Robert Lepage Kanata Επεισόδιο 1ο, η διαμάχη || Κριτική Γιάννη Καραμπίτσου: Χάθηκε μια Μοναδική Ευκαιρία για κάτι ανεπανάληπτο

Το περασμένο καλοκαίρι, η παραγωγή του Robert Lepage, SLAV «Μια θεατρική οδύσσεια που βασίζεται σε τραγούδια σκλάβων», κυκλοφόρησε στο Φεστιβάλ Τζαζ του Μόντρεαλ εν μέσω μεγάλης δυσπιστίας, αντιδράσεων και εκτεταμένης κριτικής. Το έργο κατηγορήθηκε ότι χρησιμοποιούσε λευκούς τραγουδιστές για να μιλήσουν για την μαύρη σκλαβιά. Το ζήτημα της πολιτιστικής ιδιοποίησης συζητήθηκε έντονα σε ολόκληρη την επαρχία και η παράσταση ακυρώθηκε.

Ημερίδα Ελληνικής Ένωσης Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών στις 6 Ιουλίου 2019 στην Πειραιώς 260: Πρώτες εντυπώσεις & Λογοκρισία και Τύπος “Όχι κ. Μπλάτσου έχετε άδικο” του Γιάννη Καραμπίτσου

 “Όχι κ. Μπλάτσου έχετε άδικο” του Γιάννη Καραμπίτσου

Το Σάββατο 6 Ιουλίου 2019 το Φεστιβάλ Αθηνών σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών (ΕΛ.Ε.Κ.ΘΕ.Π.ΤΕ.) διοργάνωσε ημερίδα αφιερωμένη στη σύγχρονη θεατρική κριτική, τα προβλήματα, τις προοπτικές, τα αδιέξοδά της και τις σχέσεις της με τη νέα θεατρική αγορά.

Σίγουρα είναι ένα θέμα που αξίζει τον κόπο να τεθεί και διερευνηθεί. Ας πούμε ότι αυτή η ημερίδα έπαιξε το ρόλο της έναρξης αυτής της διερεύνησης. Υπήρξαν σε αυτήν ομιλητές και σημεία στις εισηγήσεις κάποιων άλλων που είχαν ενδιαφέρον και που έθεταν προβληματισμό προς μια κατεύθυνση ουσίας και βάθους. Θα ανεβάσουμε βίντεο κάποια στιγμή όπου θα παρουσιάζονται αναλυτικά οι εισηγήσεις των συμμετεχόντων στην ημερίδα και θα αναφερθούμε διεξοδικότερα σε αυτές τις εισηγήσεις. Σε γενικές γραμμές όμως η ημερίδα δεν παρουσίασε, για εμάς τουλάχιστον, το ενδιαφέρον που περιμέναμε. Δεν βγήκαμε πιο φωτισμένοι από αυτήν. [η εισήγηση της κ. Ιωάννας Λιούτσια και οι σύντομες παρεμβάσεις της ήταν διαφωτιστικές και εμπεριστατωμένες, ουσιαστικές και συγκεκριμένες. Και άλλες εισηγήσεις ήταν ενδιαφέρουσες προς αυτή την κατεύθυνση όπως του κ. Άρη Ασπρούλη αλλά ήθελαν μια πιο αναλυτική ημερίδα για να αναπτυχθούν και να γίνουν πλήρεις. Ενδιαφέρον ιδιαίτερο είχαν επίσης οι εισηγήσεις της κ. Στεριανής Τσιντζιλώνη για το χορό και την κριτική και της κ. Άννυ Κολτσιδοπούλου. Όλων των ομιλητών οι εισηγήσεις είχαν ενδιαφέρον, των δύο εισηγητών κ. Σάββα Πατσαλίδη αν και την περιμέναμε ακόμα καλύτερη της κ. Δήμητρας Κονδυλάκη εύστοχη και περιεκτική, χρήσιμη με γενικό ενδιαφέρον του κ. Παντελή Μπουκάλα, η εισήγηση του ανθρώπου από το χώρο μας κ. Γιώργου Βουδικλάρη έθετε ζητήματα πολλά προς διερεύνηση και εστίαζε σωστά στο θέμα της αυτολογοκρισίας, του κ. Βασίλη Μαυρογεωργίου είχε πρόκληση και πλάκα, αλλά την ουσία δεν την νιώσαμε, δεν την αισθανθήκαμε όσο θα θέλαμε, όσο περιμέναμε. Για λόγους που αναφέρουμε παρακάτω η πιο ενδιαφέρουσα εισήγηση και κοντά στην ουσία του θέματος ήταν για εμάς εκείνη του κ. Ιωσήφ Βιβιλάκη που εστίαζε στο θέμα της λογοκρισίας].

ΗΜΕΡΙΔΑ Ένωσης Κριτικών : Οι κριτικοί, το θέατρο και η νέα αγορά: η ανατομία μιας αβέβαιης σχέσης || Σάββατο 6 Ιουλίου 2019, Πειραιώς 260

To Σάββατο 6 Ιουλίου 2019 το Φεστιβάλ Αθηνών σε συνεργασία με την Ελληνική Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών (ΕΛ.Ε.Κ.ΘΕ.Π.ΤΕ.) διοργανώνει ημερίδα αφιερωμένη στη σύγχρονη θεατρική κριτική, τα προβλήματα, τις προοπτικές, τα αδιέξοδά της και τις σχέσεις της με τη νέα θεατρική αγορά.

«Λαχταρώ» – Σάρα Κέιν – Θέατρο Ροές || Κριτική Νίκης Πρασσά

AN ECHO, A STAIN

Η Ισλανδή Bjork μας παρουσιάζει στο ομώνυμο κομμάτι της στίχους απευθείας εμπνεόμενους από και συνδεδεμένους με το έργο της Βρετανίδας δημιουργού Sarah Kane, Crave.  [φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή]

Η φαλακρή τραγουδίστρια – Ομάδα ΑΤΟΝΑΛ – Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν || Εγκλήματα στο όνομα των λέξεων | Κριτική Νίκης Πρασσά

Η καλοκαιρινή Αθήνα βρίσκει την Διονυσίου Αρεοπαγίτου πανέμορφα πολύχρωμη να υποδέχεται τους περιηγητές από διάφορα μέρη του κόσμου που τραγουδούν, γελούν και ερωτεύονται κάτω από την αγέραστη Ακρόπολη. Τι ωραία εικόνα να επιστρέφεις στην πατρίδα σου και να συναντάς τα στολίδια της. Ένα εκ των οποίων βρίσκεται στον αριθμό 14 της οδού Φρυνίχου και φέρει δίπλα στην λέξη τέχνη το όνομα ενός από τους πιο αφοσιωμένους υπηρέτες της. Είμαι απολύτως βέβαιη πως ο Κάρολος Κουν θα διασκέδαζε πίσω από κάποιο σύννεφο του σκηνικού με τις απολαυστικές ερμηνείες και θα ήταν υπερήφανος για την εμπνευσμένη σκηνοθετική απόδοση μιας αθόρυβα εργατικής μέλισσας του σύγχρονου θεάτρου.

Όταν η Marylin Monroe μένει μόνη της – Γιάννης Κοντραφούρης || Κριτική της Νίκης Πρασσά

Όταν η Marylin Monroe μένει μόνη της – Γιάννης Κοντραφούρης

#Δεν την ήθελα την έρημο.

Ποτέ δεν την ήθελα.

Ούτε την καρδιά της ήθελα.

Την HOLLYWOD»

«Ηλέκτρα» σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου | Κριτική από τη θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Κριτική για την παράσταση «Ηλέκτρα»
30 Ιουλίου 2018

Από την θεατρολόγο Μαρία Μαρή

Πορνοστάρ. Η αόρατη βιομηχανία του σεξ, Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ρήγος | Κριτική Θεάτρου: Δημήτρης Τσατσούλης

Η αθέατη πλευρά της πορνογραφίας

Έλενα Πέγκα, Πορνοστάρ. Η αόρατη βιομηχανία του σεξ. Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ρήγος. Φεστιβάλ Αθηνών – Πειραιώς 260, Ιούνιος 2018.

 Δημήτρης Τσατσούλης * 1 Ιουλιου 2018

Καταβροχθίζοντας τον άλλο «Ανκόρ», Σκηνοθεσία: Θεόδωρος Τερζόπουλος. Θέατρο Άττις | κριτική Δημήτρη Τσατσούλη

Ολοκληρώνοντας την τριλογία του «Α», μετά τις παραστάσεις «Alarme» και «Amor» των προηγούμενων χρόνων, με το φετινό «Ανκόρ» ο Θεόδωρος Τερζόπουλος οδηγεί ακόμη εντονότερα τους ηθοποιούς του στη «γλωσσολαλία» μέσα από το εν εκστάσει σώμα.

ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΡΕΦΕΝΕ ΧΩΡΙΣ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ Κου Ιντζεγιάννη

Σχολιασμός από τον Σταύρο Ιντζεγαννη

ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΡΕΦΕΝΕ

ΜΑΡΙΛΙΖΑΣ ΓΕΩΡΓΑΛΑ

ΧΩΡΙΣ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ

Στην δυσπραγία των τελευταίων χρόνων με την οικονομική ασφυξία να απειλεί την καθημερινότητά μας, παρήγορο γεγονός το θέατρο. Το θέατρο ένας καθρέφτης της κοινωνικής και πολιτισμικής μας ζωής αλλά και ένας μεγάλος δάσκαλος που διδάσκει και οριοθετεί την πορεία μας.  

«Χωρίς Παπούτσια», από το ΕΣΠ Ρεφενέ

«Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη στο Εθνικό Θέατρο | Κριτική και εντυπώσεις Γιάννη Καραμπίτσου από τη γενική δοκιμή την Τετάρτη 12.10.2016

Ο Γιάννης Οικονομίδης γράφει και σκηνοθετεί στο θέατρο για πρώτη φορά με τη βοήθεια του μόνιμου συνεργάτη και φίλου του Βαγγέλη Μουρίκη ο οποίος επιμελείται το κείμενο. Ο Γιάννης Οικονομίδης όταν κάνει κινηματογράφο είναι σαν να κάνει και θέατρο, χωρίς οι ταινίες του να χάνουν στο ελάχιστο σε κινηματογραφικότητα και όταν κάνει θέατρο είναι σαν να κάνει και κινηματογράφο χωρίς να χάνει στο ελάχιστο σε θεατρικότητα.

Αριστοφάνους, «Λυσιστράτη», Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός || Κριτική: Δημήτρη Τσατσούλη

Ανα-προσεγγίζοντας τα μνημεία των προγόνων

Αριστοφάνους, «Λυσιστράτη», Σκηνοθεσία: Μιχαήλ Μαρμαρινός / Εθνικό Θέατρο -Αισχύλεια, Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας

 

 Δημητρης Τσατσουλης* 

 

Μετά την Επίδαυρο, με την διόλου ευκαταφρόνητη προσέλευση θεατών και οπλισμένη με ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις, η αριστοφανική αντιπολεμική «Λυσιστράτη» (411 π. Χ.),  σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, στρατοπέδευσε στο κατάμεστο από κόσμο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας όπου και την παρακολούθησα. 

2666. Ο Συγγραφέας. Ο Σκηνοθέτης. Η Παράσταση. Το φεστιβάλ Αθηνών στα καλύτερα του. | του Πολυχρόνη Γριβέα

Χωρίς να ξέρουμε ούτε το συγγραφέα, ούτε το σκηνοθέτη, JulienGosselin, ούτε τους ηθοποιούς της κολλεκτίβας, που παρουσίασε το έργο «2666» του Χιλιανού συγγραφέα Ρομπέρτο Μπολάνιο, σε μια δεκάωρη παράσταση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την 30 και την 31 Ιουλίου 2016, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών 2016, πήγαμε να την παρακολουθήσουμε, έχοντας κατά νου ότι το μόνο που ξέρουμε είναι η αίθουσα που θα παιζόταν η παράσταση.

Και είδαμε την καλύτερη θεατρική παράσταση, που έχουμε δει μέχρι σήμερα, σε θεατρική σκηνή – όχι μόνο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ο Οιδίπους σήμερα είναι Ρώσος | Ετοιμαστείτε για την Επίδαυρο | του Γιάννη Καραμπίτσου

Βρέθηκα στην Επίδαυρο για τρίτη συνεχή φορά εφέτος μετά την Αντιγόνη και το Επτά Επί Θήβας. Τα τελευταία 7 χρόνια που καλύπτω την Επίδαυρο για λογαριασμό του Camera Stylo Online έχω δει λίγο πάνω από 30 παραστάσεις. Είχε επέλθει οφείλω να ομολογήσω μία κόπωση. Κόπωση που σε ένα βαθμό οφείλεται ότι σε πολλές από τις παραστάσεις των τελευταίων χρόνων υπερίσχυε το στοιχείο της διεκπεραίωσης της ευπρόσωπης έστω διεκπεραίωσης. Σε πολλές από αυτές υπήρχαν αξιόλογα πράγματα και στιγμές που πρόσφεραν απόλαυση, αλλά η αισθητική απόλαυση που πρόσφερε το σύνολο του έργου (εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις) σαν να απουσίαζε. Χτες η διάθεσή μου δεν ήταν πολύ καλή ούτε και η προδιάθεσή μου για την χτεσινή παράσταση. Όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα και η καχυποψία πήγαν περίπατο όταν ξεκίνησε η παράσταση. Ήρθε στην επιφάνεια αυτή η γλυκιά αίσθηση του να μην θέλεις να τελειώσει κάτι, όταν στην αρχή της παράστασης ρωτούσες πόση είναι η διάρκεια και σου φαινόταν πολύ μεγάλη (2 ώρες περίπου).

«Η σφαγή των Παρισίων»-Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου: Ορχήστρα για μεγάλα…………. πράγματα | κριτική παρουσίαση του Πολυχρόνη Γριβέα

Χθες παρακολουθήσαμε την παράσταση «Η σφαγή των Παρισίων», που ανέβηκε στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών στο χώρο Δ της οδού Πειραιώς 260, από το θίασο «Η ορχήστρα των μικρών πραγμάτων», σε σκηνοθεσία του Χρήστου Θεοδωρίδη.

Είναι ένα έργο του Κρίστοφερ Μάρλοου που γράφτηκε το 1593 και ανέβηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Στο πρωτότυπο οι ρόλοι είναι 45 αλλά στην παράσταση οι ρόλοι εναλλάσσονται από τους 10 ηθοποιούς – και αυτό είναι ένα πρώτο επίτευγμα.

«Αντιγόνη» του Στάθη Λιβαθινού: Ένα πολιτικό παραμύθι για ενήλικες και μια «πολιτική» ανθρωποθυσία | Κριτική Θεάτρου από την Αθηνά Χαλάτση

Η Αντιγόνη του Στάθη Λιβαθινού, μια παιδούλα με μαθητική στολή, ορθώνει το ηθικό της ανάστημά ενώπιον της κοσμικής εξουσίας του Κρέοντα, που αντιστρατεύεται τον φυσικό και αρχέγονο νόμο της ταφής των νεκρών. Η «ζωντανή» απόδοση της σοφόκλειας τραγωδίας στα Νέα Ελληνικά από τον εκλιπόντα Δ. Μαρωνίτη αποτέλεσε τη μαγιά για τη σύνθεση μιας παράστασης πλούσιας σε εικόνες, συναισθήματα και βασανιστικούς συλλογισμούς.

Ένας μυθικός ιστός αντικρουόμενων θέσεων και παραισθήσεων, λογισμών και φόβων, τρυφερότητας και σκληρότητας, ζωή και θανάτου απλώθηκε στα μάτια των θεατών ενός κατάμεστου θεάτρου της Επιδαύρου στις 15/07 στην πρώτη πρεμιέρα της παράστασης του Εθνικού Θεάτρου. Μετά βεβαιότητας μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι ο κ. Λιβαθινός προσέγγισε στην «Αντιγόνη» τον αρχαίο μύθο του Θηβαϊκού Κύκλου με την αμεσότητα μιας οικείας ιστορίας από το παρελθόν, που χτίστηκε με τη ρεαλιστικά αφαιρετική σκηνοθετική φόρμα ενός παραμυθιού για ενήλικες χωρίς να παραγνωρίζει την αναγκαία τραγική συνισταμένη των αμετάκλητων αποφάσεων, του υψηλού ήθους, της απόλυτης πτώσης και του αναπόδραστου πεπρωμένου. Και το παραμύθι αυτό, φυσικά, δεν θα έχει ευτυχή κατάληξη.

Αντιγόνη του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού στην Επίδαυρο || Κριτική Ντίνα Πανουσοπούλου

Το Σάββατο βράδυ στο κατάμεστο θέατρο της Επιδαύρου είδαμε σίγουρα την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Μια παράσταση καλοδουλεμένη, με σαφείς σκηνοθετικές επιλογές και μια πολύ επιτυχημένη σύμπραξη τριών θεατρικών οργανισμών (Εθνικού Θεάτρου, Κ.Θ.Β.Ε. και Θ.Ο.Κ) και τριών γενεών ηθοποιών.

Romeo Castellucci / Socìetas Raffaello Sanzio, «Ιούλιος Καίσαρ. Σπαράγματα» | Πολιτική ρητορεία και σάρκα του λόγου | Κριτική Δημήτρη Τσατσούλη

Πολιτική ρητορεία και σάρκα του λόγου

Romeo Castellucci / Socìetas Raffaello Sanzio, «Ιούλιος Καίσαρ. Σπαράγματα», / Φεστιβάλ Αθηνών – Εθνικό Θέατρο-Αίθουσα Εκδηλώσεων

Δημητρης Τσατσουλης* • 22 Ιουνίου 2016

«Δραματική παρέμβαση με αφορμή το έργο του Σαίξπηρ»: με αυτή τη φράση, ως υπότιτλο, συμπληρώνει ο αιρετικός, εικονοκλάστης σκηνοθέτης Ρομέο Καστελλούτσι τον τίτλο της παράστασής του «Ιούλιος Καίσαρ. Σπαράγματα». Παράσταση που παρουσιάστηκε με αυτή τη μορφή στη Μπολόνια το 2014, στο πλαίσιο τιμητικού αφιερώματος στον σκηνοθέτη, με τίτλο: «Και η Αλεπού είπε στον Κόρακα: Μάθημα Γενικής Γλωσσολογίας».

Ίδρυση Ελληνικής Ένωσης Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών

Αθήνα, 3 Φεβρουαρίου 2016 Αξιότιμοι Κύριοι,

Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσουμε για την ίδρυση της Ελληνικής Ένωσης Κριτικών Θεάτρου και Παραστατικών Τεχνών (ΕΛ.Ε.Κ.ΘΕ.Π.ΤΕ.). Η πρωτοβουλία μας αυτή είναι αποτέλεσμα της ανάγκης που αισθανόμαστε να διαφυλάξουμε, μέσα στη δύσκολη αυτή συγκυρία, την αδέσμευτη σκέψη, τη γόνιμη και παρεμβατική κριτική, να προωθήσουμε τον διάλογο και την ουσιαστική ανταλλαγή με συναδέλφους και καλλιτέχνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η Ισορροπία του Nash: Κριτική παρουσίαση του έργου

Φωτογραφίες-κείμενο: Άγγελος Καλοδούκας

H παράσταση « Ισορροπία του Nash» δόθηκε χτες Κυριακή 31/1 χάρις στην κινητοποίηση του κόσμου που υπερασπίστηκε την ελευθερία του λόγου και της τέχνης. Πάνω από 120 άτομα κατόρθωσαν να μπουν στην αίθουσα ενώ τουλάχιστον 200 έμεινα έξω από το θέατρο. Πρόκειται πραγματικά για μια πολύ μεγάλη νίκη της ελευθερίας απέναντι στο φόβο και το σκοταδισμό. Θα πρέπει επίσης, για να είμαστε δίκαιοι, να σημειώσουμε ότι η παράσταση έγινε δυνατή χάρη και στην άδεια που έδωσε ο Στάθης Λιβαθινός (καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου).

Σεμινάριο Σκηνοθεσίας Κινηματογράφου 2016 και Δημιουργίας Ταινίας Μικρού Μήκους | έναρξη: Μέσα Φεβρουαρίου

Σεμινάριο Δημιουργίας Ντοκιμαντέρ 2016 | Έναρξη: Τρίτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου

Αρχαίο Δράμα εντός των τειχών: «Ρήσος» Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου– «Ηλέκτρα» Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ντέλλας | κριτική του Δημήτρη Τσατσούλη

 

«Ρήσος» του Ευριπίδη (;)

Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου

Μια περιπατητική παράσταση στο Λύκειο του Αριστοτέλη

Φεστιβάλ Αθηνών

Ανάμεσα στους μυθικούς, για τους σύγχρονους Αθηναίους, ποταμούς Ιλισό και Ηριδανό εκτεινόταν ο χώρος του ιερού του Λυκείου Απόλλωνα. Εκεί όπου ο Αριστοτέλης, το 335 π. Χ. ίδρυσε τη δική του Σχολή, την τελευταία από τις τρεις σχολές της Αρχαίας Αθήνας που ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη, μόλις το 1996, μετά την Ακαδημία Πλάτωνος και το Κυνόσαργες όπου δίδασκε ο Αντισθένης.

Διασκεδαστικές ιστορίες…Ετεροφυλόφιλων ανδρών Γιάννης Μόσχος – Γιανγκ Τζιν Λι | του Δημήτρη Τσατσούλη

 

«Διασκεδαστικές Ιστορίες περί Θνητότητας»

Βασισμένο σε διηγήματα του Άντον Τσέχωφ

Σύνθεση κειμένων- Σκηνοθεσία: Γιάννης Μόσχος

Φεστιβάλ Αθηνών – Πειραιώς 260 [Ε]

Αν ο Τσέχωφ έγραφε «κωμωδίες» ή «δραματικά έργα» παραμένει ζητούμενο πρώτιστα των πρακτικών του θεάτρου και στη συνέχεια των μελετητών του. Ο Γιάννης Μόσχος, με τα επιλεγμένα διηγήματα που αποφάσισε να παρουσιάσει σε ενιαία σύνθεση, πέτυχε να φέρει επί σκηνής σοβαρά ζητήματα με παιγνιώδη τρόπο. Και αυτό έκανε την παράστασή του να επανέλθει για δεύτερο καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Τα τραύματα της μετα-Απαρτχάιντ εποχής Baxter Theatre Centre «Mies Julie» / (βασισμένο στη «Δεσποινίδα Τζούλια» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ) / Κείμενο- Σκηνοθεσία : Yaël Farber/ Φεστιβάλ Αθηνών/ -Πειραιώς 260 (Η) | Κριτική Θεάτρου από τον Δημήτρη Τσατσούλη

 

Η Yaël Farber δεν είναι ολοσχερώς άγνωστη στη χώρα μας. Το 2008, το θέατρο Δημήτρης Χορν φιλοξένησε, για λίγες παραστάσεις, την πρώτη ίσως παγκόσμια επιτυχία της Νοτιο-αφρικανής συγγραφέα και σκηνοθέτιδας, την πολυσυζητημένη «Molora» («Τέφρα»), έργο του 2003 που αναπραγματεύεται την αισχύλεια «Ορέστεια».

Ως απότοκη της λειτουργίας της «Επιτροπής Αληθείας και Συμφιλίωσης» που ιδρύθηκε το 1995, έναν μόλις χρόνο μετά τις πρώτες ελεύθερες εκλογές στη Νότιο Αφρική που έφεραν στην κυβέρνηση τη μαύρη πλειοψηφία, η παράσταση αμύνεται της διαδικασίας που ακολουθήθηκε από την Επιτροπή όπως και της στόχευσής της, ήτοι της αναίμακτης μετάβασης στη δημοκρατία, δίχως αντεκδικήσεις. Σκοπός η αναπαράσταση των εγκλημάτων των λευκών δημοσίως και η δημόσια συγχώρεση από τα θύματά τους.

Υπό αυτή τη λογική, η λευκή Κλυταιμνήστρα της «Molora», αφού παραδεχτεί-αναπαραστήσει τα βασανιστήρια (καθρέφτη των πραγματικών βασανιστηρίων που είχαν πραγματοποιηθεί στη χώρα) που έκανε στην Ηλέκτρα αλλά και τα εγκλήματά της, δεν θα δολοφονηθεί από τα μαύρα παιδιά της. Ικανοποιείται έτσι και το εκπεφρασμένο αίτημα του τραγικού Χορού ιθαγενών γυναικών της φυλής Xhosa οδηγώντας στη λύση της συγχώρεσης και της συνύπαρξης λευκών και μαύρων στον ίδιο τόπο.

Μήνυμα αισιόδοξο πλαισιωμένο από γηγενή αφρικανικά ταφικά έθιμα, τραγούδια-χορικά στη διάλεκτο των ιθαγενών, μουσική από γηγενή επίσης όργανα, ακόμη και χορός από αυθεντικό σαμάνο. Οικειοποίηση της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, μετεγγραφή της σε αφρικανικό περιβάλλον και δομές, αναδιάρθρωσή της με στόχο να υπηρετήσει συγκεκριμένες κοινωνικές ανάγκες και πολιτικούς στόχους σε μια αναδυόμενη μετα-απαρτχάιντ εποχή για τη χώρα.

 

Σύγκρουση φύλων ή φυλών;

Είναι ενδιαφέρον από καθαρά πολιτικο-κοινωνική οπτική το γεγονός ότι η Γιάελ Φάρμπερ χρησιμοποιεί ένα άλλο «κλασικό» κείμενο του δυτικού θεάτρου για να μιλήσει για την κατάσταση στη χώρα της δύο δεκαετίες μετά την αλλαγή καθεστώτος, το τέλος του επαίσχυντου Απαρτχάιντ. Χρησιμοποιεί το αμιγώς συγκρουσιακό μεταξύ των δύο φύλων έργο του Στρίντμπεργκ για να εγγράψει επάνω του τη σημερινή κατάσταση της χώρας της: η σύγκρουση των δύο φύλων αναδιπλασιάζεται από τη φυλετική σύγκρουση μαύρων-λευκών. Καθώς, απ” ότι φαίνεται, οι βαθύτερες δομές, σε μια κοινωνία που αποφάσισε την ειρηνική συνύπαρξη αντί της εξολόθρευσης του «εχθρού», δεν αλλάζουν εύκολα: οι λευκοί παραμένουν κάτοχοι γης και περιουσίας, οι μαύροι, τουλάχιστον στην περιφέρεια της χώρας, αναγκάζονται να προσφέρουν την εργασία τους σε αυτούς παραμένοντας σε σχέση εξάρτησης.

Η εξωσκηνική γιορτή στην οποία συμμετέχει η Νοτιο-αφρικανή Τζούλια είναι εκείνη των μαύρων εργατών του πατέρα της που γιορτάζουν την επέτειο ανατροπής του καθεστώτος. Πλασματική συναδέλφωση αφού οι ίδιοι αυτοί μαύροι διεκδικούν την πατρογονική γη τους από τον πατέρα της: το νεκροταφείο τους βρίσκεται κάτω από τη φάρμα του. Το υπόλειμμα ενός κουτσουρεμένου δένδρου εξακολουθεί να εισβάλλει στην κουζίνα του σπιτιού ενώ οι ρίζες του επικοινωνούν με τους θαμμένους εκεί προγόνους της φυλής. Εκεί όπου η Κριστίν, μεταλλαγμένη, από μνηστή του Ζαν, σε μητέρα, εδώ, του Τζων, έρχεται σε τελετουργική επαφή με το πνεύμα της δικής της νεκρής μητέρας. Δεμένη άρρηκτα με τη γη της, αρνούμενη να την εγκαταλείψει, παραμένοντας έτσι υποτακτική υπηρέτρια. Και ζητώντας το ίδιο να πράξει και ο γιος της.

Όμως, και για την Τζούλια, η ίδια γη είναι πατρογονική, η φάρμα είναι το σπίτι των προγόνων της. Η συμβίωση άρα είναι αναγκαστική. Κατά πόσο όμως μπορεί να οδηγήσει σε μίξη των φυλών; Σε ουσιαστική και ισότιμη συνύπαρξη; Πλήρους αποδοχής του Άλλου;

Σαρκική έλξη – αδύνατη επιμειξία

Η ερωτική συνεύρεση Τζούλιας και Τζων είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Δεν διαθέτει όμως τίποτε άλλο από μια ζωώδη σαρκική έλξη, έναν αγώνα επικράτησης του ενός σώματος πάνω στο άλλο. Οι συγκρούσεις τους, ακόμα και τη στιγμή της απόφασης να φύγουν μαζί, λυτρωμένοι και οι δύο από τους αδιέξοδους εδαφικούς-οικογενειακούς δεσμούς, είναι έντονες. Η φυλετική καταγωγή υπερκαθορίζει, η αγάπη και η αμοιβαία εμπιστοσύνη αδύνατη, η υποψία ότι η Τζούλια μπορεί να φέρει μέσα της το παιδί του Τζων θα την οδηγήσει στην άγρια αυτοκτονία. Πρόκειται για την άρνηση του υβριδικού, της μόνης απόδειξης ότι φυλετική και πολιτισμική μίξη μπορούν να επιτευχθούν και να ακυρώσουν τους παραδοσιακά ανυπέρβλητους φραγμούς. Οι ρίζες βαθαίνουν, δεν πλαταίνουν ώστε να διαπεράσουν τη φυλετική διαφορά.

Η Κριστίν, θεματοφύλακας των παραδόσεων της φυλής της, αρνείται κάθε τέτοια μίξη ή εγκατάλειψη του τόπου από τον γιο της: το δίλημμα του Τζων δεν είναι ερωτικής προδοσίας αλλά προδοσίας των προγόνων: η φυλετική καταγωγή του, οι Κάφροι, επανέρχεται διαρκώς στους διαλόγους. Συνιστώντας την ταυτότητα που αδυνατεί να υπερβεί, που τον κρατάει ριζωμένο στον τόπο.

Ας σημειωθεί ότι «Κάφροι» ονομάστηκαν από τους Μουσουλμάνους (καφίρ = άπιστος) οι ομάδες που ανήκουν στη φυλή Ξόσα (Xhosa) -από την οποία καταγόταν και ο Νέλσον Μαντέλα- και ζούσαν στην περιοχή Τρανσκέι ενώ η γλώσσα τους είναι τα Μπαντού. Εξ ου και το πνεύμα της μητέρας της Κριστίν , με την εμβληματική μορφή της Tandiwe «Nofirst» Lungisa, που εμφανίζεται εν μέσω καπνών, τραγουδάει με τους ιδιάζοντες ήχους της φυλής της (που ακούγονταν και από τον Χορό της παράστασης «Molora») παίζοντας και το ιδιόμορφο γηγενές μουσικό όργανο. Οι εμφανίσεις της έσπαγαν το ρεαλιστικό κέλυφος της παράστασης, μπολιάζοντας τον δυτικότροπο ορθολογισμό της με εξω-ορθολογικά-μεταφυσικά στοιχεία αφρικανικής εντοπιότητας. Ανάλογο αποτέλεσμα επέφερε και η «έντεχνη» αλλά αφρικανικής ταυτότητας μουσική που συνοδεύει όλη την παράσταση από τους δύο στα άκρα της σκηνής τοποθετημένους συνθέτες και μουσικούς, τους Daniel & Matthew Pencer.

 

Η παράσταση

Έχω την αίσθηση ότι η σκηνή ασφυκτιούσε από τα πολλά σκηνικά αντικείμενα και χρειαζόταν μεγαλύτερο χώρο για να αναπτυχθεί σωστά (σκηνικά όπως και φωτισμοί του Patrick Curtis). Άπειρα ζευγάρια από μπότες-γαλότσες που περίμεναν να τα γυαλίσει ο Τζων -παρ” όλο που αυτός ασχολήθηκε καθ” όλη τη διάρκεια με ένα μόνον από αυτά-, παλιό πλυντήριο, κουβάδες, καρέκλες, σκαμνιά, τραπέζι και μια υποψία κομμένου δένδρου που αν δεν αναφερόταν ρητά ουδείς θα το καταλάβαινε: πιστεύω ότι μέσα σε ένα τόσο ρεαλιστικό σκηνικό, το καθοριστικότερο συμβολικό αντικείμενο της παράστασης θα έπρεπε να είναι προφανές. Με ξένισε επίσης το γεγονός ότι εν μέσω τόσων ξύλινων, χοντροκομμένων καρεκλών, σκαμνιών και λοιπών επίπλων που δήλωναν την αγροτική κατασκευή-καταγωγή τους, το τραπέζι ήταν σιδερένιο.

Οι φωτισμοί λειτούργησαν για τις ρεαλιστικές σκηνές σε κίτρινες αποχρώσεις ενώ στις φασματικές σε ομιχλώδες γαλάζιο, ακολουθώντας καθιερωμένες συμβάσεις. Τα κοστούμια αντιπαρέταξαν τους νέους με τα σύγχρονα ρούχα και τους γέροντες με στίγματα παραδοσιακής φορεσιάς. Ομολογώ ότι το κοστούμι της Τζούλια δεν ήταν από τα πλέον εμπνευσμένα θεατρικά.

 

Η αρχή της παράστασης υπόσχεται μια έντονη κινησιολογία και λιγότερο συμβατικούς χειρονομιακούς κώδικες. Η συνέχεια προσγειώνει σε κινησιακές αμηχανίες και στερεότυπα. Ακόμη και η ερωτικές πράξεις που θέλουν να προβάλουν την ένταση του σαρκικού σπαραγμού δεν απογειώνονται τη στιγμή που οι ηθοποιοί, τουλάχιστον κινησιολογικά, έδειχναν να διαθέτουν προσόντα ικανά να τους επιτρέψουν «χορογραφημένες» συνευρέσεις. Ακόμη και το γυμνό έδειχνε να θέλει να προκαλεί και ταυτόχρονα να αυτο-λογοκρίνεται.

Στην αρχή, μεταξύ Κριστίν και Τζων ακούστηκε λόγος στην τοπική τους γλώσσα αλλά πάραυτα και ρητά ειπώθηκε ότι πρέπει να μιλούν αγγλικά από τον φόβο των κυρίων τους. Δεν ξέρω αν κάτι τέτοιο ανταποκρίνεται σε μια κοινωνική πραγματικότητα, γεγονός είναι όμως ότι στέρησε την παράσταση από την πολύτιμη πολυγλωσσία της.

Ο ευειδής Bongile Mantsai ήταν ιδιαίτερα πειστικός εξωτερικά στον ρόλο του Τζων καθώς συνδύαζε σωματική ρώμη και εκφραστική τρυφερότητα ενώ η Τζούλια της Hilda Cronjé μάλλον επίπλαστα προκλητική δεν ήταν πάντα ευκρινής στις εναλλαγές συναισθημάτων. Δεν μπορώ να μιλήσω για μεγάλες υποκριτικές στιγμές, της Zoleka Helesi ως Κριστίν συμπεριλαμβανομένης. Αντίθετα, πιστεύω ότι κάποιες δυναμικές που ενυπήρχαν δεν αναπτύχθηκαν όσο έπρεπε.

 

Ωστόσο, το ενδιαφέρον της παράστασης ήταν η επιτυχής διασκευή της, τα ορατά ή υφέρποντα διαπολιτισμικά στοιχεία της και, πρώτιστα, ο κοινωνικός προβληματισμός της πάνω στο ίδιο το ζήτημα της ελευθερίας και της ισότητας σήμερα σε μια χώρα που βγήκε πρόσφατα, μόλις στα τέλη του 20ού αιώνα, από το πλέον απεχθές σύστημα καταπίεσης του ανθρώπου με την ανοχή της διεθνούς «δημοκρατικής» κοινότητας. Ήταν ταυτόχρονα μια επερώτηση πάνω στη δύναμη των μεγάλων εθνικών αφηγήσεων που καθορίζουν τα άτομα και τις αποφάσεις τους και της δυνατότητας ή μη υπέρβασής τους. Μια νέα έκκληση σε ουσιαστική ελευθερία.

* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.

Πρόσφυγες: Οι άλλοι «Πέρσες» «Είμαστε οι Πέρσες»/ Σύλληψη – Σκηνοθεσία: Γιολάντα Μαρκοπούλου | Κριτική Θεάτρου Δημήτρη Τσατσούλη

PolyplanityProductions – ΣΥΝΕΡΓΕΙΟ

Φεστιβάλ Αθηνών – Πειραιώς 260 [Ε]

3-4 Ιουνίου 2015

Θυμάμαι τη Γιολάντα Μαρκοπούλου, κάποια χρόνια πριν, με το νεότευκτο ακόμη τότε «Συνεργείο» της ως βάση, να συμμετέχει με την παράσταση το «Άλσος των Σεμνών» στην 3η Συνάντηση Νέων Δημιουργών του Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών το 2009˙ μια τολμηρή τότε πρωτοβουλία του Κέντρου στους Δελφούς που, παράλληλα με το επίσημο πρόγραμμα, έδινε βήμα σε νέους δημιουργούς να καταθέσουν πειραματικές παραστάσεις εμπνευσμένες από το Αρχαίο Δράμα, πρωτοβουλία που έληξε άδοξα και άδικα εκείνη την τρίτη χρονιά λειτουργίας του.

Η παράσταση της Μαρκοπούλου ήταν όπως όλες όσες συμμετείχαν στο Πρόγραμμα πειραματική, στημένη σε ανοικτό χώρο, στο αλσύλλιο του Πολιτιστικού Κέντρου, εμπνευσμένη από τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» και πραγματευόμενη την έννοια του ασύλου στηριζόμενη σε αληθινές μαρτυρίες που έτεμναν ερωτήματα γύρω από τον πρόσφυγα, τον άπατρι και τις συνθήκες που αντιμετωπίζει σε έναν νέο τόπο.

 

Φαίνεται πως η τότε ευαισθησία της Γιολάντας Μαρκοπούλου γύρω από τα ζητήματα της προσφυγιάς βρήκε θεσμικό πλαίσιο στον φιλόξενο χώρο του θεάτρου-πολυκέντρου της, το «Συνεργείο» καθώς, στην καρδιά του Μεταξουργείου, δημιούργησε το καλλιτεχνικό εργαστήρι Station Athens της ΜΚΟ ΑΜΑΚΑ προσφέροντας σε νέους μετανάστες και πρόσφυγες τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τη θεατρική (και όχι μόνο) δημιουργία σε τακτική βάση αφού το Εργαστήρι λειτουργεί εδώ και μια πενταετία όλο το χρόνο και όχι μόνο με αφορμή την προετοιμασία μιας παράστασης. Προσφέρει έτσι έναν εναλλακτικό όσο και δημιουργικό τρόπο «ενσωμάτωσης» των μεταναστών και προσφύγων της περιοχής, έναν δίαυλο εξωστρέφειας και, γιατί όχι, μια εκπλήρωση, για κάποιους, παλαιών καλλιτεχνικών ονείρων.

Μαρτυρίες προσφύγων και Αισχύλος

Στην παράσταση «Είμαστε οι Πέρσες» δεν θα παρακολουθήσει κάποιος την αισχύλεια τραγωδία. Η δραματουργία (Μαργαρίτα Παπαδοπούλου και Γιολάντα Μαρκοπούλου) στηρίζεται πρώτιστα σε μαρτυρίες προσφύγων ή μεταναστών που αφορούν το ταξίδι της φυγής, την απειλητική για τη ζωή τους κατάσταση που άφησαν στις χώρες τους, τις συνθήκες υποδοχής τους στην Ελλάδα, τον νόστο για την εγκαταλειμμένη πατρίδα και κυρίως για τους δικούς τους που έμειναν πίσω, γυναίκες, μανάδες, αδέρφια, παιδιά που συχνά εξαρτώνται από τα δικά τους εμβάσματα για να επιβιώσουν. Καταστάσεις όχι άγνωστες στους παλαιότερους Έλληνες.

 

Ταυτόχρονα, μια χαλαρή δραματουργία επιτρέπει μια μάλλον μεταφορική εμβολή αποσπασμάτων των «Περσών» του Αισχύλου στη ροή της παράστασης: δεν αφορά στην ήττα των επίδοξων κατακτητών που ανάγει στην ύβρη των αρχόντων τους ο αρχαίος τραγικός αλλά στις αναντίρρητες κακουχίες των απλών στρατιωτών τους που εγκατέλειψαν τις εστίες τους και τους δικούς τους εξ αιτίας ενός πολέμου που αποφάσισε ο υπερόπτης βασιλιάς τους Ξέρξης. Αφορά, λοιπόν, στα δεινά του πολέμου για τους απλούς στρατιώτες, ανεξάρτητα της πλευράς από την οποία πολεμούν, αφορά στο επίπονο και όλο κακουχίες ταξίδι τους από την Περσία στην Ελλάδα, διασχίζοντας στεριά και θάλασσα, την ακριβώς ίδια οδό που ακολουθούν οι σύγχρονοι πρόσφυγες από τις ίδιες σχεδόν περιοχές της Ασίας. Αφορά, επίσης, την εγκατάλειψη των οικείων τους αλλά και την αγωνία εκείνων που έμειναν πίσω για την τύχη τους στον πόλεμο, τον θρήνο τους για τον θάνατό τους. Τα ίδια ακριβώς συναισθήματα που νιώθουν οι σύγχρονοι πρόσφυγες κυνηγημένοι από πολέμους και καθεστώτα ή οι οικογένειές τους που αγνοούν την τύχη τους μέχρι να λάβουν κάποιο γράμμα ή την πληροφορία του θανάτου τους.

Αντίστροφες πορείες

Ομολογουμένως, κάποια αποσπάσματα της αρχαίας τραγωδίας που ακούγονται στην παράσταση από τους πρόσφυγες που συμμετέχουν σε αυτήν είναι εύστοχα επιλεγμένα, εύγλωττα της διαχρονικότητας των συνεπειών του όποιου ξεριζωμού. Και είναι συγκινητικό να ακούγονται με τα σπαστά ελληνικά και τους τονισμούς αυτών των «άλλων» Περσών: τους τέσσερις Αφγανούς, τον Πακιστανό και τον Μπαγκλαντεσιανό που συνιστούν τον εξαμελή θίασο.

Δεδομένης της προέλευσης των ηθοποιών της παράστασης, δεν μπορεί να αποφύγει κανείς να φέρει στον νου ότι οι περισσότεροι προέρχονται από την παλιά εκείνη περιοχή των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου που ίδρυσαν, αποσχισμένοι από το Βασίλειο των Σελευκιδών, το Ελληνο-Βακτριανό βασίλειο (Διόδοτος Α”) στα μέσα του 3ου αιώνα π. Χ. και αργότερα το Ινδο-Ελληνικό (που για πολλούς επιβίωσε ως και τον 1ο αιώνα π. Χ.) στις περιοχές ακριβώς των σύγχρονων Αφγανιστάν και Πακιστάν (και συμπεριλαμβανομένης της Σογδιανής σε μέρος του Τατζικιστάν και του Ουζμπεκιστάν) ενώ το Βασίλειο που ίδρυσε νότια ο Δημήτριος Α” (180 π. Χ. περίπου) και φαίνεται να καταλάμβανε, νοτιο-ανατολικά, όλη την κοιλάδα του Ινδού ποταμού υπήρξε μακροβιότερο¹. Τα σχετικά πενιχρά ανασκαφικά ευρήματα (ανασκαφές άρχισαν στην περιοχή τη δεκαετία του 1950 αλλά διακόπηκαν βίαια το 1970 με την έναρξη των πολέμων) φέρανε στην επιφάνεια (εκτός από την ελληνιστική πόλη Αι-Χανούμ διάφορα στοιχεία που δείχνουν τη δημιουργία ενός συγκρητικού πολιτισμού. Πολλά νομίσματα², ως βασικές μέχρι στιγμής μαρτυρίες βασιλέων που βρέθηκαν στην περιοχή, φέρουν διπλή γραφή: ελληνική και γηγενή όπως οι έξι ασημένιες τετράγωνες δραχμές του βασιλιά Αγαθοκλή όπου η ελληνική επιγραφή («Βασιλέως Αγαθοκλέους») συνοδεύεται κατά πάσα πιθανότητα από εικόνα ινδικής θεότητας (αντί του δικού του πορτραίτου) ενώ στην άλλη πλευρά η ίδια επιγραφή είναι γραμμένη στα πρακριτικά (σανσκριτικά) Brahmi³.

 

Αν η πορεία Ελλήνων προς την Κεντρική Ασία, κάποιους αιώνες μετά τους αισχύλειους «Πέρσες», οδήγησε στην ειρηνική τελικά μίξη δύο πολιτιστικών οντοτήτων, σήμερα, πολλούς αιώνες μετά, η άφιξη των σύγχρονων Αφγανών ή Πακιστανών στην Ελλάδα μοιάζει να αποτελεί μια αντίστροφη πορεία που επιζητεί την ίδια ειρηνική μίξη και διαπολιτισμική συνάντηση. Εξάλλου, τούτοι οι «Πέρσες» κάθε άλλο παρά κατακτητικά έρχονται. Εξ ού και βρήκα ιδιαίτερα σημαντικό να ακούγονται, εν μέσω ελληνικού κειμένου, διάλογοι των ηθοποιών στις μητρικές τους γλώσσες. Ένα άνοιγμα προς τον άλλον, μια υποδοχή της γλωσσικής, έστω, κουλτούρας του, στην ελληνική σκηνή ενός Φεστιβάλ.

«Είχα διαβάσει για την Ελλάδα όταν πήγαινα σχολείο. Είχα μάθει ότι είναι ελεύθερη χώρα κι ότι οι Έλληνες είναι καλοί άνθρωποι» θα πει ένας από τους ηθοποιούς. Πόσοι από εμάς έχουμε διαβάσει στο σχολείο για τη χώρα του, το Μπαγκλαντές, και τους ανθρώπους της; Ίσως αν είχαμε διαβάσει, θα επιδιώκαμε την απτή γνωριμία μαζί τους και δεν θα φτιάχναμε ξενοφοβικές Αμυγδαλέζες.

Τα παραστασιακά στοιχεία

Η δουλειά που κάνει η Μαρκοπούλου με τους πρόσφυγες του Μεταξουργείου δεν αποβλέπει στο να αναδείξει τον υποκριτικό επαγγελματισμό τους παρά δευτερευόντως και στον βαθμό που υπάρχουν τέτοιες ικανότητες ή φιλοδοξίες. Έτσι, η παράσταση, πρώτιστα κατάθεση προσωπικών μαρτυριών, συνιστά ένα θέατρο-ντοκουμέντο με τον αυθορμητισμό και την ειλικρίνεια της προσωπικής έκθεσης που συναντάται στη σύγχρονη περφόρμανς-μαρτυρία του μη επαγγελματία ηθοποιού. Παρ” όλα αυτά δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς, σε σχέση με τις επιδόσεις των έξι περφόρμερ, κάποια εξαιρετικά τραγουδιστικά κομμάτια όπως και την κινησιακή επίδοσή τους που δίδαξε η Pauline Huguet.

Ταυτόχρονα, η ενδιαφέρουσα μουσική ή τα ηχητικά του Λάμπρου Πηγούνη πρόσθεταν επαγγελματισμό στην όλη προσπάθεια δημιουργώντας κατάλληλες ατμοσφαιρικές καταστάσεις. Τέλος, θεωρώ εικαστική σύνθεση μεγάλης ομορφιάς το σκηνικό-πλαγιασμένη βάρκα των Αλεξάνδρας Σιάφκου και Αριστοτέλη Καρανάνου καθώς φωτιζόταν περίτεχνα από την Ολυμπία Μυτιληναίου: από τις πιο όμορφες σκηνικές εικόνες που έχω δει τα τελευταία χρόνια καθώς και λειτουργική για τη σκηνική δραματουργία-σκηνοθεσία της Γιολάντας Μαρκοπούλου.

 

Η μόνη ένσταση που μπορεί να προβάλει κανείς με δεδομένους τους στόχους της παράστασης αλλά και το πλαίσιο από το οποίο εκκινεί είναι ότι ίσως υπήρξε μια προσπάθεια υπερβάλλουσας σκηνικής δραματοποίησης κάποιων αφηγηματικών εικόνων μέσω έντονης και χωρίς πάντα νόημα δράσης.

Κλείνοντας, ωστόσο, θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι η σκηνοθέτις τοποθέτησε τους ηθοποιούς της σε ένα άψογο καλλιτεχνικό-αισθητικό πλαίσιο, μη αρκούμενη σε ένα θέατρο-μαρτυρία μονολόγων συγκινησιακής καθαρά στόχευσης προκειμένου να κερδίσει τον θεατή της. Δημιούργησε έτσι την κατάλληλη συνθήκη στους ηθοποιούς της για να αισθανθούν ότι η κατάθεσή τους γίνεται με αμιγώς θεατρικούς ήτοι καλλιτεχνικούς όρους. Και το ζεστό χειροκρότημα του κοινού στο τέλος πιστεύω, βλέποντας τη χαρά στα πρόσωπά τους, ότι υπήρξε το καλύτερο άσυλο, η πλέον καταστατική παραχώρηση «ιθαγένειας» στον τόπο που ζουν εξ ανάγκης ή από επιλογή.

Στην παράσταση συμμετείχαν οι: Chaljl AliZada, Ramzan Mohammad, Hossain Amiri, Aidim Joyimal, Reza Mohammadi, Reza Muosevi.

* Καθηγητής Σημειωτικής του Θεάτρου και Θεωρίας της Επιτέλεσης στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών.

1 Βλ. σχετικά: Craig Benjamin(επιμ.), A World with States, Empires and Networks 1200 BCE–900 CE, The Cambridge World History: Volume 4, Cambridge University Press, 2015.

2 Το Αφγανιστάν, σε ανάμνηση του Ελληνο-Βακτριανού Βασιλείου ως κομμάτι του παρελθόντος του, είχε ως πρόσφατα στα χαρτονομίσματά του, τον θυρεό του βασιλιά Ευκρατίδη με τους Διόσκουρους στην πίσω πλευρά και την επιγραφή στα ελληνικά ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΥΚΡΑΤΙΔΟΥ. Ο θυρεός έγινε σήμερα επίσημο έμβλημα της Τράπεζας του Αφγανιστάν.

3 Βλ. πρόχειρα: Curtej Jassar, «The Interactions of Greek and non-Greek Populations in Bactria-Sogdiana during the Hellenistic Period», Thesis of Master of Arts, The University of British Columbia, 1997. 

Κριτική «Βασιλιάς Ληρ» με το Γιώργο Κιμούλη από το Δημήτρη Τσατσούλη | Σκηνοθεσία: Τομάζ Παντούρ

Έκκεντρη τοιχογραφία του Ληρ

Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, «Βασιλιάς Ληρ»/ Σκηνοθεσία: Τομάζ Παντούρ/ Πειραιώς 260 – Χώρος Δ’

Έχω την αίσθηση ότι μέσα στον κυκεώνα των παντός είδους παραστάσεων των αθηναϊκών σκηνών ακόμη και η κριτική χάνει το μέτρο και με δυσκολία ξεχωρίζει το σημαντικό από το τετριμμένο. Παρασυρμένοι από τη δίνη των ισοπεδωτικών και συχνά άκριτων υμνολογίων μιας μοδάτης προσέγγισης των ΜΜΕ που αποθεώνει το εντυπωσιολογικό και εντυπωσιοθηρικό, χάνουμε την ουσιαστική καλλιτεχνική προσφορά που χτυπά την πόρτα μας. Μια ανασκόπηση των φετινών και μόνο παραγωγών και των σχολιασμών τους αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ποιες παραστάσεις αποθεώνονται και ποιες αντιμετωπίζονται με ανέξοδο σκεπτικισμό. Ομολογώ πώς χαίρομαι που τελικά είδα την παράσταση του Τομάζ Παντούρ γιατί μου έδωσε τροφή για σκέψη.

« Άνθρωποι και Άγγελοι» : Σενάριο, ηθοποιοί, σκηνοθεσία-διδαχή, κοστούμια, σκηνικά, φωτισμός, μουσική. Τι κόσμος! | Κριτική: Κυριάκος Ε. Σταμέλος

Σενάριο, ηθοποιοί, σκηνοθεσία-διδαχή, κοστούμια, σκηνικά, φωτισμός, μουσική. Τι κόσμος!

Το κομψό βιβλίο του σεναρίου « Άνθρωποι και Άγγελοι» των Εκδόσεων Γαβριηλίδης, διαβάζεται απρόσκοπτα και χωρίς αρνητικές εκπλήξεις, διατηρώντας ροή λόγου και νοήματος.

Έτσι, όλα ξεκίνησαν από ένα καλό σενάριο.

«Βάτραχοι», «Ιππόλυτος», «Ελένη»: Αριστοφάνης και Ευριπίδης | Κριτική Θεάτρου από την Θυμέλη

«Βάτραχοι» από το Εθνικό Θέατρο
Το 406 π.Χ. (ο Πελοποννησιακός Πόλεμος συμπλήρωνε 26 χρόνια) πέθαναν ο Ευριπίδης και ο Σοφοκλής (ο Αισχύλος είχε πεθάνει το 456). Τη χρονιά αυτή οι Σπαρτιάτες νικούν τους Αθηναίους στην Εφεσο, στις Αργινούσες και τους Αιγός Ποταμούς. Η δημοκρατία καταρρέει. Οι ολιγαρχικοί αναπτερώνονται. Το 405 κάποιος «Φιλωνίδης» παρουσιάζει τους «Βατράχους» και βραβεύεται. Επρόκειτο για τον Αριστοφάνη, που βρήκε την ευκαιρία να «χτυπήσει» τον νεκρό πια πολιτικό του αντίπαλο, αθεϊστή και δημοκράτη Ευριπίδη, υπερασπιζόμενος τις ολιγαρχικές ιδέες. Πώς; Με μια οργιαστικής φαντασίας, φαρσικών καταστάσεων, υπερβατική κωμωδία περί ποίησης και θεάτρου, με πρωταγωνιστή το θεό Διόνυσο, στον οποίο αναθέτει μια «αποστολή».

«Ληστές», «Καταστρούπολη», «Και τα ψάρια βγήκαν να πολεμήσουν ενάντια στους ανθρώπους» | Κριτική Θεάτρου από τη Θυμέλη

10.8.2014: ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
Νέων σκηνοθετών φεστιβαλικές παραστάσεις

Το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών, πολύ περισσότερο από προηγούμενες χρονιές, έγινε «πεδίο» εμφάνισης αρκετών νέων σκηνοθετών. Όπως η προηγούμενη στήλη έτσι και η σημερινή θα αναφερθεί σε παραστάσεις νέων σκηνοθετών, σε αίθουσες της Πειραιώς 260.

«Ληστές»

Το 1776 ο δραματουργός Φρίντριχ Μαξιμίλιαν φον Κλίνγκερ παρουσιάζει το έργο του «Θύελλα και ορμή». Εργο που ενέπνευσε το ομώνυμο – «επαναστατικό» στην εποχή του – πνευματικό- αισθητικό κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στην απάνθρωπα καταπιεστική, σάπια και στρατοκρατική βασιλική και φεουδαρχική εξουσία, καθώς και κίνημα υποστήριξης των εξεγέρσεων των λαϊκών μαζών. Με το κίνημα αυτό συνδέθηκαν και δύο κορυφαίοι ποιητές.

«Στη σωφρονιστική αποικία», «Η τριλογία της πόλης» «Αδελφοί Καραμάζοφ- Η εμπειρία μιας ανάγνωσης», «Ικέτιδες» | «Δοκιμασίες» νέων σκηνοθετών: κριτική θεάτρου από τη Θυμέλη

Κυριακή 3 Αυγούστου 2014 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
«Δοκιμασίες» νέων σκηνοθετών
«Στη σωφρονιστική αποικία», «Η τριλογία της πόλης»
«Αδελφοί Καραμάζοφ- Η εμπειρία μιας ανάγνωσης», «Ικέτιδες»

«Στη σωφρονιστική αποικία»

«Ασκούμενος» με πεζογραφικά και θεατρικά έργα σπουδαίων δημιουργών (λ.χ. «Δίκαιοι» του Καμί, «Μεταμόρφωση» του Κάφκα, «Βόιτσεκ» του Μπίχνερ), ο ελπιδοφόρος νέος σκηνοθέτης και δημιουργός του θιάσου «Σημείο μηδέν» Σάββας Στρούμπος, το 2009 παρουσίασε στο υπόγειο του κτιρίου της Κοραή 4, όπου λειτουργούσε κρατητήριο της Γκεστάπο, το διήγημα του Κάφκα «Στη σωφρονιστική αποικία», σε δική του μετάφραση και διασκευή. Επρόκειτο για εξαιρετική, επίκαιρης σημασίας, ιδέα που τελεσφόρησε και θεατρικά, καθώς η παράσταση συμπεριέλαβε και σπαράγματα από το βιβλίο του Κώστα Κάππου «Η επανάσταση που έρχεται» και μαρτυρίες κρατουμένων στο Γκουαντάναμο.

Ήταν ωραία στην Επίδαυρο Σαββάτο βράδυ 19 Ιουλίου 2014 μετά από βροχή | Φιλοκτήτης σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου | του Γιάννη Καραμπίτσου

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

η πανσέληνος άργησε μια εβδομάδα! 14.000 θεατές χειροκρότησαν θερμά τον Φιλοκτήτη δύο βράδια στην Επίδαυρο!!

Και όλα έγιναν ξανά μαγεία! Η βροχή έπεφτε καταρρακτωδώς για πολλές ώρες και έως τις 7 περίπου! Ήμασταν ακόμα στην Αθήνα στις 18.30. Αγωνία μήπως τα καιρικά φαινόμενα επηρέαζαν τον οδηγό (και φίλο) του αμαξιού που θα μας οδηγούσε στην Επίδαυρο. Τηλέφωνο στη Μαρία του Φεστιβάλ Αθηνών, πάμε για να την κάνουμε την παράσταση, Φίλε Μιχάλη φεύγουμε; έχει ένα ρίσκο αλλά …. Φεύγουμε, μια αφορμή ζήταγα για κάτι τέτοιο. Σε ευχαριστώ Μιχαλιό που φύγαμε και που φτάσαμε σε ένα τόπο που μετά από βροχή, μύριζε θέατρο, μύριζε αρχαίο πνεύμα, ένα αεράκι εκπληκτικό πανέμορφο καλύτερο και από το άπαιχτο ανοιξιάτικο, δημιουργούσε ευτυχισμένους ανθρώπους, προμήνυε, όμορφες ευαίσθητες στιγμές.