδα;
Το 1996 διοργάνωσα με έναν φίλο μου μια μουσικοποιητική βραδιά προκειμένου να παρουσιάσουμε δύο βιβλία αλβανικής ποίησης. Θυμάμαι ότι όλοι όσοι ήταν μέσα στην αίθουσα ήταν λαθρομετανάστες. Τότε με πλησίασαν δύο σκηνοθέτες, οι οποίοι ετοίμαζαν τότε το Μιρουπάφσιμ, ο Γιώργος Κόρρας και ο Χρήστος Βούπουρας, και μου πρότειναν να γίνω βοηθός σκηνοθέτη στην ταινία, όπως και ήμουν για ένα πολύ μεγάλο διάστημα. Εκεί γνώρισα το σινεμά. Μετά, όποιος έχει πόδια γερά περπατά. Το 1997, ένα χρόνο μετά, άκουσα μια αληθινή ιστορία από τους συμπατριώτες μου, πίστεψα ότι υπάρχει σε αυτή κινηματογραφική ύλη, και έτσι έγινε το 2002 το Κατώι.
Μπορούμε να μιλήσουμε για αλβανική καλλιτεχνική κοινότητα στην Ελλάδα;
Θεωρώ πως μπορούμε, και οι καλύτεροι σε αυτόν τον τομέα είναι οι αλβανοί μουσικοί. Υπάρχουν και ένα δυο αξιόλογοι αλβανοί λογοτέχνες. Όσον αφορά το θέατρο, πιστεύω ότι θα μπορούσε να υπάρχει κάτι ακόμα πιο δυνατό. Πριν από μερικά χρόνια, είχε γίνει μια καλή θεατρική προσπάθεια, την οποία είχα στηρίξει.
Εργάζεσαι τα τελευταία χρόνια και ως φροντιστής στο θέατρο «Χώρα». Θα σε ενδιέφερε κάποια στιγμή να σκηνοθετήσεις και μια θεατρική παράσταση;
Βέβαια θα με ενδιέφερε. Αρκεί να βρεθεί η κατάλληλη ευκαιρία και οι κατάλληλες προϋποθέσεις. Αν είχα, ωστόσο, να επιλέξω ανάμεσα σε θέατρο και σινεμά, θα επέλεγα το σινεμά.
Έπειτα από τρεις ταινίες μικρού μήκους, βρίσκεται μέσα στα άμεσα σχέδιά σου η δημιουργία μιας μεγάλου μήκους ταινίας
Έχω αρχίσει ήδη να τη σχεδιάζω. Εγώ σνομπάρω πολύ αυτούς που σνομπάρουν την τηλεόραση. Εγώ βλέπω τηλεόραση και μέσα από αυτήν μπορεί να ξεχωρίσει κανείς απίστευτες ιστορίες. Μια από αυτές, λοιπόν, με είχε ταράξει και θα ήθελα να τη μεταφέρω στο σινεμά.
Έχει να κάνει με τις διαδηλώσεις, την κατάχρηση εξουσίας και τα δικαιώματα των ανθρώπων. Το επόμενο βήμα μου θα είναι αυτό, αν και θα ήθελα πριν προχωρήσω στην υλοποίηση της ταινίας μεγάλου μήκους να κάνω ένα ντοκιμαντέρ. Θα ακολουθήσω μια ημέρα ενός κοριτσιού με σύνδρομο Ντάουν.
Σπούδασε ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών των Τιράνων. Από το 1992 βρίσκεται στην Ελλάδα. Έχει εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτης στις ταινίες Μιρουπάφσιμ, Μπραζιλέρο, Κρύο-Ζεστό, κ.ά.
δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Highlights (τεύχος 25)
Powered by Qumana
CAMERA STYLO 