Ελλιπής ή ελλειπής; || Μιλάμε Σωστά, Γράφουμε Σωστά

Ελλιπής ή ελλειπής;

Ποιο είναι το σωστό;

Η ελλιπής μόρφωση οδηγεί σε λάθη! Το επίθετο «ελλιπής» προέρχεται μεν από το αρχαίο ρήμα «λείπω» αλλά από τον αόριστο β’ «έλιπον». Ως εκ τούτου, η ορθή γραφή είναι «ελλιπής» και όχι «ελλειπής». Γι’ αυτό άλλωστε έχουμε τον «λιπόθυμο», τον «λιποτάκτη», τον «λιπόσαρκο» κλπ. «Ανελλιπώς» λοιπόν (και όχι «ανελλειπώς»).

[«ΕΛΛΙΠΗΣ» ἢ «ΕΛΛΕΙΠΗΣ» Κανονικῶς ὁρθογραφεῖται ὡς «ἐλλιπής» μὲ «-ι-», καθὼς προέρχεται ἀπὸ τὸ θέμα τοῦ ἀορίστου τοῦ ῥήματος «ἐλ-λείπ-ω», «ἐν-έ-λιπ-ον» (λιπ-), ἀπὸ τὸ ὁποῖο προέρχονται καὶ ἄλλες λέξεις, ὅπως : λιπόθυμος, λιποτάκτης κ.ἀ. [καὶ ὄχι ἀπὸ τὸ ἐνεστωτικὸ θέμα «λειπ-», ἀπὸ ὅπου: ἔκλειψη, παράλειψη κ.ἀ.]

Ὅμως, τὸ ἐπίθετο «ἐλλειπτικός» (αὐτὸς ποὺ ἔχει ἔλλειψη) γράφεται μὲ «-ει-», σχηματιζόμενο ἀπὸ τὸ θέμα τοῦ ἐνεστώτα. (μιᾶς καὶ σηματοδοτεῖ διάρκεια. Ἐλλειπτικός, αὐτὸς ποὺ ἔχει ἔλλειψη συνεχῶς.)

Κάτι ἀνάλογο γίνεται καὶ μὲ ἄλλες λέξεις ποὺ προέρχονται ἄλλες ἀπὸ τὸ ἐνεστωτικὸ θέμα κι ἄλλες ἀπὸ τὸ ἀοριστικὸ ὅπως: πείθω (πειστικός ἀλλὰ πιθανός), μειγνύω (μείξη ἀλλὰ μιγᾶς)

Καὶ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὸ ὅτι τὸ ἐνεστωτικὸ θέμα προσδίδει τῆN παροντικὴ ἰδιότητα καὶ τὴν διάρκεια καὶ τὴν ἀνανεώμενη ἰδιότητα, ἐνῷ ὁ ἀόριστος ἀφορᾶ στὸ παρελθὸν ἀλλὰ καὶ στὴν στιγμιαία ἰδιότητα ἤ στὴν ἰδιότητα ποὺ ἐλήφθη μία φορὰ) Ἀναρτήθηκε ὑπό: Φώτης Μιχαηλίδης

http://hellenicglotta.blogspot.com/2011/09/blog-post_16.html . ]

 

Συχνά συναντάμε τη λέξη γραμμένη Ελλιπής και Ελλειπής. Ποιος είναι όμως η σωστός και ορθογραφημένος τρόπος γραφής, η κλίση και ο πληθυντικός αριθμός;

Το επίθετο Ελλιπής σημαίνει: αυτός ή αυτή που που δεν είναι πλήρης ή ολόκληρος – που χρειάζεται συμπλήρωση ή επέκταση – που είναι λειψός – που παρουσιάζει έλλειψη.

Ας δούμε αρχικά την ετυμολογία του επιθέτου: Ετυμολογία από Βικιλεξικό: ελλιπής < αρχαία ελληνική ἐλλιπής

Ετυμολογία από Λεξικό Μπαμπινιώτη: αρχ. < ελλείπω (< εν- + λείπω) από το θέμα τού αορίστου β’ ε-λιπ-ον. Η λέξη σχηματίζεται από το «ασθενές» θέμα λιπ- (το βρίσκουμε στον αρχαίο Αόριστο β΄ ἔ-λιπ-ον) και όχι από το «ισχυρό» θέμα λειπ- (τού Ενεστώτα λείπ-ω)∙ πρβλ. και μανθάνω (μαθαίνω) – ἔ-μαθ-ον (αόρ. β΄) – α-μαθ-ής, χαίρω – ἐ-χάρ-ην (αόρ. β΄) – περι-χαρ-ής, πάσχω – ἔ-παθ-ον (αόρ. β΄) – ευ-παθ-ής, μαίνομαι – ἐ-μάν-ην (αόρ. β΄) – μυθο-μαν-ής κ.τ.ό. Από το θέμα λιπ- σχηματίζονται και σύνθετα όπως λιποβαρής, λιπόθυμος / λιποθυμώ / λιποθυμία, λιποτάκτης / λιποτακτώ / λιποταξία, λιπόψυχος / λιποψυχώ / λιποψυχία, λιπόσαρκος, λιπομαρτυρία.

Από τα παραπάνω συνεπάγεται πως η σωστή ορθογραφία της λέξης είναι «ελλιπής» και όχι «ελλειπής».

Ας δούμε και την κλίση της λέξης ελλιπής:

ΕΝΙΚΟΣ ο ελλιπής | η ελλιπής | το ελλιπές του ελλιπούς | της ελλιπούς | του ελλιπούς τον ελλιπή | την ελλιπή | το ελλιπές ω ελλιπή | ω ελλιπή | ω ελλιπές

ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ οι ελλιπείς | οι ελλιπείς | τα ελλιπή των ελλιπών | των ελλιπών | των ελλιπών τους ελλιπείς | τις ελλιπείς | τα ελλιπή ω ελλιπείς | ω ελλιπείς | ω ελλιπή