Η τυραννία της στιγμής
Γρήγορος και αργός χρόνος στην εποχή της πληροφορίας
Thomas Hylland Eriksen
μετάφραση: Αθηνά Σίμογλου
Εξαντλημένο
Παρουσίαση
Το πολυμεταφρασμένο αυτό βιβλίο υποστηρίζει ότι η αργοπορία σπανίζει ολοένα και περισσότερο στην εποχή της πληροφορίας. Χρησιμοποιώντας μια πληθώρα παραδειγμάτων, η «Τυραννία της Στιγμής» ρίχνει μια ψυχρή, διαγνωστική ματιά σε αυτούς τους «καιρούς της βιασύνης». Δείχνει πώς φαινόμενα όπως οι «σαπουνόπερες», η αλληλογραφία, οι νεανικές κουλτούρες, η διαφήμιση και η «ευέλικτη εργασία» διακατέχονται από την ίδια λογική, που βασίζεται στην τεχνολογία της πληροφορίας, όπως και τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται στην ιστορία της σύγχρονης κοινωνίας. Ταυτοχρόνως, δείχνει τις βαθιές αντιφάσεις που διαπερνούν την τεχνολογικοκρατούμενη σύγχρονη κοινωνία. (. . .) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Ποιος θα το περίμενε ότι τα εργαλεία εξοικονόμησης χρόνου όπως το φάιλοφαξ, το e-mail, και το κινητό τηλέφωνο θα κατέληγαν να περιορίζουν τον διαθέσιμο χρόνο περισσότερο από ποτέ; Αφού θεωρητικά είμαστε καλωδιωμένοι 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, πρέπει να αγωνιστούμε για το δικαίωμα να μην είμαστε διαθέσιμοι, για το δικαίωμα να ζούμε και να σκεπτόμαστε πιο αργά.
«Η τυραννία της στιγμής» είναι ένα βιβλίο που έλειπε από την ελληνική βιβλιογραφία. Έχοντας μεταφραστεί ήδη σε 18 γλώσσες, ασχολείται με ψύχραιμο και μεθοδικό τρόπο με τους σημερινούς «καιρούς της βιασύνης». Δείχνει πώς φαινόμενα όπως οι «σαπουνόπερες», η ηλεκτρονική αλληλογραφία, το fax, οι νεανικές κουλτούρες, η διαφήμιση, η «ευέλικτη εργασία» διακατέχονται από την ίδια λογική, που βασίζεται στην κοινωνία της πληροφορίας, όπως και τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται στην ιστορία της σύγχρονης κοινωνίας. Ταυτόχρονα δείχνει τις σημερινές αντιφάσεις που διαπερνούν την τεχνολογικοκρατούμενη σύγχρονη κοινωνία.
Τα προλεγόμενα της καθηγήτριας Ιωάννας Καυτατζόγλου αποκαλυπτικά. Υπογραμμίζουν τη σπουδαιότητα του έργου αφού καταδεικνύουν ότι τα μέτρα που προτείνει το βιβλίο για την εξασφάλιση του αργού χρόνου θα μπορούσαν να πάρουν τη μορφή ενός κινήματος το οποίο θα διατηρεί τα κενό, θα προασπίζεται το διάλειμμα, θα διεκδικεί την απόλαυση και την ηδονή των αισθήσεων. Το βιβλίο περιλαμβάνει εκτενείς βιβλιογραφικές και άλλες αναφορές καθώς και ελληνόγλωσσο και ξενόγλωσσο ευρετήριο όρων και ονομάτων.
Neil Postman: Διασκέδαση μέχρι θανάτου-Ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος | Εκδόσεις Κατάρτι

Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΚΕΝΟ!
2. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ, ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
3. Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ, ΤΟΥ ΡΟΛΟΓΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
4. ΤΑΧΥΤΗΤΑ
5. ΕΚΘΕΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ
6. ΣΤΟΙΒΑΓΜΑ
7. ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ LEGO
8. ΟΙ ΧΑΡΕΣ ΤΟΥ ΑΡΓΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
Λεπτομέρειες
Ξενόγλωσσος τίτλος TYRANNY OF THE MOMENT – FAST AND SLOW TIME IN THE INFORMATION AGE
ISBN13 9789604234219
Εκδότης ΣΑΒΒΑΛΑΣ
Σειρά ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Χρονολογία Έκδοσης Μάρτιος 2005
Αριθμός σελίδων 258
Διαστάσεις 24×17
Πρόλογος ΚΑΥΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ
Μετάφραση ΣΙΜΟΓΛΟΥ ΑΘΗΝΑ
Επιμέλεια ΤΣΙΚΟΥΔΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Συγγραφέας/Δημιουργός (Ελληνικά) ΕΡΙΚΣΕΝ ΤΟΜΑΣ-ΧΑΙΛΑΝΤ
Πώς η επιτάχυνση του χρόνου οδηγεί στην εξάρθρωση της συνοχής του
Μια μονάδα που τη λένε στιγμή
δοκίμιο
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 06/11/2005 00:00
Μια μονάδα που τη λένε στιγμή
Είχα εμπλακεί σε μια συζήτηση, προ ετών, μετά το τέλος συναυλίας στη Βοστώνη με την Έβδομη συμφωνία του Μάλερ, για τα δύο αργά («νυχτερινά») μέρη της, που μου είχαν φανεί δοσμένα από τον αρχιμουσικό με μιαν υπερβολικά αναλυτική και μάλλον στατική προσέγγιση. Ένας φίλος παρατήρησε ότι η συγκεκριμένη ερμηνεία ενέτεινε την αίσθηση μιας βαθιάς ρήξης μεταξύ των συμβάντων, καταιγιστικών, ταχύτατων και πολύβουων, που σίγουρα συνέβαιναν έξω και πέρα από το Symphony Hall της Βοστώνης και του χρόνου που ακολουθούσε το συγκεκριμένο κοινό στο εσωτερικό της αίθουσας. Θυμήθηκα τη συζήτηση αυτή, για τα όσα «πραγματικά» συμβαίνουν ενόσω κάποιος «παγώνει» τον χρόνο συντονιζόμενος με τον ρυθμό ενός έργου τέχνης, διαβάζοντας τις προειδοποιήσεις του Thomas Hylland Eriksen για την επιτάχυνση του χρόνου και την απώλεια της αξίας της διάρκειας. H επιτάχυνση και η σύμπηξη του χρόνου οδηγεί σε μια ανεξέλεγκτη διαδοχή κορεσμένων στιγμών. Οδηγεί στον κατακερματισμό του χρόνου σε μονάδες τόσο μικρές που υφίστανται μόνο ως στιγμές, έτοιμες να παραχωρήσουν τη θέση τους σε επόμενες στιγμές, με τρόπο που αφαιρεί από τη χρονική διάρκεια κάθε συνοχή.
Νέα πραγματικότητα
Για τον Eriksen η εκπληκτική ανάπτυξη των διαφόρων τεχνολογιών εξοικονόμησης χρόνου (Διαδίκτυο, μαζικές πληροφοριακές ροές, ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας κτλ.) διαμορφώνει μια νέα πραγματικότητα, η κριτική αντιμετώπιση της οποίας δεν εκκινά απαραίτητα από τα φιλοσοφικά έργα για τον χρόνο, από τον Καντ ως τον Χάιντεγκερ: έχει ως αφορμή τα κοινωνικά συμπτώματα. Γρήγορες ατάκες, γρήγορη ομιλία, γρήγορες σκέψεις, γρήγορα – αλλά όχι απαραίτητα συμπυκνωμένα – νοήματα για τη ζωή, την πολιτική, την τέχνη, για τα πάντα. H αδυναμία αυτού του τρόπου επικοινωνίας να σταθεί σε περισσότερο σύνθετα περιεχόμενα και αμφίσημα νοήματα, πόσο μάλλον να αναστοχαστεί, είναι ορατή μεταξύ άλλων στη συζήτηση περί πολιτικής. Ο κίνδυνος εν προκειμένω είναι η διολίσθηση σε μια αντίληψη περί πολιτικής που εστιάζεται στην κάλυψη και αναπλήρωση της εξασθένησης των πολιτικών περιεχομένων μέσω της διάχυσης γρήγορων και εύπεπτων κλισέ για την ανανέωση των πολιτικών μορφών.
Το δικαίωμα να ζούμε και να σκεπτόμαστε πιο αργά αφορά πρωτίστως τις δυνατότητές μας για κριτική αποτίμηση των καταστάσεων και για αναστοχασμό. Είναι κυρίως δικαίωμα στις συνθήκες που ενθαρρύνουν τον αναστοχασμό. Ο Eriksen σπεύδει να διευκρινίσει ότι η επιχειρηματολογία του δεν αποτελεί έκφραση ενός σύγχρονου Λουδίτη: πρόβλημα δεν αποτελούν οι εκπληκτικές νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης χρόνου αλλά οι κοινωνικές και θεσμικές χρήσεις και σημασιοδοτήσεις τους. Από αναλυτική σκοπιά, το πόνημα του Eriksen εντάσσεται στη μακρά και διακεκριμένη παράδοση των έργων εκείνων της κοινωνικής και πολιτικής θεωρίας που εστιάζονται ιδιαίτερα στις «μη ηθελημένες συνέπειες» των επιλογών μας. Όπως σημειώνει η Ιωάννα Καυταντζόγλου στις εύστοχες εισαγωγικές παρατηρήσεις της, οι τεχνολογικές αλλαγές ενδέχεται να καταλήγουν σε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα από εκείνα στα οποία στόχευαν: «H αδόκητη κατάληξη της εξοικονόμησης χρόνου είναι η απόλυτη σπάνις του, η σύντηξή του σε μια τυραννία της στιγμής».
Τα κύρια κριτήρια
H επιτάχυνση έχει κρίσιμες συνέπειες για τα κριτήριά μας και για την αποτίμηση όσων μας περιβάλλουν, ιδιαίτερα αυτών ως προς τα οποία μπορούμε να τοποθετηθούμε «επιλέγοντας» το ένα ή το άλλο, αντιμετωπίζοντάς τα περίπου ή και κυριολεκτικά ως προϊόντα. Σε τελική ανάλυση, όπως επισημαίνει ο Eriksen, αν η ταχύτητα και το κόστος επρόκειτο να γίνουν τα κύρια κριτήρια για την αποτίμηση και την επιλογή των προϊόντων, το αποτέλεσμα θα ήταν μια καθαρή απώλεια σε ποιότητα, πλούτο και ποικιλία. Αν ένα αυξανόμενο μέρος του συνόλου σταματήσει να καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα σε ένα φθηνό κρασί και σε ένα Μπορντό καλής χρονιάς, τότε ο πολιτισμός ως έκφραση κριτηρίων θα έχει φτωχύνει. Προχωρώντας περισσότερο ο Eriksen εισέρχεται στο δύσβατο πεδίο των σχέσεων μεταξύ κατακερματισμού του χρόνου και αισθητικών κριτηρίων. Αν ένα αυξανόμενο μέρος του συνόλου πάψει να αναγνωρίζει ότι ένα κουαρτέτο του Μπετόβεν εμπεριέχει μεγαλύτερη και βαθύτερη συμπύκνωση ανθρώπινης διάνοιας, τεχνικής και ευαισθησίας από τις τρέχουσες επιτυχίες της ποπ μουσικής, τότε ο πολιτισμός ως σύνολο θα έχει φτωχύνει.
H Τυραννία της Στιγμής ανοίγει βεβαίως περισσότερα θέματα από όσα μπορεί να διαπραγματευθεί διεξοδικά. Σε κάθε περίπτωση όμως πρόκειται για ένα ιδιαίτερα γοητευτικό ανάγνωσμα. Δοσμένο στο ελληνικό κοινό με μια μετάφραση προσεγμένη και ευαίσθητη στις αποχρώσεις, το βιβλίο του Eriksen θα αποτελέσει ερέθισμα για ουσιαστικότερη συζήτηση επάνω στις συνθήκες θέσμισης του κοινωνικού χρόνου αλλά και στα κριτήρια αποτίμησης της αξίας του.
Ο κ. Κώστας A. Λάβδας είναι αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Ο Νορβηγός θεωρητικός Thomas Hylland Eriksen στο βιβλίο του «Η τυραννία της στιγμής – Γρήγορος και αργός χρόνος στην εποχή της πληροφορίας» παρουσιάζει μια αντι-αφήγηση, μακριά από το κυρίαρχο ρεύμα της εποχής, την ταχύτητα. Η τεράστια ροή πληροφόρησης των τελευταίων δεκαετιών δημιούργησε μη ηθελημένες συνέπειες, οι οποίες έχουν σκλαβώσει τον σύγχρονο άνθρωπο κάνοντάς τον να υποφέρει. Το απίστευτο εύρος πληροφόρησης δεν έχει δημιουργήσει περισσότερο πληροφορημένο πληθυσμό –όπως, τουλάχιστον, επαγγελλόταν–, αλλά το αντίθετο, έναν περισσότερο συγχυσμένο πληθυσμό. Αντικρίζοντας το πελώριο του ωκεανού πληροφόρησης, οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν να κολυμπάνε. Τουναντίον, δεν ικανοποιούνται αν δεν πιούνε όλο τον ωκεανό.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 χρόνων παρήχθησαν περισσότερες πληροφορίες παρά τα προηγούμενα 5000 χρόνια! Αυτή η αυξημένη ποσότητα και ταχύτητα δεν μας κάνει, απαραιτήτως, και περισσότερο αποτελεσματικούς. Για τον Eriksen, ξέρουμε περισσότερα, άρα ξέρουμε λιγότερα.
Σήμερα, όλα κινούνται πολύ πιο γρήγορα. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται σε ταχύτητα φωτός, αλλιώς, κάποιος στριμώχνεται απ’ αυτούς που ενεργούν γρηγορότερα. Ακόμα και τα κενά, αυτές οι αργές στιγμές της ζωής απαραίτητες για τον αναστοχασμό και τη δημιουργικότητα, καλύπτονται από την τεχνολογία (σερφάρισμα στο διαδίκτυο, παίξιμο με το κινητό κ.λπ.).
Η αλλαγή, ή η «πρόοδος», συμβαίνει τώρα τόσο γρήγορα που είναι αδύνατον να σχετιστεί κανείς λογικά μαζί της. Το μεταμοντέρνο υποκείμενο τελεί υπό σύγχυση, αδυνατώντας να αφομοιώσει και εντέλει κατανοήσει τις ραγδαίες εξελίξεις που τον προσπερνούν. Η ολική επιτάχυνση αφαιρεί την απόσταση, το χώρο και το χρόνο κατακερματίζοντας τα υποκείμενα. Τα θραύσματα τείνουν να γίνουν ηγεμονικά. Η κατανάλωση περισσότερων σε λιγότερο χρόνο αναδεικνύεται, τελικά, ως ο κυρίαρχος τρόπος δόμησης της ταυτότητας, το σημείο αναφοράς κοινωνικοποίησης σε μια βιαστική εποχή χωρίς καθυστερήσεις.
Η καινούρια εποχή, όπως την συλλαμβάνει ο Eriksen, είναι απελευθερωτική και μάταιη, συναρπαστική και φοβητσιάρικη. Η χαμένη, όμως, ποιότητα, αισθητική και κατά συνέπεια ηθική, απαιτεί αργούς χρόνους και γενναιόδωρες ποσότητες. Η ανάγκη για επανεξέταση της σχέσης μας με το χρόνο είναι επείγουσα.
http://medialiteracy-education.blogspot.gr/
Σάββατο, 25 Ιουνίου 2011
http://hegel-platon.blogspot.gr/
Οn l i n e (διαδικτυακά) και Δια Ζώσης Σεμινάρια Κινηματογράφου 2020 !!
- Νέο Σχολείο του Σινεμά !! Επαναστατικός Τρόπος λειτουργίας του ως Λαϊκή Σχολή του Σινεμά || Τρία Σεμινάρια στην Τιμή του Ενός και Πέντε Σεμινάρια στην Τιμή των Δύο !! || Σεμινάρια Κινηματογράφου για Παιδιά, για ΑμεΑ, για πρόσφυγες!!
- Σεμινάριο Ιστορίας & Κριτικής Κινηματογράφου 2020
- Σεμινάριο Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου-Δημιουργίας Ταινίας Μικρού Μήκους 2020
- Σεμινάριο Δημιουργίας Ντοκιμαντέρ 2020
Συμπληρώστε τη δήλωση ενδιαφέροντος:
Σχολιάστε