Οι Μερσιέ και Καμιέ είναι δυο τυπικοί μπεκετικοί ήρωες. Πλανήτες, παρακμιακοί διανοούμενοι, κυνικοί και κάποτε τρυφεροί, απελπισμένοι, κι ωστόσο περιμένοντας πάντα, φλυαρούν ή παραμιλούν, αλλά τα λεγόμενα τους έχουν σαφήνεια, ακρίβεια και χιούμορ. Ταξιδεύουν χωρίς να φτάνουν, πιστεύουν για να διαψευστούν, εκκινούν για να επιστρέψουν. Ο Γιάννης Κακλέας σκηνοθετεί μια παράσταση 24 ωρών με πρωταγωνιστές τους Άρη Σερβετάλη, Κώστα Φιλίππογλου, Κίμωνα Φιορέτη και Μένη Κωνσταντινίδου.
Πειραιώς 260, Κτίριο Η
29 Ιουνίου, Παρασκευή 28/6 τα μεσάνυχτα – Σάββατο 29/6 τα μεσάνυχτα.
Η παράσταση είναι 24 ώρες χωρίς διάλειμμα, αλλά οι θεατές μπορούν ελεύθερα να μπαινοβγαίνουν στο θέατρο, όποια ώρα και όσες φορές το επιθυμούν Εισιτήρια: 25€ (κανονικό), 20€ (μειωμένο), 15€ (φοιτητικό, 65+), 5€ (ανέργων, ΑΜΕΑ).
10 ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑ 24ΩΡΟ
Μια 24ωρη μεταθεατρική αγρύπνια.
Τι στα αλήθεια σημαίνει κάτι τέτοιο;
Τι περιμένουμε από τους ηθοποιούς αλλά και από
τους θεατές; Η συζήτηση με τον Γιάννη Κακλέα
μάς βοήθησε να το ανακαλύψουμε.
Ιδού λοιπόν τα 10 πράγματα που πρέπει να ξέρετε
για την παράσταση του Σάμιουελ Μπέκετ
Μερσιέ και Καμιέ.
Από τη Μυρτώ Πολυμίλη
(Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα του Ελληνικού Φεστιβάλ)
1. Μπέκετ
Με τον Μπέκετ έχω μια πολύ ιδιαίτερη σχέση. Είναι ένας συγγραφέας που μ’έχει καθορίσει φιλοσοφικά και μ’ έχει ελευθερώσει με τη γραφή του. Η πρώτη παράσταση που σκηνοθέτησα ήταν το Περιμένοντας τον Γκοντό. Ο ακαριαίος και βαθύς τρόπος με τον οποίο βλέπει τα πράγματα αλλά και η εφευρετικότητα της φόρμας που επιλέγει κάνουν τον Μπέκετ έναν πολύ γοητευτικό συγγραφέα. Παράλληλα, αγγίζει καθαρά τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης καθώς μιλάει για πράγματα που ανήκουν στον μυστικό μας κόσμο και μας ταράζει.
2. Γιατί αυτό το έργο;
Είχε να κάνει με μια επιθυμία μου να ασχοληθώ θεατρικά μ’ ένα αφήγημα, κάτι που δεν έχω κάνει ποτέ σιη ζωή μου. Έχω θεατροποιήσει κόμιξ, αλλά όχι κάποιο μυθιστόρημα. Η επιλογή αυτή μου δίνει μια άλλη ελευθερία θεατρικής αφήγησης και μ’ αναγκάζει να αναζητήσω ευρήματα, που ώς τώρα δεν είχα σκεφτεί να χρησιμοποιήσω. Ένας άλλος λόγος είναι ότι το μυθιστόρημα αυτό του Μπέκετ -ένα από τα πρώτα του- αποτελεί τη μήτρα των έργων του. Μέσα στην περιπέτεια του Μερσιέ και του Καμιέ βρίσκονται όλες του οι ιδέες, πράγματα που στη συνέχεια μετέπλασε σε μονόπρακτα. Βρίσκονται οι πρόγονοι του Βλαντιμίρ και του Εστραγκόν, του Λάκι και του Πότζο. Είναι μια απόπειρα σ’ ένα είδος που πολύ το έχω ανάγκη. Και για να πω και κάτι προσωπικό: είμαι ευτυχισμένος στις πρόβες ίσως όσο ποτέ, γιατί βιώνουμε με τα παιδιά μια κάθαρση μέσα μας γιατί δεν το κάνουμε για ν’ αποδείξουμε κάτι, σαν άλογα κούρσας. Δημιουργούμε με ελευθερία, κι αυτό είχα καιρό να το νιώσω, να κάνω κάτι χωρίς το φόβο της επιτυχίας ή της αποτυχίας. Η επιτυχία της παράστασης αυτής είναι η πραγμάτωση της.
3. Η παράσταση
Ονειρευτήκαμε με τα παιδιά της ομάδας «Όχι εγώ» -έτσι λέγεται η ομάδα μας, όπως ο μονόλογος του Μπέκετ Not Ι- να κάνουμε μια μεταθεατρική παράσταση, τόσο για εμάς όσο και για τους θεατές. Το εγχείρημα αυτό είναι ένας δομημένος αυτοσχεδιασμός, μια ανοιχτή παράσταση στην οποία δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. Έχουμε όμως έναν σχεδιασμό για να μπορέσουμε να διευκολύνουμε τη ροή του έργου. Κατά τη διάρκεια του 24ώρου, εξερευνούμε δύο σημαντικές φράσεις Η μία είναι «πάντα να προσπαθείς, πάντα να αποτυγχάνεις, να αποτυγχάνεις ξανά και ξανά. Να αποτυγχάνεις καλύτερα.» Και η άλλη: είναι «τίποτα δεν υπάρχει να εκφράσεις. Με τίποτα δεν μπορείς να εκφραστείς. Δεν υπάρχει λόγος να εκφράσεις τίποτα, αλλά πρέπει να εκφραστείς». Όλα αυτά βέβαια με την ελαφρότητα που διατρέχει τους ήρωες του. Οτιδήποτε μπορεί να εντυπωσιάζει, πάντως το έχουμε αφαιρέσει. Είναι μια παράσταση που δεν φοβάται την πλήξη, δεν φοβάται τον εκβιασμό του ενδιαφέροντος.
4. Οι ήρωες
Ο Μερσιέ κι ο Καμιέ ομοιάζουν πολύ με τους ήρωες του Περιμένοντας τον Γκοντό, είναι όμως διαφορετικοί χαρακτήρες. Είναι περιπετειώδεις είναι πιο ανόητοι, πιο κωμικοί, πιο χαριτωμένοι. Ψάχνουν πολύ, περπατάνε πολύ, ταξιδεύουν πολύ. Θα μπορούσε μάλιστα κάποιος να τους περιγράψει σαν την εφηβική πλευρά/εκδοχή του Βλαντιμίρ και του Εστραγκόν. Οι ήρωες έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους: «όχι φιλοσοφίες ή όνειρα. Ας φλυαρίσουμε ακατάπαυστα, ίσως κάτι να βγει. Ας περπατήσουμε, αν δεν έχουμε κάτι να πούμε, ας μη μιλάμε, αλλά έλα που δε μπορούμε να μη μιλάμε». Ο Μπέκετ είναι πάντα τόσο γοητευτικά αντιφατικός και ανατρεπτικός.
5. 24ωρο στη σκηνή
Η διάρκεια του εγχειρήματος είναι 24 ώρες γιατί πιστεύουμε ότι έτσι ολοκληρώνει έναν κύκλο η όλη παράσταση, έναν κύκλο που μπορεί να επιδράσει με διάφορους τρόπους, τόσο στον θεατή όσο και στους συντελεστές. Για εμάς, είναι ένα πολύ σημαντικό πείραμα. Θα ξεκινήσουμε χωρίς να κάνουμε οικονομία δυνάμεων. Κάποια στιγμή όμως συμβαίνει το εξής: μας τελειώνουν όλα τα τεχνάσματα, όλα τα περιστέρια απ’ τα καπέλα. Κι αρχίζει ο ηθοποιός κι ο σκηνοθέτης, και λόγω κούρασης, να λειτουργεί με μια αυτόματη γραφή. Το έργο μεταπλάθεται από μια αναπαράσταση ενός ταξιδιού σ’ ένα πολύ προσωπικό βίωμα των συντελεστών. Επιδιώκουμε την κούραση, την εξάντληση. Αποζητούμε μια τέτοια κατάσταση, αλλιώς θα ήταν 8ωρη παράσταση. Αυτό είναι ένα ταξίδι που περιμένουμε με πολύ μεγάλη χαρά να μας συμβεί. Για να περάσουμε -δεν φοβάμαι να το αναφέρω- στην έκσταση. Να περάσουμε εκεί οπού ο Μπέκετ, εμείς ο χρόνος, ο Μερσιέ, ο Καμιέ, η μουσική, οι θεατές ο χώρος είναι πια ένα. Και είναι ένα σύνολο άχρονο. Αυτή είναι η μπεκετική εμπειρία. Αν το καταφέρουμε, θα είμαστε ευγνώμονες για αυτήν τη ριψοκίνδυνη σκέψη που κάναμε.
6. Η προετοιμασία
Συνέχεια αυτοσχεδιάζουμε. Δεν θα κάνουμε ποτέ 24ωρη πρόβα. Κάνουμε εξάωρες και οκτάωρες για να προετοιμαστούμε σωματικά. Θα μπούμε μέσα στο 24ωρο αθώοι, και θα δούμε τι θα μας συμβεί. Στις πρόβες ξεκινάμε μελετώντας ένα κεφάλαιο. Στη συνέχεια, όλοι οι συντελεστές ανεβαίνουν στη σκηνή και δημιουργούν από το μηδέν. Αυτό είναι μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Αυτό που με ενθουσιάζει είναι ότι τίποτα δεν είναι προσχεδιασμένο. Κι εγώ ακολουθώ αυτόν τον δημιουργικό αυτοσχεδιασμό που έπειτα καταγράφεται για να δομηθεί. Στην παράσταση βέβαια, δεν θα ακολουθήσουμε απαραίτητα τις ίδιες διαδρομές, αλλά θα περάσουμε απ’ αυτά τα μονοπάτια.
7. Οι ηθοποιοί
Είμαι πολύ χαρούμενος που δουλεύω με ηθοποιούς όπως ο Άρης Σερβετάλης ο Κώστας Φιλίππογλου, η Μένη Κωνσταντινίδου, ο Κίμων Φιορέτος, αλλά και με τους χορευτές μας. Έχω τη χαρά να δουλεύω με ανθρώπους που ξέρουν να δημιουργούν στη σκηνή. Για έναν ευρηματικό περφόρμερ, μπορεί μια απλή πράξη, όπως το να κάτσει σε μια καρέκλα, να αποτελέσει έναυσμα για ένα στιγμιότυπο του τύπου commedia dell’arte. Οι ηθοποιοί που συνεργάζομαι γνωρίζουν πολύ καλά πώς να χειρίζονται το σώμα τους και πώς να χειρίζονται τις καταστάσεις. Πέρα απ’την κεντρική ομάδα, υπάρχει ο Κωστής Φιορέτος ο οποίος παίζει live με modulator, δηλαδή με συχνότητες, διαμορφώνοντας το ηχητικό περιβάλλον. Υπάρχουν χορευτές που συμμετέχουν στα δρώμενα της παράστασης. Υπάρχει μια ομάδα που μας βοηθάει στο να υπάρξουμε σκηνικά.
8. Οι θεατές
Το ελληνικό κοινό είναι σκληραγωγημένο και πιστεύω ότι θα αντιμετωπίσει καλοπροαίρετα το εγχείρημα αυτό. Πρέπει να ξέρουν ότι αυτό που θα συμβεί δεν έχει συμβεί και δεν θα ξανασυμβεί. Δεν είναι προβαρισμένο, κι αυτό θα τους το πω -όταν έρθει η ώρα- εγώ, σαν ένα είδος οικοδεσπότη. Οι ηθοποιοί αυτοσχεδιάζουν πάνω στα μοτίβα της περιήγησης των ηρώων του Μπέκετ, καθοδηγούμενοι live από μένα μέσω τεχνολογικών συστημάτων, όχι εμφανώς. Το Φεστιβάλ παρέχει ένα χώρο όπου μπορεί κανείς να έρθει και να φύγει όσες φορές θέλει. Άμα κοιμούνται κάποιοι, μπορούμε να τους διηγηθούμε μια ιστορία στο όνειρο τους ένα στιγμιότυπο Μπέκετ. Εμείς θέλουμε περιπετειώδεις θεατές σε έναν κόσμο μπεκετικό, αν χάσεις κάτι, δε χάθηκε ο κόσμος, γιατί έτσι κι αλλιώς η περιπέτεια των ηρώων είναι ένας αέναος κύκλος. Η παράσταση μας βέβαια δεν επαναλαμβάνει τίποτα δεν είναι μια λούπα. Είναι σκηνοθετημένη για 24 ώρες αλλά ακόμη και να χάσεις το πρώτο κεφάλαιο και να βρεθείς ξαφνικά στο πέμπτο κεφάλαιο, εύκολα αντιλαμβάνεσαι τι έχει συμβεί.
9. Να έρθουν προετοιμασμένοι;
Ο θεατής κατ’εμέ πρέπει να έρθει και να αφεθεί. Να φέρει κανένα ταπεράκι μαζί του, να φέρει το θερμός του, το νερό του, σαν μια εκδρομή. Αν αισθανθεί ότι θέλει καθαρό αέρα, να βγει έξω· αν θέλει να σηκωθεί για να ξεμουδιάσει, να το κάνει· αν θέλει να ξαπλώσει, να το κάνει. Θέλουμε να νιώθει μια ελευθερία συμμετοχής όχι όμως βαρβαρότητας. Εκείνη τη στιγμή, ηθοποιοί θα είναι στη σκηνή και θα παίζουν. Ζητάμε δηλαδή την ευαισθησία της συνύπαρξης. Θα προσφέρουμε και σούπα, μπορεί να βγούμε να μοιράζουμε ξηρούς καρπούς στους θεατές. Θα τους προσέξουμε πολύ τους θεατές κι όσο αντέξει ο καθένας
10. Πλανήτες και άστεγοι
Ως ομάδα, θα προαγοράσουμε κάποια εισιτήρια και θα τα προσφέρουμε σε θεατρόφιλους άστεγους. Ούτως ή άλλως, οι ήρωες του Μπέκετ πλανήτες είναι, ας παίξουν λίγο οι ηθοποιοί αντιμέτωποι με τον καθρέφτη τους. Θα το ‘θελα πολύ να μην το φοβηθούν και να έρθουν, και να μη φοβηθεί και το Φεστιβάλ να τους δεχθεί, που δεν νομίζω να φοβηθεί γιατί είναι ένα Φεστιβάλ ελεύθερο.
CAMERA STYLO 