Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ (THE MILL AND THE CROSS, 2010) του Lech Majewski ΑΠΟ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011 ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ

Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ

THE MILL AND THE CROSS

Ιστορική, Πολωνία/Σουηδία, 2010, 92’

Σκηνοθεσία: Lech Majewski

Σενάριο: Lech Majewski και Michael Francis Gibson, από το ομώνυμο βιβλίο του “THE MILL AND THE CROSS”

Παραγωγή: Lech Majewski, Freddy Olsson, Dorota Roszkowska

Διεύθ. Φωτογραφίας: Lech Majewski, Adam Sikora

Μουσική: Lech Majewski, Jσzef Skrzek

Πρωταγωνιστούν: Rutger Hauer, Charlotte Rampling, Michael York

ΑΠΟ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011

ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ

Πίτερ Μπρύγκελ «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ»

Η ΥΠΟΘΕΣΗ

Φλάνδρα, 1564. Ο Φλαμανδός ζωγράφος Πίτερ Μπρύγκελ ο Πρεσβύτερος, ετοιμάζεται να δημιουργήσει τον νέο του πίνακα. Ο Πίτερ έχει ένα μεγάλο όραμα να υλοποιήσει. Έχει φανταστεί έναν πίνακα με 500 ανθρώπινες φιγούρες, που να πλαισιώνουν τη διαδρομή του Χριστού προς τον Γολγοθά. Όμως, ο Μπρύγκελ δεν θέλει να κάνει έναν απλό θρησκευτικό πίνακα. Σκοπός του είναι να βάλει το κεντρικό θέμα, το μαρτύριο του Χριστού, χαμένο κάπου ανάμεσα στο πλήθος. Οι άλλοι φαίνονται απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα και βάσανα. Και όχι άδικα. Ο Μπρύγκελ φτιάχνει τον πίνακα μέσα σε μια ταραχώδη εποχή, καθώς ο πόλεμος των θρησκειών βράζει στη Δυτική Ευρώπη, σκορπίζει μαρτυρικό θάνατο και πυροδοτεί την μισαλλοδοξία, την έχθρα και τα μίση ανάμεσα στους λαούς. Η Φλάνδρα βρίσκεται υπό Ισπανική κατοχή. Ο αυστηρός βασιλιάς της Ισπανίας, Φίλιππος ο Β’, ένθερμος καθολικός, επιβάλλει τη θρησκεία του στις περιοχές που έχουν προσφάτως ασπαστεί τον προτεσταντισμό. Ο Μπρύγκελ βλέπει γύρω του απλούς ανθρώπους να αρπάζονται, να φυλακίζονται, να βασανίζονται και να θανατώνονται με φριχτό θάνατο, ως αιρετικοί. Ο ζωγράφος λοιπόν ενσωματώνει τέτοιους ανθρώπους στα σκίτσα του, που δίνουν μορφή στους χαρακτήρες του πίνακά του, και αποκαλύπτει το διπλό θρησκευτικό μαρτύριο: τα πάθη του Χριστού αλλά και τα πάθη των συνανθρώπων του, που υποφέρουν από έναν αμείλικτο κατακτητή. Δίπλα του, βρίσκεται ο φίλος του και συλλέκτης έργων τέχνης, Γιόνγκελινγκ, ένας άνθρωπος με ανοιχτό πνεύμα, που βλέπει κι αυτός με βαθιά δυσαρέσκεια όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Η τραγική μητέρα ενός νέου που εκτελέστηκε, θα δώσει την έμπνευση για την απεικόνιση της Παρθένου Μαρίας. Ένας μυλωνάς, θα πάρει τη θέση του Θεού που τα πάντα θωρεί, καθώς ο μύλος του βρίσκεται πάνω σε έναν ψηλό βράχο, βλέποντας κάτω τα άσχημα συμβαίνουν στην πεδιάδα. Και σιγά σιγά, ο πίνακας αρχίζει να σχηματίζεται και ο Μπρύγκελ να δημιουργεί ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης…

Η ΤΑΙΝΙΑ

Η τέχνη στην υπηρεσία της τέχνης! Ο Πολωνός σκηνοθέτης Lech Majewski, εικαστικός και ο ίδιος εκτός από σκηνοθέτης, κάνει μια ταινία πάνω στην τέχνη της ζωγραφικής, χρησιμοποιώντας όλη του τη σκηνοθετική μαεστρία, όλο του το μεράκι και την αγάπη για το είδος αλλά και την τελευταία λέξη της ψηφιακής τεχνολογίας! Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά ένας άθλος, ένα τεχνολογικό επίτευγμα αλλά και ένα σκηνοθετικό κατόρθωμα, υψηλής αισθητικής.

Όλα ξεκίνησαν τον 2005, όταν ο συγγραφέας και κριτικός τέχνης Michael Francis Gibson είδε την ταινία «ANGELUS» του Majewski σε ένα σινεμά στο Παρίσι. Ενθουσιασμένος με το εικαστικό όραμα του σκηνοθέτη, τον συνάντησε και του έδωσε ένα αντίγραφο του βιβλίου του «THE MILL AND THE CROSS», που αποτελεί ανάλυση του πίνακα του Πίτερ Μπρύγκελ, «Ο Χριστός φέρων τον Σταυρό». Ο Majewski, του οποίου το δημιουργικό ταξίδι είχε ξεκινήσει με την ζωγραφική και την ποίηση, θαύμασε την αναλυτική ικανότητα του Gibson και ανέλαβε την πρόκληση να δημιουργήσει ένα οπτικοακουστικό ανάλογο του έργου του Φλαμανδού ζωγράφου-αυθεντία.

Για τον Lech, αυτή η πρόκληση δεν ήταν καινούργια, μια και είχε ήδη βασίσει αρκετά κινηματογραφικά έργα του σε ζωγράφους. Είχε ήδη γράψει το σενάριο για την ταινία «BASQUIAT», που περιγράφει τη ζωή του ομώνυμου αμερικανού ζωγράφου, ενώ η ταινία του, «THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS», με φόντο έναν διάσημο πίνακα του Ιερώνυμου Μπος, χαρακτηρίστηκε από το περιοδικό SIGHT & SOUND «αριστούργημα».

Τώρα, ήταν σειρά και για το επικό αριστούργημα του Πίτερ Μπρύγκελ «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ», ή αλλιώς «Ο δρόμος για τον Γολγοθά», να πάρει σάρκα και οστά. Ο πίνακας απεικονίζει τα πάθη του Χριστού, αλλά το θέμα είναι τοποθετημένο στη Φλάνδρα, υπό την σκληρή Ισπανική κυριαρχία το έτος 1564. Στον πίνακα περιλαμβάνονται περίπου 500 ανθρώπινες φιγούρες, που γεμίζουν τον καμβά, που με τα διάφορα επεισόδιά τους, αποπροσανατολίζουν τον θεατή από το κεντρικό θέμα, που είναι ο Χριστός που κρατά στον ώμο του τον Σταυρό και οδεύει προς τον Γολγοθά. Αυτό το στοιχείο είναι σκόπιμα έτσι, σε μια ευφυή σύλληψη από τον ζωγράφο, και τον λόγο μας εξηγεί μέσα στην ταινία, ο ίδιος ο Φλαμανδός δημιουργός, που τον υποδύεται ο διάσημος Ολλανδός ηθοποιός Ρούτγκερ Χάουερ.

Παρακολουθούμε έτσι τον Χάουερ/Μπρύγκελ καθώς οραματίζεται τον πίνακά του, φαντάζεται τη δημιουργία του, κάνει τα προσχέδιά του, βιώνει τη θρησκευτικότητα του θέματός του αλλά και τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής τριγύρω του, καθώς συμβαίνουν βίαια γεγονότα.

Η ταινία εστιάζει σε μια ντουζίνα από τους 500 χαρακτήρες, που οι ιστορίες τους μπλέκονται με τον πίνακα. Κεντρικοί είναι η μητέρα ενός νέου, που τον θανατώσανε στον τροχό, ο ίδιος ο νέος που μαρτύρησε αλλά και ένας μυλωνάς, που ο μύλος του, βρίσκεται στην κορυφή ενός ψηλού βράχου, που έχει θέα σε όλη την πεδιάδα. Ο πίνακας προσφέρει μια πανοραμική θέα όλων αυτών των γεγονότων αλλά η ταινία, παρουσιάζει και την καθημερινότητα πολλών απλών χωρικών που σιγά σιγά θα ενσωματωθούν στην εικόνα του πίνακα.

Μέσα από εξαιρετικά ακριβείς λεπτομέρειες, βλέπουμε πώς ντύνονταν εκείνη την εποχή οι άνθρωποι, τα χρώματα και τα υφάσματά των ρούχων τους, τα σκεύη που χρησιμοποιούσαν, τα όργανα που έπαιζαν, τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν, πώς περνούσαν τον χρόνο τους, τις αγροτικές ασχολίες τους…. Η ταινία αποτελεί μια εκπληκτική καταγραφή της καθημερινής ζωής των ανθρώπων εκείνης της εποχής, αποτελεί ένα πραγματικά ζωντανό ανοιχτό παράθυρο στο χρόνο, από το οποίο ο θεατής μπορεί να δει, να καταλάβει και να φανταστεί την ζωή τότε. Παράλληλα, τα ιστορικά γεγονότα διαπλέκονται με τις απλές ζωές των ανθρώπων και βρίσκουν απεικόνιση στον τελικό πίνακα του ζωγράφου. Ο θεατής, έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει μια ζωή περασμένων εποχών, να στοχαστεί πάνω σε θέματα τέχνης, ηθικής και ιστορίας. Η ταινία προσκαλεί τον θεατή, να αναπλάσει στο μυαλό του το βαθύτερο νόημα των σκηνών. Ακολουθώντας τα στοιχεία που αφήνει ο ζωγράφος πάνω στο χαρτί, ο θεατής συναρμολογεί μια επική ιστορία κουράγιου, αντίστασης και θυσίας, και σαν ένα ντεντέκτιβ που ακολουθεί ένα μονοπάτι από στοιχεία, πετυχαίνει να αναγνώσει την κρυμμένη γλώσσα των συμβόλων.

Από τους πιο τολμηρούς και εμπνευσμένους σύγχρονους καλλιτέχνες και σκηνοθέτες, ο Lech Majewski καταφέρνει να μεταφράσει τον πίνακα σε κινηματογραφική εικόνα, ώστε να παρακολουθούμε τον πίνακα την ώρα της δημιουργίας του. Ταυτόχρονα, συνδέει τη δημιουργία του πίνακα με τα τραγικά γεγονότα της εποχής, καθώς οι Ισπανοί καταπνίγουν αιματηρά την άνοδο του προτεσταντισμού στις Κάτω Χώρες. Άνθρωποι κατηγορούνταν ως αιρετικοί, σταυρώνονταν, γυναίκες θάβονταν ζωντανές… Εφιαλτικά γεγονότα, τα οποία ζούσε από κοντά ο ζωγράφος, και για τα οποία βρίσκει την ευκαιρία να κάνει ένα σχόλιο στον πίνακά του. Ο Majewski, με κοντινά πλάνα στους ήρωες της ταινίας του, που θυμίζουν Αναγέννηση, δημιουργεί ένα αντίστοιχο του πίνακα.

Σημαντικό ρόλο στην ταινία παίζει και ο μυλωνάς και ο μύλος. Ο μύλος στέκεται πάνω σε ένα βράχο, σε περίοπτη θέση και ο μυλωνάς παρατηρεί από απόσταση τα δρώμενα, σαν ένας άλλος Θεός. Ο ίδιος ο μύλος κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ταινία, είναι σαν ένας «Γαργαντούας», που όλα τα αλέθει, τρίζοντας με τα ξύλινα εξαρτήματά του. Ο μύλος αποτελεί ψηφιακό επίτευγμα και αλλά και αριστοτεχνική ξυλουργική δουλειά. Οι ήχοι που βγάζει όταν αλέθει, αποτελούν σχεδόν κομμάτι από το σάουντρακ της ταινίας, με όλους τους χτύπους και τους θορύβους που κάνει, εντάσσεται στους ήχους της εποχής. Ο ήχος από τα ξύλινα παπούτσια, τις οπλές των αλόγων, τα τσεκούρια των ξυλοκόπων και τα σφυριά, όλα εξυπηρετούν, σπρώχνοντας την αφήγηση παραπέρα, κάνοντας παράλληλα και ένα φιλοσοφικό σχόλιο. Όλα αυτά τα μικρά στοιχεία σπρώχνουν την πλοκή μπροστά και κλιμακώνουν προς την βασική σκηνή πλήθους, τη στιγμή που αυτή «παγώνει» μέσα στον πίνακα του Μπρύγκελ και την οποία ο Majewski αναπαράγει.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ

Σε τεχνικό επίπεδο, η ταινία είναι μια αποκάλυψη, μεγαλύτερης κλίμακας από ταινίες του Πίτερ Γκρίναγουεϊ ή του Πίτερ Βέμπερ που είχε γυρίσει το «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι». Η υλοποίηση της ταινίας θεωρήθηκε μια «απίθανη αποστολή», σχεδόν ανέφικτη! Όχι όμως για τον έμπειρο δημιουργό Majewski, που αποφάσισε να βασιστεί σε πρωτοποριακή χρήση ψηφιακών εφέ, για να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα: έναν ζωντανό πίνακα!

Η ταινία είναι αξιοθαύμαστη για τον συνδυασμό blue–screen, ζωντανής δράσης σε πραγματικά τοπία και σκηνικά ζωγραφισμένα από τον ίδιο τον Majewski.

Με την ταινία αυτή, ο Majewski αλλάζει τον τρόπο που η τέχνη απεικονίζεται στα φιλμ, εισάγοντας μια πρωτοποριακή μέθοδο για να «μπούμε» μέσα στον πίνακα και να δημιουργηθεί μια αφήγηση βασισμένη στις απεικονισμένες φιγούρες, που ενσαρκώνονται από τους ηθοποιούς. Ήταν δουλειά που χρειαζόταν υπομονή και φαντασία, με χρήση νέας CG τεχνολογίας και 3D εφέ.

Η μέθοδος του Μαζέφσκι περιλαμβάνει τον συνδυασμό ψηφιακά γυρισμένων σκηνών με τρεις διαφορετικούς τρόπους: α) τραβούν τους ηθοποιούς μπροστά από ένα blue screen, που αυτό αργότερα ενσωματώνεται με διάφορα φόντα β) γυρίσματα με ηθοποιούς σε πραγματικά τοπία της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Αυστρίας και της Νέας Ζηλανδίας και σε άλλα τοπία, που να μοιάζουν με τον αυτά που φαίνονται στους πίνακες του Μπρύγκελ γ) ένα τεράστιο φόντο του έργου του Μπρύγκελ, ζωγραφισμένο πάνω σε καμβά από τον ίδιο τον Μαζέφσκι, με τον μοντέρ της ταινίας να δημιουργεί προσεκτικά στρώσεις από επίπεδα στο τελική σύνθεση της εικόνας. Για παράδειγμα, έναν ηθοποιό που τον τράβηξε μπροστά από ένα blue screen τον πρόσθεσε σε διάφορες στρώσεις, τόσο ζωγραφισμένων φόντων όσο και αληθινών τοπίων γυρισμένων σε φιλμ, ενισχυμένες από ψηφιακώς γυρισμένα τοπία νυχτερινού ουρανού της Νέας Ζηλανδίας. Ο Majewski, για την πραγματοποίηση του οράματός τους, χρησιμοποίησε τεχνολογία 3D και μια ψηφιακή κάμερα  4K Red One, για να εισχωρήσει στον πίνακα, δημιουργώντας μια εξερεύνηση της τέχνης μέσω της κάμερας, τέτοια που δεν έχει ξαναγίνει ποτέ.

Με την δύσκολη και κοπιαστική μέθοδο του διαχωρισμού των επιπέδων και του συνδυασμού τους στην τελική εικόνα, η διαδικασία για την ολοκλήρωση της ταινίας πήρε σχεδόν 3 χρόνια! Τόσο χρειάστηκε για να υφάνει αυτόν τον τεράστιο ψηφιακό καμβά, που αποτελείται από συνεχόμενες στρώσεις προοπτικής, ατμοσφαιρικών γεγονότων και ανθρώπων…

Ο Majewski δεν ήθελε να κάνει ένα μικρό, ενημερωτικό ντοκιμαντέρ αλλά μια ταινία μεγάλου μήκους. «Χρησιμοποιήσαμε το 3D με έναν νέο τρόπο, συνδυάζοντας την απόδοση της RED με τις υφές των πινάκων, δίνοντας αυτή την υφή σε κάθε πλάνο του τοπίου, με έναν τρόπο που δεν έχει ξαναγίνει» εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που η κάμερα έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί σε μια ταινία πάνω σε ένα αντικείμενο τέχνης. Δημιουργούμε έναν νέο κόσμο.»

Ο σκηνοθέτης δεν βασίστηκε όμως μόνο σε προηγμένες κάμερες για να γυρίσει αυτό το πρωτοποριακό φιλμ. Έστησε επίσης το φιλμ σαν ένα έργο τέχνης. «Γυρίσαμε κάθε πλάνο σαν πίνακα» λέει, προσθέτοντας ότι η διαδικασία αυτή περιλάμβανε το κομμάτιασμα της εικόνας και μετά την επανασυναρμολόγηση σε ένα συνολικό κομμάτι. «Είναι σαν το έργο ενός Βενεδεκτίνου μοναχού, που συναρμολογεί την εικόνα από διάφορα υλικά. Δεν έχω δει ποτέ πριν ταινία σαν κι αυτή.»

Ο Majewski σε σπρώχνει να δεις τον πίνακα με νέα μάτια, με μια φρέσκια ματιά. Η ταινία αυτή είναι η πιο προσωπική του, συνδέοντας την προσήλωση του Μπρύγκελ στα πάθη του Χριστού, με τα πάθη των Φλαμανδών που εκδιώκονταν. Γοητεύει, ψυχαγωγεί και μορφώνει το κοινό. Μας δείχνει ότι κάθε πίνακας είναι και μια ιστορία. Ο Majewski μας λέει μια από αυτές.

Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ LECH MAJEWSKI

Ζωγράφος, ποιητής κινηματογραφικός και θεατρικός σκηνοθέτης. Γεννήθηκε στην Πολωνία το 1953 και αποφοίτησε από την περίφημη σχολή του Λοτζ το 1977. Ζει στην Αμερική από το 1981. Είναι μέλος αμερικανικών και ευρωπαϊκών κινηματογραφικών ακαδημιών.

Καλλιτέχνης και ο ίδιος, οι περισσότερες ταινίες του είχαν θέματα εικαστικά, όπως η ταινία BASQUIAT, στην οποία έγραψε το σενάριο ή η ταινία THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS, που αναφερόταν στη ζωή του διάσημου ζωγράφου Ιερώνυμου Μπος.

Το 2006 το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, MoMA, τίμησε τον Lech Majewski με μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα του συνόλου των έργων του, με τίτλο «Lech Majewski: Εμφανίζοντας την κινούμενη εικόνα»! Από αυτή τη ρετροσπεκτίβα προέκυψε και η πειραματική ταινία του GLASS LIPS, η οποία είναι περισσότερο γνωστή ως BLOOD OF A POET. Η ταινία αυτή παρουσιάστηκε και στην Berlinale και στην 52ης Biennale της Βενετίας.

Η κριτικός τέχνης της New York Times, Jeannette Catsoulis, έγραψε: Ο Lech Majewski δημιουργεί μια αισθητική της δυσλειτουργίας, που είναι εξίσου υπέροχη και ανησυχητική. Μετά από λίγο, η εκφραστικότητα των φιλμ του γίνεται τόσο υπνωτιστική, που είναι δύσκολο να μην κάνεις τους δικούς σου συσχετισμούς.»

Η ρετροσπεκτίβα αυτή ταξίδεψε έπειτα σε καλλιτεχνικά ινστιτούτα και μουσεία σε Αμερική και Πολωνία. Ο κριτικός της Washington Post, Philip Kennicott έγραψε για τον δημιουργό: «Ο Majewski είναι ένας έξοχος κινηματογραφιστής, του οποίου την γοητευτική αισθητική την επεξεργάζεται ένα ζωηρό μυαλό και μια ξεχωριστή φαντασία, εγκρατής και αμβλυμμένη από την ιστορία, που την συνέλαβε στην οθόνη με τη δύναμη και την τελειομανία ενός καλλιτέχνη, που μπορεί να φτιάξει κάστρα από το τίποτα. Σε όλες του τις ταινίες, οι μεγάλες κατηγορίες της ύπαρξής μας –η δημόσια και η ιδιωτική- ο φυσικός κόσμος και ο φτιαγμένος από τον άνθρωπο- συνεχώς διαπερνούν η μια την άλλη.»

Και στο θέατρο όμως έχει σκηνοθετήσει παραγωγές, όπως μια νέα βερσιόν της ΚΑΡΜΕΝ σε Πολωνία και Λιθουανία αλλά και την ΟΠΕΡΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΡΑΣ, TRAMWAY και ΟΝΕΙΡΟ ΘΕΡΙΝΗΣ ΝΥΚΟΤΣ, και τα τρία στη Γερμανία, τα οποία εκθειάστηκαν από τους κριτικούς. Έχει επίσης εκδώσει 4 νουβέλες, όπου στην τελευταία του, βάσισε την ταινία του THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS, η οποία πήρε το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Ρώμης.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1999, η ταινία του, WOJACZEK, ταξίδεψε σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο και απέσπασε πάνω από 20 διακρίσεις!

Η ταινία του ANGELUS, το 2000, εκθειάστηκε επίσης από τους καταξιωμένους κριτικούς, όπως του Variety, και κέρδισε πολυάριθμα βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ, ενώ προβλήθηκε και σε μουσεία και πινακοθήκες. Ανάμεσα στις ταινίες του ο Majewski συχνά δημιουργεί video art, installations, ποίηση, που περιοδεύουν σε πολλές εκθέσεις ανά τον κόσμο. Με αυτές τις δημιουργίες του και με τις ιδιαίτερης αισθητικής ταινίες του, ο Majewski, έχει καταξιωθεί όλα αυτά τα χρόνια στο ευρύτερο καλλιτεχνικό στερέωμα.

Το 2010, ολοκλήρωσε ένα πρότζεκτ 3 ετών: την δημιουργία της ταινίας «Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ», φέρνοντας και πάλι την τέχνη στη μεγάλη οθόνη αλλά και την ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία της τέχνης του 21^ου αιώνα….

ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ

2010 Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ (THE MILL & THE CROSS)

2007 GLASS LIPS

2004 THE GARDEN OF EARTHLY DELIGHTS

2000 ANGELUS

1999 WOJACZEK

1996 BASQUIAT

1992 GOSPEL ACCORDING TO HARRY

1998 PRISONER OF RIO

1986 FLIGHT OF THE SPRUCE GOOSE

PIETER BRUEGEL Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΩΝ

Ο πίνακας που παρουσιάζεται στην ταινία, «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ» η αλλιώς «Ο δρόμος για τον Γολγοθά», είναι έργο ενός πολύ σημαντικού ζωγράφου στην ιστορία της ευρωπαϊκής ζωγραφικής.

Ο PIETER BRUEGEL ο Πρεσβύτερος, που γεννήθηκε το 1525, ήταν ένας Φλαμανδός ζωγράφος της Αναγέννησης, σχεδιαστής και χαράκτης.

Ο BRUEGEL, αν και είχε γνωρίσει την τεχνική των Ιταλών αναγεννησιακών, που ήταν ο πιο διαδεδομένος τρόπος ζωγραφικής τότε, κατέληξε σε ένα είδος ζωγραφικής πολύ πιο απλό. Η πιο προφανής επιρροή στον τρόπο δουλειάς του ήταν ο γηραιότερός του, Ολλανδός «δάσκαλος», Ιερώνυμος Μπος, κάτι που φαίνεται ειδικά στα πρώτα «δαιμονολογικά» έργα του, όπως «Ο θρίαμβος του θανάτου». Όμως, ήταν η φύση που τον ενέπνεε περισσότερο να δημιουργήσει πίνακες και μάλιστα έχει αναγνωριστεί ως «αυθεντία στα τοπία». Σε αυτά τα τοπία, ο BRUEGEL κατάφερνε με δεξιοτεχνία να δημιουργήσει μια ιστορία, συνδυάζοντας διάφορες σκηνές μέσα σε έναν πίνακα.

Ο BRUEGEL απέκτησε φήμη με τους πίνακες με τους απλούς ανθρώπους, τους χωρικούς, με φόντο συνήθως κάποιο τεράστιο τοπίο. Ζωγράφιζε επίσης και θρησκευτικούς πίνακες. Ήταν πρωτοπόρος όμως στην ιδέα του να απεικονίζει τους χωρικούς, καθώς τότε, η αγροτική ζωή και τα έθιμα των χωρικών ως κύριο θέμα ήταν πολύ σπάνια στη ζωγραφική, στην οποία προτιμούνταν θρησκευτικά θέματα.

Οι πίνακες του BRUEGEL, με την γήινη, ζωηρή και μη συναισθηματική απεικόνιση των συνηθειών της αγροτικής ζωής, περιλαμβάνοντας τις ασχολίες των χωρικών, την καλλιέργεια της γης, τα κυνήγια τους, τα τσιμπούσια τους, τις γιορτές τους, τους χορούς τους και τα παιχνίδια τους, δημιούργησε μια μοναδική φολκλορική εικονογραφία και ένα πραγματικό παράθυρο σε έναν κόσμο και μια κουλτούρα εξαφανισμένη από καιρό και πρακτικά άγνωστη σε μας.

Παράλληλα, οι πίνακές του, δεν είναι απλώς φολκλορικές ηθογραφίες αλλά κάνουν και κοινωνικό σχόλιο, προκαλούν, κρίνουν. Αποτελούν συχνά κοινωνική διαμαρτυρία. Παράδειγμα, ο πίνακάς του, «Μάχη μεταξύ Καρναβαλιού και Σαρακοστής», που σατιρίζει τις διαμάχες της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Οι πίνακές του συχνά είχαν τόσο έντονο κοινωνικό σχόλιο, που λένε ότι όταν ήταν ετοιμοθάνατος είπε στη γυναίκα του να κάψει τα πιο ανατρεπτικά έργα του, για να μην κινδυνέψει η οικογένειά του από πολιτικό διωγμό.

Γνωστά έργα του είναι τα: «Χωριάτικος γάμος», «Ο πύργος της Βαβέλ», «Τοπίο με την πτώση του Ικάρου». «Ολλανδικές παροιμίες», «Κυνηγοί στο χιόνι». Σαρκαστικός, καυστικός, αλληγορικός, σατιρικός, εμπνευσμένος και ευφυής, ο BRUEGEL, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Φλαμανδούς καλλιτέχνες.

Υπάρχουν σωσμένα περίπου 45 έργα του, το ένα τρίτο των οποίων βρίσκονται στο Μουσείο Ιστορίας Τέχνης της Βιέννης. Εκεί, βρίσκεται και ο πίνακας «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ». Ένα έργο, με το οποίο ο BRUEGEL σχολιάζει για άλλη μια φορά τις πολιτικές εξελίξεις, με έναν έξυπνο τρόπο: όπως σε πολλά έργα του, έτσι και εδώ προσπαθεί να κρύψει το εμφανές, γεμίζοντας την εικόνα με περισπασμούς. Έτσι, ενώ το κεντρικό θέμα του πίνακα είναι το μαρτύριο του Χριστού που οδεύει προς τον Γολγοθά κουβαλώντας τον Σταυρό, το γεγονός αυτό είναι κυριολεκτικά κρυμμένο ανάμεσα σε άλλα, πολυάριθμα επεισόδια, που συμβαίνουν μέσα σε έναν πολυπληθή, τεράστιο καμβά. Με αυτό το τέχνασμα, ο δημιουργός δείχνει την ουσία και τη μοναχικότητα του πόνου, την ασημαντότητα της ύπαρξης αλλά και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που συνέβαιναν τότε, που εμπόδιζαν να παρατηρήσεις ακόμα και κάτι τόσο σημαντικό, πόσο απορροφημένοι είναι όλοι στην δική τους ζωή και στον αγώνα τους για αυτήν. Μια ζωή που συνεχίζει έτσι κι αλλιώς, μέσα από φωτιά, πάθος και πόνο…

MICHAEL FRANCIS GIBSON

Συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός τέχνης και ακαδημαϊκός, ο Michael Francis Gibson διατηρούσε μόνιμη στήλη στην εφημερίδα International Herald Tribune για πάνω από 30 χρόνια. Τα άρθρα του έχουν επίσης δημοσιευτεί στα New York Times, Art in America, ARTnews, Connaissance des Arts και άλλα έντυπα και έχει αφιερώσει πολυάριθμα ραδιοφωνικά προγράμματα (Radio-Canada, France-Culture) σε καλλιτεχνικά, πολιτιστικά και φιλοσοφικά θέματα. Ο Gibson έχει κάνει μονογραφίες στον Pieter Bruegel, τον Συμβολισμό, το Νταντά, τους Marcel Duchamp, Paul Gauguin και Odilon Redon, και δημοσίευσε μια σε βάθος μελέτη του πίνακα «Ο Χριστός φέρων τον σταυρό», που την ονόμασε «Ο μύλος και ο σταυρός» και η οποία αποτελεί την έμπνευση για την ομότιτλη ταινία του Lech Majewski. Ο Gibson έχει επίσης δημοσιεύσει μελέτη στον τομέα της πολιτιστικής ανθρωπολογίας, (στα γαλλικά, Ces lois inconnues) και 2 τόμους μιας φανταστικής τριλογίας (στα αγγλικά, Chronicles of the Greater Dream), την οποία δημοσίευσε με τον ψευδώνυμο Miguel Errazu. Ο Gibson έγινε συν-σεναριογράφος της ταινίας «Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ» μαζί με τον Lech Majewski.

«Η ταινία του Majewski απέχει πολύ από μια μελοδραματική ταινία για τη ζωή ενός καλλιτέχνη, όπως οι ταινίες Lust for Life ή Moulin Rouge. Αντί να αφηγείται μια ιστορία μέσα από τα προσωπικά βάσανα και ταλαιπωρίες του καλλιτέχνη, ο Majewski εστιάζει στον τρόπο που ο Bruegel έφτιαξε το πίνακα, δείχνοντας τα σκίτσα, ενώ συζητούσε το έργο του και έψαχνε για τοποθεσίες. Επίσης, βλέπουμε πολλούς από τους χαρακτήρες τους οποίους ο Bruegel ζωγράφισε, καθώς αυτοί μπλέκονται, τόσο στο δράμα της σταύρωσης όσο και στις ωμές αλήθειες της ζωής τους, κάτω από την ισπανική κυριαρχία. «Θέλω ο θεατής να ζήσει μέσα στον πίνακα» λέει ο Majewski για την ταινία του, προσθέτοντας ότι θέλει να γνωρίσουμε τους ανθρώπους που βρίσκονται μέσα στον πίνακα καθώς τους ζωγραφίζουν.»

ARTnews, Steve Barnes

RUTGER HAUER CHARLOTTE RAMPLING MICHAEL YORK

Ο ΜΥΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ

THE MILL AND THE CROSS

MIA ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ TOY ΠΟΛΩΝΟΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ

LECH MAJEWSKI

Ο ΠΙΝΑΚΑΣ «Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΦΕΡΩΝ ΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ»

ΤΟΥ ΔΙΑΣΗΜΟΥ ΦΛΑΜΑΝΔΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ

ΠΙΤΕΡ ΜΠΡΥΓΚΕΛ

ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΜΕ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΗ

CG ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ 3D ΕΦΕ

ΑΠΟ ΤΟ ΟΜΩΝΥΜΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ

MICHAEL FRANCIS GIBSON

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΝΩΝΟΝΤΑΙ

ΜΕ ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

ΜΙΑ ΕΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΟΥΡΑΓΙΟΥ, ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑΣ

ΤΕΧΝΗ, ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΠΟΛΕΜΟΣ

ΕΝΑΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΣΤΗ ΔΙΝΗ ΜΙΑΣ ΤΑΡΑΧΩΔΟΥΣ ΕΠΟΧΗΣ

«ΟΠΤΙΚΑ ΕΚΘΑΜΒΩΤΙΚΟ. ΜΕΘΥΣΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΕ ΣΤΥΛ

«ΡΩΣΙΚΗΣ ΚΙΒΩΤΟΥ» ΤΟΥ ΣΟΚΟΥΡΟΦ. ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ»

VARIETY

«ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ΕΠΙΚΟ ΦΙΛΜ.

ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ-ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΑΣΕΤΕ»

SCREEN INTERNATIONAL

«ΕΝΑΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ. ΘΕΑΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΜΑΧΗΤΟ»

BOX OFFICE MAGAZINE

ΑΠΟ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011

ΣΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ