PHOTO: Karl Biscuit
O Καρλ Μπισκουί και η Μάρσια Μπαρσελό, ή αλλιώς οι Systeme Castafiore, παρουσιάζουν την πληθωρική παράσταση τους Stand Alone Zone, η οποία συνδυάζει χορό, θέατρο, βίντεο προβολές και οπτικά εφέ. Πειραματιστές κι ερευνητές, με έναν ξεσηκωτικό ενθουσιασμό για τη ζωή και την τέχνη, εμπνέονται από το Stalker του Ταρκόφσκι και την κληρονομιά του χορογράφου Άλβιν Νικολάις και δημιουργούν έναν πρωτοποριακό κόσμο μαγείας και ονείρων. Και το καλύτερο; Φέρνουν μαζί τους ένα τρισδιάστατο συνθεσάιζερ εικόνας για ακόμα πιο αποτελεσματικές οπτικές ψευδαισθήσεις!
Τι σημαίνει ο τίτλος Stand Alone Zone; Πώς προέκυψε;
Ουσιαστικά πρόκειται για μια απαγορευμένη ζώνη, και για μια αναζήτηση, την οποία οι χαρακτήρες πρέπει να φέρουν εις πέρας. Επίσης, είναι ένας τίτλος εμπνευσμένος από τον κόσμο των υπολογιστών και συγκεκριμένα από την εφαρμογή Stand Alone, η οποία λειτουργεί μόνη της.
Οι προβολές για την παράσταση αποπνέουν μια ρετρό/φουτουριστική ατμόσφαιρα, σαν να έχουν βγει από το Μετρόπολις. Έχουν επίσης και γκροτέσκο βιομηχανικά στοιχεία, που θυμίζουν βιντεοκλίπ των Nine Inch Nails ή του Aphex Twin. Τι σας προσέλκυσε σ’ αυτή την αισθητική; Ποια ήταν η έμπνευση σας;
Καρλ Μπισκουί: Με τις προβολές συγκεκριμένα θέλαμε να δουλέψουμε με το χώρο. Στο θέατρο είναι πολύ σημαντικό το πώς συνδυάζεις το χρόνο με το χώρο – και εδώ με το χορό. Οπότε χρησιμοποιήσαμε εικόνες από ταινίες σε προοπτική για να δημιουργήσουμε ένα νέο περιβάλλον. Επίσης, αξιοποιήσαμε και παλιές θεατρικές τεχνικές, όπως έκαναν στο 18ο αιώνα που ζωγράφιζαν τα σκηνικά στο φόντο και κατασκεύαζαν μια υποχρεωτική προοπτική. Πέρα από το Μετρόπολις που αναφέρεις, έχουμε επηρεαστεί επίσης από το Blade Runner και από διάφορα κόμικς, αλλά κυρίως από το Stalker του Ταρκόφσκι – όπου κι εκεί υπάρχει μια αντίστοιχη Ζώνη. Ουσιαστικά αναμιγνύουμε ξεχωριστές αισθητικές, χρησιμοποιώντας διαφορετικά εργαλεία, όπως ένα τρισδιάστατο συνθεσάιζερ εικόνας που συνθέτει εικόνες (όλα τα σκηνικά είναι ψηφιακά) και animation. Στόχος ήταν να συνδυάσουμε το φωτισμό και το περιβάλλον που δημιουργούν οι προβολές με το φωτισμό και τους χαρακτήρες στη σκηνή, ώστε να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση της κινηματογραφικής εμπειρίας, όπως όταν με τη βοήθεια των οπτικών εφέ δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα όρια μεταξύ τους!
Οι εικόνες σας δημιουργούν την αίσθηση μιας τρομαχτικής δυστοπίας, με τον ήχο να τις συνοδεύει σαν απόηχος από ένα περίεργο παραμύθι. Πώς δένουν όλα αυτά με το χορό;
Κ.Μ.: Όλοι οι χαρακτήρες ερμηνεύονται από χορευτές. Πρόκειται για κάτι ιδιαίτερο, γιατί μας αρέσει να δουλεύουμε σε πολλά επίπεδα, σε διαφορετικούς τομείς. Έχουμε χορό, χαρακτήρες, κίνηση, υπάρχουν διαφορετικές είσοδοι στο χώρο, οι ηθοποιοί διαβάζουν κείμενα σε πολλές γλώσσες, δημιουργώντας έναν περίεργο διάλογο, ο οποίος φαίνεται σαν να είναι μεταγλωττισμένος. Αυτό προσδίδει μια θεατρικότητα, αλλά οι κινήσεις είναι πολύ συγκεκριμένες και συγχρονισμένες.
Μάρσια Μπαρσελό: Έμπνευση μας αρχικά ήταν η καθημερινή ανθρώπινη συμπεριφορά, οπότε ξεκινάμε από εκεί και μετά αφήνουμε να συμβεί μια διαστρέβλωση μέσω της κίνησης, μιας και το σώμα μπορεί να εκφράσει πιο πολλά πράγματα. Εργαζόμαστε επίσης με διάφορα αντικείμενα, τα οποία ορίζουν ή επαναπροσδιορίζουν την κίνηση. Εδώ πρέπει να σημειώσω πως οι χορευτές συμμετέχουν πολύ στη δημιουργική διαδικασία – δεν γράφω δηλαδή εγώ τη δράση για να τους ζητήσω στη συνέχεια να την εκτελέσουν, αλλά συνεισφέρουν κι εκείνοι ενεργά ιδέες, στοιχεία, συναισθήματα.
Πού συναντάται η φαντασία με την πραγματικότητα στο έργο σας;
Κ.Μ.: Ο στόχος είναι να δημιουργήσουμε έναν αληθινό φανταστικό κόσμο, μέσω μιας θεατρικής προσέγγισης η οποία δεν αφαιρεί τον ενεργό ρόλο σκέψης από το θεατή. Αντιθέτως, θέλουμε να παρέχουμε στοιχεία (όπως ο χρόνος, ο χώρος, το σχέδιο, η κίνηση), ώστε να σκεφτεί μόνος του, να ανακατασκευάσει όπως θέλει την ιστορία, να ονειρευτεί, να αισθανθεί. Έτσι δημιουργείται μια διαρκής εξέλιξη σε μια σχεδόν ψυχαναλυτική διαδρομή γύρω από το τι είναι αληθινό, φανταστικό και συμβολικό. Όλα αυτά συνδέονται πάντως χωρίς να κατευθύνουν σε προκαθορισμένες αντιδράσεις και σκέψεις. Είναι συνδυασμός στοιχείων από όνειρα και ψυχαγωγία, σε διαφορετικά επίπεδα νοήματος και με αναφορές στην τέχνη, που αν όλα πάνε καλά, ευελπιστούμε να μείνουν σαν εικόνες ή σκέψεις ή συναισθήματα στο κοινό την επόμενη μέρα!
Μ.Μ.: Πρόκειται για έναν φανταστικό κόσμο. Έχει να κάνει με τα όνειρα – δεν ξέρεις τι είναι αληθινό ή όχι. Επίσης, οι χαρακτήρες έχεις την αίσθηση ότι βρίσκονται σε ένα λαβύρινθο για πολλά χρόνια και δεν ξέρουν πώς να βγουν απ’ αυτόν. Δεν υπάρχει πάθος, με την έννοια ότι δεν πρόκειται για ένα έντονο δράμα, αλλά αποτυπώνεται περισσότερο σαν ένας ψυχολογικός κόσμος, σαν μια εικόνα του μυαλού.
Εσείς καταφέρνετε να βρείτε κάπου ή κάπως τη μαγεία και στην καθημερινή σας ζωή;
Κ.Μ.: Η ζωή καθαυτή είναι το πιο μαγικό πράγμα. Ο κόσμος είναι γεμάτος θαύματα, το πρόβλημα είναι πως ο κόσμος δεν τα βλέπει, δεν μαγεύεται απ’ αυτά. Η μαγεία δεν υπακούει σε κάποια λογική, κι εμείς απλά δεν έχουμε τη δυνατότητα ή δεν έχουμε μάθει να την αφουγκραζόμαστε.
Πέρα από το χορό, τη μουσική, το φωτισμό, τα κολάζ, χρησιμοποιείτε αρκετά τεχνολογικά εφέ. Υπάρχει κάποιο
που σας αρέσει ιδιαίτερα;
Κ.Μ.: Ναι, υπάρχει ένα! Σε μια σκηνή, ένας χαρακτήρας μπαίνει σε ασανσέρ για να κατέβει σε έναν όροφο πιο κάτω, και εμείς δημιουργούμε την ψευδαίσθηση, με έναν πολύ γρήγορο και ενδιαφέροντα τρόπο, πως μπορείς να δεις το ασανσέρ από ψηλά, σαν να έχεις σηκωθεί από τη θέση σου κι έχεις πάει πιο ψηλά από την οροφή του και το κοιτάς προς τα κάτω. Είναι το αγαπημένο μου τρικ αυτό!
Με τέτοια κοινωνικοπολιτική αναστάτωση στον κόσμο γύρω μας, από πού αντλείτε δύναμη για να συνεχίσετε να κάνετε αυτό που κάνετε; Τι σας δίνει ώθηση;
Κ.Μ.: Όταν οι καιροί γίνονται δύσκολοι, πρέπει να σφίξεις τα δόντια και να προχωρήσεις! Όλοι οι καλλιτέχνες οφείλουν να είναι μέρος της κοινωνίας, ιδίως στις δύσκολες στιγμές. Μπορεί η προσέγγιση να είναι ποιητική, αλλά το μήνυμα μπορεί να γίνει πολιτικό. Η πολιτική, η επιστήμη και η τέχνη πρέπει να συνυπάρχουν ούτως ή άλλως, και να συνδιαλέγονται προωθώντας τη σκέψη. Δεν είμαι σίγουρος αν η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά καμιά φορά αρκεί που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να το κάνει!
Φαίνεται πως πειραματίζεστε αδιάκοπα; Τι ιδέες ή ερωτήματα ή συναισθήματα νιώθετε, πώς θέλετε να εξερευνήσετε με την τέχνη σας;
Κ.Μ.: Η ομάδα μας δημιουργήθηκε πριν 20 χρόνια και λαμβάνει χορηγία από την κυβέρνηση ως ερευνητικό κέντρο. Προσπαθούμε να υπηρετήσουμε την τέχνη μας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο προτού περάσει στο εμπορικό στάδιο, μέσω του πειραματισμού, της έρευνας και της εύρεσης λύσεων. Ο λόγος είναι ότι ζούμε σε έναν περίπλοκο κόσμο, τον οποίο δύσκολα μπορούμε να κατανοήσουμε, να αναλύσουμε. Είναι σημαντικό σ’ αυτόν τον κόσμο να υπάρχει αναπαράσταση του παγκόσμιου πολιτισμού, να υπάρχει μια συναισθηματική προσέγγιση του κόσμου γύρω μας.
Ήσασταν μαθητές του γνωστού χορογράφου Άλβιν Νικολάις. Τι θεωρείτε πιο πολύτιμο από τα χρόνια που περάσατε κοντά του;
Μ.Μ.: Το πιο σημαντικό πράγμα για μένα είναι η ιδέα της απόλυτης τέχνης που υπερασπιζόταν ο Νικολάις. Εργαζόταν ταυτόχρονα με τις προβολές, το φωτισμό, τα αντικείμενα. Δεν εστίαζε μόνο στον άνθρωπο, αλλά εξερευνούσε τις διαφορετικές μορφολογίες όλων των στοιχείων που συνθέτουν το θεατρικό/χορευτικό περιβάλλον. Αυτή ήταν νομίζω η πιο κυρίαρχη επιρροή του Νικολάις – η ιδέα του απόλυτου θεάματος, της απόλυτης εικόνας, όπου όλα κατέχουν ισάξιο ρόλο μεταξύ τους. Ήμουν 18 χρονών όταν τον συνάντησα. Είχα ήδη μια πολύ καλή γνώση του κλασικού χορού, αλλά όταν πήγα στη Γαλλία άρχισα να ασχολούμαι με το σύγχρονο -γνώριζα ήδη πως δεν θα ασχοληθώ με το μπαλέτο, το έβρισκα πολύ συγκεκριμένο και στημένο. Πήγα έτσι στη σχολή στην Ανζέρ (σ.σ.: στην πόλη Ανζέρ ο Νικολάις ίδρυσε κατόπιν πρόσκλησης του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας το Εθνικό Κέντρο Σύγχρονου Χορού), όπου έμαθα πολλά σχετικά με την ανάλυση της κίνησης. Στο μπαλέτο δουλεύεις με φόρμες που είναι προκαθορισμένες, ενώ ξαφνικά μάθαινα για τη συνεργασία χρόνου, χώρου, κίνησης και φόρμας με έναν πολύ ελεύθερο τρόπο. Έμαθα ότι μπορώ κι εγώ να εφεύρω.
Θα σας πάω κάπου τελείως διαφορετικά τώρα για να ρωτήσω: πώς αποφασίσατε να δανειστείτε το όνομα της
Μαντάμ Κασταφιόρε από το κόμικς του Τεν Τεν;
Κ.Μ.: Μάλλον σαν αστείο ξεκίνησε, γιατί η Μαντάμ Κασταφιόρε είναι μια ντίβα, λίγο τρελή κι υστερική, λίγο θλιβερή, αλλά συμπαθητική παρ’ όλα αυτά. Κι εμείς έχουμε κοινά μαζί της, όχι επειδή είμαστε τρελές ντίβες, αλλά επειδή δουλεύουμε έξω από το mainstream και είμαστε επίσης συμπαθητικοί! Αλλά το Κασταφιόρε είναι το ένα κομμάτι του ονόματος μας, το πρώτο κι εξίσου σημαντικό κομμάτι είναι το Σύστημα, που φτιάχνει έναν περίεργο επιστημονικό συνειρμό. Βασικά για μας σημαίνει ότι δουλεύουμε συστηματικά και με σοβαρότητα, χωρίς όμως να παίρνουμε τους εαυτούς μας στα σοβαρά!
Όπως είπατε, είστε έξω από το mainstream. Έχετε μάλιστα πολύ συνειδητά μετακομίσει στην πόλη Γκρας, μακριά από τον καλλιτεχνικό πυρήνα του Παρισιού. Πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν αυτή η απόφαση και πώς έχουν αλλάξει έκτοτε τα πράγματα για σας;
Κ.Μ.: Πριν από κάποια χρόνια είχε ξεκινήσει ένα κυβερνητικό πρόγραμμα αποκέντρωσης, γιατί το Παρίσι ήταν ασφυκτικά γεμάτο, με καλλιτέχνες συν τοις άλλοις, κάτι που παρουσίαζε μεγάλες δυσκολίες στο να βρει κανείς ένα χώρο να εργαστεί και να κάνει πρόβες. Μέσω κυβερνητικών επιδομάτων που χορηγούσαν χρήματα και μηχανήματα, ήρθαμε στην Γκρας – δεν μας πείραξε κιόλας πολύ, γιατί είμαστε πάνω στην Κυανή Ακτή! Τώρα χρησιμοποιούμε ένα παλιό εργοστάσιο αρωμάτων για στούντιο, το οποίο μας επιτρέπει να πειραματιζόμαστε με τρόπους που δεν θα καταφέρναμε ποτέ στο Παρίσι, εν μέρει γιατί θα παραήταν ακριβά! Μας συμπαθούν κιόλας στην περιοχή, και τώρα που ο Δήμος χτίζει ένα καινούργιο θέατρο θα έχουμε επιπλέον χώρο για την ομάδα. Το βασικό είναι πως όταν πεθάνουμε ή σταματήσουμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά θα αφήσουμε πίσω όλα μας τα μηχανήματα για να τα χρησιμοποιήσουν οι επόμενοι, κι αυτό είναι η καλύτερη αναγνώριση της δουλειάς μας. διαβάστε περισσότερα για την παράσταση εδώ.
CAMERA STYLO 