Το “Νησί των Καταραμένων” η τελευταία ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε είναι αναμφίβολα μια ταινία που αξίζει να δει κανείς. Εντυπωσιάζει και προβληματίζει, τον θεατή της. Το να γράψεις για μια ταινία σήμερα έστω και δύο μέρες μετά την έξοδό της στις αίθουσες θα πρέπει να θεωρηθεί περισσότερο μετακριτική, παρά κριτική, αφού έχεις την δυνατότητα να έρθεις σε επαφή με αυτά που γράφτηκαν για την ταινία.
Τι είναι όμως το “Νησί των Καταραμένων”; Είναι μια “ταινία του δημιουργού”; Και υπήρξε ποτέ τέτοιος ο Μάρτιν Σκορτσέζε; Και αν υπήρξε μέχρι πότε ήταν; Υπάρχουν δημιουργοί σήμερα; Και αν υπάρχουν γιατί αυτοί έχουν την πολυτέλεια να είναι, ενώ άλλοι όπως ο Βέντερς, οι αδελφοί Ταβιάνι, ο Κουστορίτσα, οι εναπομείναντες Γάλλοι της Νουβέλ Βαγκ (εξαιρείται όπως πάντα ο Γκοντάρ) την έχασαν κατά πάσα πιθανότητα για πάντα; Έχει καμιά αξία σήμερα η “θεωρία του δημιουργού” ή κάποιες “του ίδιου κύματος” μετεξελίξεις της; Τι σημασία έχουν όλα αυτά για την συντριπτική πλειοψηφία των θεατών που πηγαίνει να δει κινηματογράφο καθαρά για να “ψυχαγωγηθεί” με την επικρατούσα καθημερινή έννοια του όρου; Πως συνδέονται όλα αυτά με την ταινία και την στρατηγική που ακολουθεί και την φιλοσοφία της;
Τι είναι το “Νησί των Καταραμένων”; Είναι μια πολιτικοκοινωνική έστω σε δεύτερο επίπεδο ταινία , σε επίπεδο υπόρρητων νοημάτων, άρα μια πολιτική ουσιαστικά ταινία όπως γράφτηκε ή υπονοήθηκε από κάποιους κριτικούς; Είναι μια αλληγορική ή μια “ταινία των υπονοουμένων” όπως γίνονταν κάποτε στις “χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού”; Θα μπορούσε ο Μάρτιν Σκορτσέζε, ο συντηρητικός στην ιδεολογία και χριστιανός, χωρίς αυτά στην τέχνη να αποτελούν απαραίτητα μομφή-αφού στους σπουδαιότερους και αγαπητότερους δημιουργούς στην ιστορία του κινηματογράφου ανήκουν σκηνοθέτες παρόμοιας αντίληψης και φιλοσοφίας, να κάνει μια πραγματικά πολιτική ταινία;
Για κάποια στιγμή όσο προχωρούσε η ταινία και αναρωτιόμασταν που το πάει ακριβώς ο σκηνοθέτης, νομίσαμε πως ναι. Νομίσαμε ότι ο Μάρτιν Σκορτσέζε θα μπορούσε με ένα περίεργο μεταφυσικό, σίγουρα αντιδιαλεκτικο τρόπο να υπερβεί τον εαυτό του, να ωριμάσει ιδεολογικά και σε επίπεδο πνευματικής σκέψης και να κάνει το θαύμα. Νομίσαμε έστω ότι ο Μάρτιν Σκορτσέζε θα έκανε μια ταινία που θα είχε να προσφέρει σε επίπεδο προβληματισμού όσον αφορά την ψυχαναλυτική σκέψη και την επαφή της με τον απλό καθημερινό άνθρωπο και θεατή. Νομίσαμε εντέλει πως ο Μάρτιν Σκορτσέζε θα μπορούσε να έκανε μια μεγάλη ταινία.
Τι διαπραγματεύεται το “Νησί των Καταραμένων”; Την σχέση αλήθειας και ψέματος, πραγματικότητας και φανταστικού και την σύγχυση που γεννάει η αμείλικτη διαπλοκή και σύγκρουσή τους που μπορεί να οδηγήσει στην …… “τρέλα” τελικά και τον αγώνα που κάνει ο άνθρωπος να μην υποκύψει σε αυτήν, σε συνθήκες ενός σύγχρονου παράλογου, παρανοϊκού καπιταλιστικού συστήματος που κάθε διαφορετική φωνή που αντιστέκεται, που δεν θέλει να ταυτιστεί με την ισοπεδωτική ομοιομορφία των συνειδήσεων, αν δεν τα καταφέρει αλλιώς να την εξαφανίσει, έχει σαν τελική καταφυγή τον εξαναγκασμό σε αυτήν, σε εκούσια ή ακούσια “απόσυρση”. Και η ταινία περιγράφει με εντυπωσιακό και “τρομακτικό” τρόπο πολλές φορές αυτή την πάλη του ανθρώπου με την “τρέλα”, του ανθρώπου-ήρωα μιας ταινίας και του ανθρώπου-θεατή μιας ταινίας, πείθει για τις πράξεις και τις κατάσταση του βασικού ήρωα κυρίως, που εκπροσωπεί τον μέσο “ψαγμένο” θεατή (αν υπάρχει τέτοιο πράγμα), ταυτίζει τον ψευδαισθησιακό κόσμο του που μπορεί να προήλθε ακόμα και από την χρήση παραισθησιογόνων ουσιών με τον παραισθησιογόνο κόσμο του θεατή που προήλθε από την δύναμη, την λατρεία και την μαγεία της εικόνας. Αν πίσω από όλα αυτά βρισκόταν ένας πολύ αξιόλογος και αναμφισβήτητου αξίας ψυχοθεραπευτής έτσι ώστε να μπορεί κανείς να τον εμπιστευθεί με κλειστά μάτια (κάτι τέτοιο προφανώς δεν μπορεί να υπάρξει), τότε θα μιλούσαμε για επίτευγμα, για “επιστημονική” χρήση του κινηματογράφου και της μαγικής δύναμης της εικόνας σε ένα παγκόσμιο κοινό δισεκατομμυρίων ανθρώπων που θα μπορούσε να λειτουργήσει και ψυχοθεραπευτικά. Ομαδική ψυχοθεραπεία, σύντομα και τρισδιάστατη μέσω ενός “λαϊκού” κινηματογράφου, φανταστείτε την αξία της αλλά και την επικινδυνότητα της για να έρθουμε στην ουσία της υπόθεσης, κάτι που δεν ήθελα να θέσω εξαρχής. Ενώ λοιπόν θα εμπιστευόμουν προσωπικά έναν χριστιανό και ιδεαλιστή ως καλλιτέχνη και δημιουργό, δεν θα τον εμπιστευόμουν σε καμιά περίπτωση ως ψυχοθεραπευτή, για ευνόητους λόγους θέλω να ελπίζω.
Είναι λοιπόν το “Νησί των Καταραμένων” μια μεγάλη ταινία; “Το Νησί των Καταραμένων” είναι ένα δυνατό παραισθησιογόνο που δίνεται από τον σκηνοθέτη-“ψυχοθεραπευτή”-πομπό Μάρτιν Σκορτσέζε σε μεγάλη δόση στους θεατές-δέκτες εν δυνάμει “ασθενείς”, για να διαπιστωθεί αν έχουν τα αντισώματα, τον τρόπο, την στρατηγική και την προσωπικότητα να αντέξουν τις παραισθήσεις και την κατάδυση στην “τρέλα”. Η αμφισημία και το διφορούμενο του σεναρίου και της πλοκής δεν φαίνεται να διαχωρίζονται από την παρανοϊκή σύγχυση. Ο φόβος της “τρέλας” ειδικά μετά την αποκάλυψη-ανατροπή της ταινίας και ή μη ίασή της στην μία από τις δύο εκδοχές που μπορεί να ακολουθήσει ο θεατής και που παρουσιάζεται σίγουρα ως η πιο επικρατέστερη, αν και μας αφήνει κάποιες αμφιβολίες εσκεμμένα, μπορεί να τον οδηγήσει σε παρόμοιες ψυχολογικές καταστάσεις με αυτές του ήρωα και αν η επικρατέστερη εκδοχή της ταινίας (για το βιβλίο δεν ξέρουμε δεν το έχουμε διαβάσει) είναι αυτή που προαναφέραμε, τότε η ταινία ενώ φαίνεται να φλερτάρει με μια καταγγελτικότητα κινδυνεύει να κυλήσει στο συντηρητισμό και την συμβατικότητα.
Δεν πρόκειται εντέλει για μοντέρνα “ταινία του δημιουργού” με ροπή στην αμφισημία και στο διφορούμενο, αλλά για μια ταινία που φλερτάρει με την ψυχολογική και αισθητική σύγχυση χωρίς να σου δίνει το “κλειδί¨. Και δεν μιλάμε για το “αλήστου μνήμης” “μήνυμα” αλλά για την σταθερή, καθάρια ιδεολογική διαλεκτική άποψη και συμπεριφορά που συνεπικουρείται από την επιστημονική σύγχρονη μη κομφορμιστική γνώση, την οποία δικαιολογημένα λόγω συντηρητικής ιδιοσυγκρασίας στερείται ο Μάρτιν Σκορτσέζε αλλά ακόμα περισσότερο το Χόλιγουντ ειδικά στην εποχή που οι λεγόμενοι “αουτσάιντερς” σκηνοθέτες ή “μάβερικς” στους οποίους ανήκε και ο Μάρτιν Σκορτσέζε, έχουν εδώ και πολύ καιρό πάψει να υφίστανται. Τηρουμένων των αναλογιών τα κατορθώματα της ταινίας είναι πολλά, η καλύτερη ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε μετά από πολλά χρόνια, χωρίς δικαιολογημένα να δύναται να υπερβεί ούτε τα όρια του δημιουργού της, ούτε του συστήματος στο οποίο δρα και πραγματοποιεί ταινίες, χάρηκα που την είδα και αν έπρεπε να βάλω βαθμολογία θα έβαζα 3/5.
Σεμινάριο Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου-Δημιουργίας Ταινίας Μικρού Μήκους 2019-2020 (και με κινητό, tablet, mirrorless ή GOPRO κάμερες)
Σεμινάριο Δημιουργίας Ντοκιμαντέρ 2019-2020 || Ξεκίνησαν οι εγγραφές
[έναρξη πολύ σύντομα της Λέσχης Ανάγνωσης Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι -Σεμινάρια Κινηματογράφου στο Σχολείο του Σινεμά από Σεπτέμβριο 2019 [1. Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου (και για τάμπλετ & κινητά), 2. Δημιουργίας (& Ιστορίας) Ντοκιμαντέρ 3. Ιστορίας και Κριτικής Κινηματογράφου, 4. Συγγραφής Σεναρίου, 5. Κινηματογραφικής Υποκριτικής «ΚΑΝΤΟ ΟΠΩΣ Ο ΜΠΕΡΓΚΜΑΝ» (& Σκηνοθεσίας), 6. Μοντάζ (adobe premiere και Avid)– Πληροφορίες στα τηλέφωνα 2130 159 816, 6944143564) και στο e-mail : schoolofcinemagr@gmail.com] .
CAMERA STYLO 