ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΩΝ (SHUTTER ISLAND) του Μάρτιν Σκορτσέζε. Κριτική Ταινίας Ιάκωβου Γωγάκη, 2.5 / 5.

Σκηνοθέτης: Μάρτιν Σκορτσέζε

με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Μαρκ Ράφαλο, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Έμιλι Μόρτιμερ, Μισέλ Γουίλιαμς, Μαξ Φον Σίντοφ, Τζάκι Ερλ Χάλεϊ, Ηλία Κοτέα

Θρίλερ Μυστηρίου, Η.Π.Α 2009, 139 Λεπτά

Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής δεν είχα δώσει ιδιαίτερη σημασία στο κινηματογράφο του Σκορτσέζε ίσως γιατί τον είχα ταυτίσει με την ακατάσχετη βία που είναι ξένη με την ιδιοσυγκρασία μου, αλλά με την πάροδο των χρόνων ανακαλύπτω πως μερικές απ’ τις πολυάριθμες ταινίες του κρύβουν μια πολυπλοκότητα και πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Ταινίες που ανήκουν κυρίως στη πρώτη περίοδο της φιλμογραφίας του όπως το « Οργισμένο Είδωλο» « Ταξιτζής», ή αργότερα με τα «Καλά Παιδιά», γιατί θεωρώ πως ούτε το Aviator, ούτε η ταινία που του χάρισε το μοναδικό όσκαρ στη καριέρα του ο «Πληροφοριοδότης», έχουν κάτι από την αίγλη αυτών των σπουδαίων έργων.

Στο νησί των Καταραμένων ο Σκορτσέζε κάνει μια προσπάθεια να εισάγει μέσα σε ένα θρίλερ μυστηρίου, γνωρίσματα της κλασικής του δημιουργίας, δηλαδή στοιχεία ψυχολογικού ρεαλισμού, φιλοσοφικού προβληματισμού και υπαρξιακής αναζήτησης. Αλλά τον αδικεί το ίδιο το μυθιστόρημα το οποίο είναι παρωχημένο θεματολογικά, κατώτερο των προσδοκιών, και έτσι οι τίμιες προθέσεις του σκηνοθέτη δεν αναδεικνύονται.

Η ιστορία διαδραματίζεται το 1954 και ξετυλίγεται αποκλειστικά και μόνο μέσα από τον τρόπο που βλέπει τα γεγονότα ο αστυνόμος Τέντι Ντάνιελς(Λεονάρντο Ντι Κάπριο) που μαζί με τον νέο του συνεργάτη Τσακ Αλι (Μαρκ Ράφαλο) φτάνουν στο ψυχιατρικό νοσοκομείο Άσκλιφ σε ένα εντελώς απομονωμένο νησί κοντά στη Βοστώνη. Αποστολή τους, να ερευνήσουν την μυστηριώδη εξαφάνιση της παιδοκτόνου ασθενούς Ρέιτσελ Σολάντο. Το πλοίο που συνδέει τη Βοστώνη με το νησί εκτελεί ελάχιστα δρομολόγια το χρόνο άρα είναι προφανές πως η Ρέιτσελ βρίσκεται στο νησί. Ξαφνικά ο ήρωας μας συνειδητοποιεί πως κάτι δεν πάει καλά. Ο υπεύθυνος του ψυχιατρείου Δρ. Κόουλι (Μπεν Κίνγκσλεϊ) μαζί με τον φιλοναζιστή ψυχίατρο(Μαξ Φον Σίντοφ) δεν είναι συνεργάσιμοι για την διαλεύκανση της υπόθεσης, διστακτικοί στο να βοηθήσουν είναι και οι ασθενείς αλλά και το προσωπικό του περίεργου ιδρύματος. Ο Ντάνιελς ανακαλύπτει πως χρησιμοποιούνται παράνομες πειραματικές θεραπείες στους ασθενείς και αρχίζει να διαισθάνεται πως βρίσκεται σε εχθρικό μέρος, μέσα σε μια περίπλοκη συνομωσία με πολλά ψέματα και πολλά υπονοούμενα. Η κατάσταση που επικρατεί επηρεάζει και τον ψυχικό του κόσμο με αλλεπάλληλες ημικρανίες, ταυτόχρονα εγκλωβίζεται σε ένα λαβύρινθο σκέψεων και παραισθήσεων. Βλέπουμε σκηνές από την προσωπική του ζωή, την τραυματική του εμπειρία να σκοτώνει ναζί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης μέχρι αναμνήσεις από την πεθαμένη σύζυγο του Ντολόρες (Μισέλ Γουίλιαμς). Ψάχνει να βρει μια άκρη στην υπόθεση Σολάντο και παράλληλα παραπαίει σωματικά και ψυχολογικά. Αρχίζει να υποπτεύεται τους πάντες, πιστεύει πως υπάρχει μια σκευωρία εναντίων του και πως ο φυσικός αυτουργός για το θάνατο της γυναίκας του βρίσκεται στο ψυχιατρείο. Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται μέχρι την αποκάλυψη της αλήθειας.

Όταν τελείωσε η ταινία ο άμεσος συνειρμός που έκανα είναι πως είχα δει μια «πειραγμένη» εκδοχή του « Υπόπτου της Οδού Άρλινγκτον», με την διαφορά πως στο Νησί των Καταραμένων το ενδιαφέρον μου για το μυστήριο όσο προχωρούσε το έργο μειωνότανε, και ο λόγος πρέπει να αναζητηθεί α)στη μεταπήδηση από το αρχικό διακύβευμα του έργου που ήταν η εξαφάνιση της Ρέιτσελ, στους δαιδαλώδεις και υπόγειους δρόμους του Ντάνιελς και β) στη ποιότητα της δράσης που είναι λιγότερο επιβλητική σε σχέση με την προαναφερθείσα ταινία.

Τέτοιου είδους ταινίες λειτουργούν με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Εξελίσσεται η πλοκή έτσι ώστε τίποτα να μην είναι προφανή και απολύτως σαφές μέχρι την τελική σκηνή.

Πράγματι στο τέλος απαντώνται όλα τα ερωτήματα και λύνονται όλες οι απορίες, παραμένει όμως ένα παλαιάς κόπιας έργο μυστηρίου, με μόνη σύγχρονη αναφορά στο γενικότερο ζήτημα των ψυχιατρείων που ακόμα και σήμερα σε πολλές ακόμα και αναπτυγμένες χώρες αποτελούν πραγματικά κολαστήρια που δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις φυλακές. Αν ο μυθιστοριογράφος επέλεγε ένα διαφορετικό τέλος ίσως αυτό το ζήτημα να αναδεικνυόταν πολύ περισσότερο γιατί οι τελευταίες σκηνές μας δείχνουν τους υπευθύνους του ιδρύματος ως γνήσιους καλοθελητές να αγωνιούν για την κατάσταση του Ντάνιελς και των ασθενών τους.

Αντίθετα στον « Υπόπτου της Οδού Άρλινγκτον» ο στόχος είναι σαφής και ισχυρότερος από το Νησί των Καταραμένων. Ο σκηνοθέτης έθεσε το 1999 το ζήτημα της τρομοκρατίας που μετά την πτώση των δίδυμων πύργων του 2001 αποτελεί ένα μότο πολιτικών αλλά και τρομοκρατών, με πολέμους στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, περιορισμό των ατομικών ελευθεριών και από την άλλη όξυνση των τρομοκρατικών ενεργειών.

Ο Σκορτσέζε είναι γνωστός δεξιοτέχνης στην αποτύπωση της εικόνας. Προσφέρει δυνατά οπτικά πλάνα των φυλακών, με ευμετάβλητο φωτισμό που για μεγάλο χρονικό διάστημα συντηρούν ένα κλίμα φόβου.

Ο Ντι Κάπριο αποδίδει το ρόλο του με έντονη συναισθηματική οργή είναι διαρκώς ιδρωμένος και ταραγμένος δε θα έλεγα πως θα ήταν ένας ρόλος για όσκαρ όπως μερικοί υπαινίχθηκαν στο Φεστιβάλ Βερολίνου.

Ο Σκορτσέζε σκηνοθέτησε περίπου 35 μεγάλου μήκους ταινίες, ανεξάρτητα αν ήταν αριστουργήματα ή όχι διέθεταν ανέκαθεν ένα εισπρακτικό πρόβλημα το οποίο μια εποχή ενοχλούσε και τον ίδιο. Το Shutter Island μπορεί να απέχει από τις κορυφαίες στιγμές του σκηνοθέτη αλλά από οικονομικής άποψης όλα δείχνουν πως θα είναι η ταινία του με τα μεγαλύτερα έσοδα μέχρι τώρα.

Σεμινάριο Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου-Δημιουργίας Ταινίας Μικρού Μήκους 2019-2020 (και με κινητό, tablet, mirrorless ή GOPRO κάμερες)

Σεμινάριο Δημιουργίας Ντοκιμαντέρ 2019-2020 || Ξεκίνησαν οι εγγραφές

[έναρξη πολύ σύντομα της Λέσχης Ανάγνωσης Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι -Σεμινάρια Κινηματογράφου στο Σχολείο του Σινεμά από Σεπτέμβριο 2019 [1. Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου (και για τάμπλετ & κινητά), 2. Δημιουργίας (& Ιστορίας) Ντοκιμαντέρ 3. Ιστορίας και Κριτικής Κινηματογράφου, 4. Συγγραφής Σεναρίου, 5. Κινηματογραφικής Υποκριτικής «ΚΑΝΤΟ ΟΠΩΣ Ο ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ» (& Σκηνοθεσίας), 6. Μοντάζ (adobe premiere και Avid)– Πληροφορίες στα τηλέφωνα 2130 159 816, 6944143564) και στο e-mail : schoolofcinemagr@gmail.com] .