«Ο κόκκινος ψαλμός» («Meg ker a nep», 1972) || Σκηνοθεσία Μίκλος Γιαντσό || Κριτική του Βασίλη Μάλτα || Προβολή στο 33ο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

«Ο κόκκινος ψαλμός» («Meg ker a nep»)
Σκηνοθεσία Μίκλος Γιαντσό
Ουγγαρία, 1971

Το ποτάμι έχει βαφτεί κόκκινο από το αίμα των εξεγερμένων αγροτών, η κόκκινη σημαία που ανεμίζει στα χέρια τους, μεταδίδει με σαφήνεια την επιτακτικότητα του αιτήματος για έναν άλλον κόσμο και η κόκκινη κορδέλα που λες και φύτρωσε σ’ εκείνο το σημείο της παλάμης που μάτωνε από τη σφαίρα, θυμίζει ότι οι πληγές θα κλείνουν πάντα κι ο αγώνας θα συνεχίζεται. Έχουν εξεγερθεί χορεύοντας, πάντα ενωμένοι, με τα χέρια τους ο ένας πάνω στους ώμους του άλλου, εκφέροντας θρησκευτικούς στίχους στις λεκτικές τους αντιπαραθέσεις με τους φορείς της εξουσίας, βαπτίζοντας συμβολικά τους στρατιώτες που ανανήφουν ιδεολογικά, τραγουδώντας για την εργατική τάξη και την επανάσταση. Είναι ο κόκκινος ψαλμός τους, η ωδή τους στο σοσιαλιστικό όραμα μέσα από την παραδοσιακή θρησκευτικότητά τους.

Για τον Μίκλος Γιάντσο | Κείμενο του Γιάννη Βασιλειάδη [δημιουργικό διαδίκτυο]

Ο Μίκλος Γιάντσο, από μια άποψη η μεγαλύτερη αποκάλυψη του κινηματογράφου της τελευταίας δεκαετίας, συνεχίζει μια αδιάπτωτη πορεία πνευματική και δημιουργική, δίπλα στους πιο μεγάλους φιλμουργούς συναδέλφους του. Είναι ταυτόχρονα και αρχηγός της λαμπρής εκείνης γενιάς των νέων Ούγγρων σκηνοθετών που το ξεκίνημα τους σημαδεύεται μετά το 1960: Φέρεντς Κόσα, Ίστβαν Γκαάλ, Άντρας Κόβατς, Σάντορ Σάρα, Ίστβαν Ζάμπο,- γενιά πού κέρδισε μια ζηλευτή θέση στη διεθνή κινημα­τογραφία. Ανάμεσα στα 1960 και 1970 η ποιότητα κι η θεματο­γραφία τής ουγγαρέζικης σχολής χαρακτηρίζονται από μια εκπληκτική, ιδιοσυγκρασιακή ωριμότητα: «Δέκα Χιλιάδες Ήλιοι (1967) του Φέρεντς Κόσα, «Παγωμένες Μέρες»(1966) του Άντρ­ας Κόβατς, η «Τριλογία»(1964-7) και το «Νεκρό Τοπίο»(1971) του Ίστβαν Γκαάλ, ο «Νέος Γκιλγκαμπές» του Μίχαλυ Σέμες, μιά-δυό ταινίες του Ζόλταν Φάμπρι και φυσικά αρκετές ταινίες- πού θα αναφερθούν παρακάτω- του ίδιου του Γιάντσο.

Αλέν Ρενέ και Μίκλος Γιάντσο: Πέθαναν. Ε, και λοιπόν; | του Γιάννη Καραμπίτσου

Ελάχιστα διαφορετικές, βέβαια, οι περιπτώσεις των Αλέν Ρενέ και Μίκλος Γιάντσο εξαιτίας κυρίως του ότι ο πρώτος ανήκε στον “δυτικό” κινηματογράφο και ο δεύτερος σε εκείνον των πρώην σοσιαλιστικών χωρών. Οι πρώην σοσιαλιστικές χώρες και ο κινηματογράφος τους, εδώ και χρόνια έχουν εξαιρεθεί από τον κινηματογραφικό χάρτη, ουσιαστικά από όλους, μελετητές, κινηματογραφόφιλους, κριτικούς, πλατύ κοινό. Το έγκλημά τους ότι ανήκαν σε λάθος στρατόπεδο. Ένα στρατόπεδο που κανείς “δυτικός” δεν θέλει να θυμάται.

Απεβίωσε ο μεγάλος Ούγγρος σκηνοθέτης, Μίκλος Γιάντσο

Πέθανε σε ηλικία 92 ετών ο Ούγγρος σκηνοθέτης, Μίκλος Γιάντσο, ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο οποίος είχε βραβευθεί στο Φεστιβάλ των Καννών και στη Μόστρα της Βενετίας, όπως ανακοίνωσε η Ένωση Καλλιτεχνών του Κινηματογράφου.
Σεμινάριο Ιστορίας, Θεωρίας και Κριτικής Κινηματογράφου 2014: Ανοιχτό Μάθημα-Παρουσίαση Σάββατο 1.2.2014, 16.00, Σχολείο του Σινεμά | αφιέρωμα στον Μίκλος Γιάντσο