Σινεμά ο Κορυδαλλός

15.10.2018

«Το Χριστινάκι» του Χρήστου Παπαθανασίου και ο «Θανατοποινίτης» του Κώστα Ξύδη είναι από τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους της φετινής ελληνικής παραγωγής. Η πρώτη κομεντί, η δεύτερη κοινωνική – υπαρξιακή. Κοινός παρονομαστής, ότι γυρίστηκαν από κρατουμένους του Σωφρονιστικού Καταστήματος Κορυδαλλού αποκλειστικά εντός των χώρων του. Δεκαεπτά άντρες από 20 έως 60 ετών, που εκτίουν τις ποινές τους, ασχολήθηκαν για πρώτη φορά στη ζωή τους με το σινεμά. Και κατάφεραν, ύστερα από εννέα μήνες εκπαιδευτικών μαθημάτων θεωρίας του κινηματογράφου, να δουλέψουν ομαδικά και να δημιουργήσουν τις δύο παραγωγές, καλύπτοντας όλες τις ειδικότητες ενός κινηματογραφικού συνεργείου, με σκηνοθέτη, σεναριογράφο, ηθοποιούς, διευθυντές φωτογραφίας, ηχοληψίας κ.λπ. Αποτέλεσμα, τα δύο διαμαντάκια τους.

Το πρόγραμμα εφαρμόζεται για πρώτη φορά πανελλαδικά. Εισηγητής και υπεύθυνος είναι ο Αντώνης Κόκκινος, που εκτός από καλός σκηνοθέτης κρίνεται, εκ του αποτελέσματος, και εξαιρετικός δάσκαλος. Όπως είπε ο Παύλος Κοντογιαννίδης, «η πρώτη ταινία είναι καταπληκτική, η δεύτερη άπαιχτη». Ο ίδιος μαζί με τον Γιάννη Στάνκογλου είναι οι μοναδικοί επαγγελματίες ηθοποιοί που παίζουν –αφιλοκερδώς– στον «Θανατοποινίτη». Το σενάριο αντλεί έμπνευση από το ομώνυμο ραπ κομμάτι του Ραψωδού Φιλόλογου –κατά κόσμον Αλέξανδρος Πτίνης, ακούστε το–, που μιλάει για έναν μελλοθάνατο (εξαιρετικός ο Στάνκογλου), ο οποίος βρίσκει νόημα, παρηγοριά και έμπνευση στις λέξεις. Με μια κιμωλία γράφει στους τοίχους και μεταμορφώνει «το κελί του σε τεφτέρι». Η «Πανούκλα» του Καμί κυριαρχεί στα πλάνα, σαν να είναι το προσευχητάρι του. «Το Χριστινάκι», από την άλλη, βγάζει αβίαστα γέλιο. Είναι συναισθηματική κομεντί με πλοκή, δράση και ρεσιτάλ ερμηνείας από τον Διονύση Μεσολογγίτη και τον Χρήστο Παπαθανασίου.
Είχαμε την τιμή και τη χαρά να παρακολουθήσουμε την πρώτη προβολή (έπειτα από πρόσκληση του Αντώνη Κόκκινου). Στη μικρή αίθουσα εκδηλώσεων του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας, στις φυλακές Κορυδαλλού, την περασμένη Παρασκευή –την ίδια ώρα απέναντι εξελισσόταν η δίκη της Χρυσής Αυγής–, τα μέλη της κινηματογραφικής ομάδας μαζί με τον σκηνοθέτη υποδέχθηκαν την υπουργό Πολιτισμού, Μυρσίνη Ζορμπά, τον γ.γ. του υπουργείου Δικαιοσύνης, Γιώργο Σάρλη, τους διευθυντές των φυλακών, τον πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου κ.ά. Οι δημιουργοί – κρατούμενοι, καθισμένοι στην τελευταία και προτελευταία σειρά (εκεί επέλεξε να καθίσει και η Μυρσίνη Ζορμπά), παρακολούθησαν μαζί τους την προβολή των ταινιών, ολοκληρωμένα καλλιτεχνικά έργα που αξίζει να διαχυθούν στην κοινωνία. Κοινό αίτημα, να ξεπεραστούν νομικές και πρακτικές διαδικασίες, ώστε να προβληθούν όχι μόνο στη χώρα, αλλά να ταξιδέψουν και στο εξωτερικό, σε διεθνείς διοργανώσεις, καθώς είναι ταινίες που επάξια στέκονται δίπλα σε εκείνες που έχουν μπάτζετ πολλών χιλιάδων ευρώ και γυρίζονται από επαγγελματίες – ελεύθερους πολίτες.

Την πρόταση του εκπαιδευτικού προγράμματος κατέθεσε στο ΥΠΠΟΑ (επί Λυδίας Κονιόρδου) ο Αντώνης Κόκκινος. Το αίτημα έγινε δεκτό και υλοποιήθηκε, με την ευθύνη και την καθοδήγησή του από τη Διεύθυνση Παραστατικών Τεχνών και Κινηματογράφου του ΥΠΠΟΑ, σε συνεργασία με το Κ.Κ. Κορυδαλλού και το ΕΚΚ. Μαθήματα φωτογραφίας και ηχοληψίας παρέδωσαν ο Νίκος Βασιλόπουλος και ο Γιώργος Καρτάλος αντίστοιχα.

Παύλος Κοντογιαννίδης και Γιάννης Στάνκογλου, στον «Θανατοποινίτη» |
Ο Αντώνης Κόκκινος θυμήθηκε εκείνο που έλεγε ο Αντρέ Μπαζέν: «το σινεμά είναι ένα ανοιχτό παράθυρο». Μέσω των προγραμμάτων, ανοίγει διάπλατα για τους φυλακισμένους προς τον έξω κόσμο και χάρη στη ρεαλιστική φύση του κινηματογράφου για τους θεατές προς τον δικό τους: τους διαδρόμους με τις σιδερένιες πόρτες, το κελί της απομόνωσης, τα δίχωρα κλειστοφοβικά κελιά, όπου στις καλύτερες περιπτώσεις στήνονται νοικοκυριά με το τίποτα, το προαύλιο με το απέραντο τσιμέντο, βλέπουν τη μεγάλη κατσαρόλα με το συσσίτιο και το ψωμί που δεν θα ήθελαν να φάνε…

«Τα μαθήματα ήταν 8 ώρες την εβδομάδα, επί εννέα μήνες, στις αντρικές φυλακές και, μετά από πρόταση της Διεύθυνσης, επεκτάθηκαν κατά δύο ώρες στις γυναικείες, με κατεύθυνση τη συγγραφή σεναρίου. Αφού τελείωσαν, ασχοληθήκαμε για τρεις μήνες με την επεξεργασία, το γύρισμα και το post prudaction των ταινιών», λέει ο Αντώνης Κόκκινος. Χαρακτηρίζει τη χρονιά «ως την πιο δημιουργική της ζωής μου» και προσθέτει: «Αυτή η εμπειρία μόνο βιώνεται, δεν περιγράφεται».

Όσο για τους σπουδαστές – κρατούμενους, «εκείνο που με εξέπληξε, στον υπερθετικό βαθμό, είναι η ευφυΐα, η ικανότητα και το ενδιαφέρον που έδειξαν οι περισσότεροι. Συνάντησα ανθρώπους που, εξαιτίας κάποιας παραβατικής πράξης τους, είναι εδώ. Είναι οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, δεν είναι β’ κατηγορίας. Πρέπει να πάψει αυτός ο διαχωρισμός. Μετά από 17 χρόνια διδασκαλίας σε σχολές κινηματογράφου, έχοντας περάσει εκατοντάδες παιδιά από τα χέρια μου, μπορώ να πω ότι περισσότεροι από αυτούς, αν ήταν σε σχολές, θα ήταν από τους καλύτερους. Η κινηματογραφική τους αντίληψη είναι υψηλότατη. Οι ιστορίες που έχουν να πουν είναι συγκλονιστικές, είναι αληθινές και είναι οι ιστορίες τους».

Η αξία τέτοιων προγραμμάτων για τη ζωή μέσα αλλά και μετά τη φυλακή υπογραμμίστηκε από τους συμμετέχοντες κρατουμένους. «Τέτοιες δράσεις συμβάλλουν στην καθημερινότητά μας, δίνουν διεξόδους και γνώσεις, την ευκαιρία να συνυπάρξουμε και να δημιουργήσουμε συλλογικά. Εδώ που βρισκόμαστε έχουμε ανάγκη από περισσότερη καλλιέργεια. Πρέπει να εξακολουθήσουν να γίνονται τέτοιες προσπάθειες, γιατί υπάρχουν ακατέργαστα διαμαντάκια στις φυλακές. Μας βοηθούν όχι μόνο εδώ, αλλά και όταν τελειώσουμε, μας παρέχουν ένα εφόδιο, ώστε να μπορέσουμε να ενσωματωθούμε στην κοινωνία», υπογράμμισαν.

Το κινηματογραφικό πρόγραμμα θα συνεχιστεί στον Κορυδαλλό, είπε η υπουργός Πολιτισμού. Οι δεκαεπτά άντρες και οι οκτώ γυναίκες πήραν, την Παρασκευή, διπλώματα πιστοποίησης. Και, όπως υποστήριξε ο Αντώνης Κόκκινος, «η συντριπτική πλειοψηφία τους μπορεί να δουλέψει σε κινηματογραφική παραγωγή».

Συντάκτης: Βασιλική Τζεβελέκου

http://www.efsyn.gr