ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ-Στέλιος Ανεμοδουράς (1917-2000) | ΑΦΙΕΡΩΜΑ «ΧΑΡΤΙΝΟΙ ΗΡΩΕΣ»

Σπονδή στο Θάνο Αστρίτη κατά κόσμον Στέλιο Ανεμοδουρά (συγγραφέα του Μικρού Ήρωα)

ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ-Στέλιος Ανεμοδουράς (1917-2000)- ΑΦΙΕΡΩΜΑ “ΧΑΡΤΙΝΟΙ ΗΡΩΕΣ”

επιμέλεια: Γιάννη Καραμπίτσου

εδώ και πολύ καιρό σχεδιάζαμε να ξεκινήσουμε κάτι τέτοιο. σήμερα που το ξεκινάμε δεν το είχαμε προγραμματίσει. ασυναίσθητα και συνειρμικά μας ενέπνευσαν και μας οδήγησαν σε αυτήν μας την πράξη τα τελευταία γεγονότα που συντελούνται στην κοινωνία μας. δεν ανήκαμε δυστυχώς (ποτέ δεν είναι αργά) στους σταθερούς-συστηματικούς αναγνώστες του Μικρού-Ήρωα. Συνεχίζοντας την στρατηγική-πολιτική του Camera Stylo Online ότι θέλουμε να μάθουμε, παράλληλα να το μαθαίνουν και οι αναγνώστες μας δημιουργήσαμε αυτό το αφιέρωμα και παρόμοια αφιερώματα προγραμματίζουμε και στο άμεσο μέλλον . (γ.κ.)

 

Στέλιος Ανεμοδουράς (Μικρός ήρωας)

Ο δημιουργός του Μικρού Ήρωα, Στέλιος Ανεμοδουράς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 22 Μαΐου του 1917. Η καταγωγή των γονιών του ήταν από τη Μάνη και αγαπούσε πολύ τα μανιάτικα μοιρολόγια. «Έχουν μεγάλη λογοτεχνική αξία», έλεγε. Μεγάλωσε στον Πειραιά, έναν τόπο που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης γι’ αυτόν. Εξάλλου οι ιστορίες του ξεκινάνε με χρονική αφετηρία τον βομβαρδισμό του Πειραιά. Τέλειωσε τη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα εξέδιδε το λογοτεχνικό περιοδικό «Αργώ».

Τα πρώτα του διαβάσματα ήταν η «Διάπλαση των Παίδων» και ο Διονύσιος Σολωμός. «Είχα μια έφεση στο γράψιμο και ήθελα να γράψω ευγενή πράγματα».

Μετά την απελευθέρωση θα εργαστεί ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Ελεύθερη Ελλάδα», «Δημοκρατική Αλλαγή», «Αθηναϊκή», «Νέα», στον «Θησαυρό», κάνοντας μεταφράσεις (ήξερε καλά ξένες γλώσσες) γράφοντας ιστορικά αναγνώσματα (από το «Έτσι ξεκίνησε ο Χίτλερ» έως τη «Βρουγχίλδη», που αναφερόταν στο Βασίλειο της Γαλλίας το 1400 με βασιλιάδες και ιππότες). Το «φροντιστήριό» του για τη γέννηση του «Μικρού Ήρωα» ήταν το περιοδικό «Μάσκα», που έβγαζε ο εξπέρ του είδους Απόστολος Μαγγανάρης και τον οποίο ο Ανεμοδουράς θεωρούσε δάσκαλό του. Μεταφράζοντας αρχικά τις περιπέτειες του Ζορό, με παρότρυνση του Μαγγανάρη θ’ αρχίσει να γράφει δικές του ιστορίες με τον ίδιο ήρωα, που θα έχουν μάλιστα μεγαλύτερη απήχηση στους αναγνώστες!

Το πρώτο προσωπικό άνοιγμά του θα το κάνει με τον «Υπεράνθρωπο», ένα περιοδικό μικρού σχήματος, που θα κρατήσει δύο χρόνια. Ένας ήρωας στα πρότυπα του αμερικανικού Σούπερμαν, με ελληνική φινέτσα και φαντασία. Πολλοί θα θυμούνται τους αγώνες του κατά του Κακού, με συμπαραστάτες τον Κεραυνό και την Αστραπή, τον Ελ-Γκρέκο και τον κωμικό της παρέας, τον φοβητσιάρη Κοντοστούπη.

Με τίτλο «Μικρός Ήρωας» εκδίδει το πρώτο τεύχος το 1952 σε ηλικία 35 ετών. Η θρυλική παρέα των Μικρών Ηρώων γίνεται αγαπημένο ανάγνωσμα της νεολαίας δύο δεκαετιών, του ’50 και του ’60.
Tο θρυλικό Παιδί-Φάντασμα – ο Mικρός Ήρωας Γιώργος Θαλάσσης – και οι βασικοί σύντροφοί του στις περιπέτειες, η γλυκιά Kατερίνα και ο διαρκώς αβυσσαλέα πεινασμένος Σπίθας. Ένα τρίπτυχο-φωτιά που γαλούχησε γενιές και γενιές, δρώντας μέσα από τις σελίδες του μακροβιότερου ελληνικού παιδικού περιοδικού. Xρόνος δράσης, η γερμανική Kατοχή. Kυκλοφορούσε σε εβδομαδιαία βάση, σε δύο εκδόσεις. H μία κανονική και η άλλη εικονογραφημένη. H πρώτη ήταν και η πιο επιτυχημένη και μακροβιότερη. Tα επεισόδια δεν ήταν αυτοτελή, η δράση κορυφωνόταν προς το τέλος, και καθώς μέσα σ’ ένα κρεσέντο αγωνίας κάποιος θανάσιμος κίνδυνος απειλούσε τους ήρωες, συνεχιζόταν στο επόμενο τεύχος.
Kατά καιρούς, στη συντροφιά των τριών ηρώων προστίθεντο και κάποιοι άλλοι «περαστικοί» ήρωες, που η «ζωή» τους κρατούσε για μερικά τεύχη. Στο τέλος έβρισκαν έναν ηρωικό θάνατο. Aπό αυτούς, οι πιο χαρακτηριστικοί ήταν ο Διαβολάκος και η σφεντόνα του, το Zουζούνι με το φυσοκάλαμό του και ο λιλιπούτειος Mπόμπιρας.

Το τελευταίο τεύχος κυκλοφόρησε το 1967, οπότε απαγορεύτηκε η έκδοσή του από τη δικτατορία. Συνολικά 788 τεύχη, 788 ιστορίες έθρεψαν τη φαντασία πολλών παιδιών και εφήβων.

Εκδηλώσεις για τον Ανεμοδουρά έκαναν η Ένωση Εφημεριδοπωλών Πειραιώς, ο Δήμος Αθηναίων με τον δήμαρχο Δημήτρη Αβραμόπουλο (πιστός παιδικός αναγνώστης του Μικρού Ήρωα) να του απονέμει το μετάλλιο της πόλης το ’97, το Ίδρυμα Μπότση με απονομή τιμητικής διάκρισης, επίσης τον ίδιο χρόνο.

Κάτι σημαίνει το ότι έγινε τρυφερό τραγούδι από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, σε στίχους και μουσική δική του, για το σπονδυλωτό έργο «Το τραμ το τελευταίο», που παρουσίασε το Ελεύθερο Θέατρο το ’76 στο Άλσος Παγκρατίου (τον Γιώργο Θαλάσση, την Κατερίνα και τον Σπίθα ερμήνευσαν αντίστοιχα ο Ντίνος Λύρας, η Υβόνη Μαλτέζου και ο Γιώργος Σαμπάνης). Το ότι δόθηκε πριν από λίγα χρόνια, τιμής ένεκεν, μια θεατρική παράσταση με τον Γιώργο Νινιό-Παιδί Φάντασμα και τον Δημήτρη Πιατά-Σπίθα.

Πιστός στις αρχές του, ευγενικός, εργατικός και αεικίνητος έως το τέλος έβγαζε τα περιοδικά «Κατερίνα, Σούπερ-Kατερίνα» και «Μπλεκ», γραφιάς αλλοτινών εποχών.

Την Παρασκευή 5 Μαΐου 2000 υπέστη οξύ καρδιακό επεισόδιο και ώσπου να μεταφερθεί στο Ιατρικό Κέντρο εξέπνευσε σε ηλικία 83 ετών και κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο με δημοσία δαπάνη. Ο Μικρός Ήρωας Γιώργος Θαλάσσης, που σώπασε το 1967, δάκρυσε τελευταία φορά το 2000…

Ο Στέλιος Ανεμοδουράς που έχει δυο γιους (Γιώργο και Κώστα) και τρία εγγόνια (Λεωκράτη, Ναταλία, Στέλιο), θα μείνει στη μνήμη όχι μόνο των δικών του αλλά και πάμπολλων «παιδιών», που εθήτευσαν στις εξωσχολικές ιστορίες του. Ιστορίες φαντασίας, ελευθερίας, ξεγνοιασιάς αλλά και ήθους και αξιοπρέπειας.

Πηγή http://www.mani.org.gr/

Ο Στέλιος Ανεμοδουράς γεννήθηκε στις 22 Μαΐου 1917 και πέθανε στις 6 Μαΐου 2000, ήταν δημοσιογράφος, εκδότης και συγγραφέας του ιστορικού αναγνώσματος Ο Μικρός Ήρως.

Στέλιος Ανεμοδουράς

Με το έντονο αφηγηματικό του ύφος σφράγισε μια μεγάλη περίοδο της Ελληνικής ιστορίας, τα δύσκολα δηλαδή χρόνια που ακολούθησαν τις περιπέτειες του πολέμου, της κατοχής και της εμφύλιας σύρραξης.

Ξεκίνησε τη θητεία του στο χώρο των περιοδικών εκδόσεων πλάι στον Απόστολο Μαγγανάρη (και τη Μάσκα) και συνέχισε με τις καθαρά δικές του δημιουργίες Υπεράνθρωπο κ.α. ενώ στα 1953 αποφάσισε να συγγράψει (υπό το ψευδώνυμο Θάνος Αστρίτης) τις περιπέτειες του ηρωϊκού Γιώργου Θαλάσση (με τη βοήθεια του εικονογράφου Βύρωνα Απτόσογλου), προσπάθεια που συνεχίσθηκε αρχικά έως το 1968, αλλά και στη συνέχεια με αλλεπάλληλες επανεκδόσεις.

Τιμήθηκε για τη συνεισφορά του στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της κουλτούρας των νεαρών αναγνωστών και παρασημοφορήθηκε λίγο πριν το τέλος της ζωής του από το Δήμο Αθηναίων. Πέθανε στις 6 Μαΐου 2000.

Ο Μικρός Ήρως

Ο Μικρός Ήρως ήταν εβδομαδιαίο ανάγνωσμα που συνέγραψε ο Στέλιος Ανεμοδουράς και διάνθισε με σκίτσα του ο Βύρων Απτόσογλου για μία ολόκληρη 16ετία, από το 1953 έως το 1968 όταν και διακόπηκε για λόγους που είχαν άμεση σχέση με την επιβολή λογοκρισίας που εφάρμοσε το τότε δικτατορικό καθεστώς.

Πρόκειται για τις περιπέτειες τριών ηρωϊκών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του “Σπίθα”) κατά τη διάρκεια της κατοχής και του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες. Το περιοδικό κυκλοφορούσε υπό μορφή τριπλής έκδοσης, με δύο δηλαδή ανατυπώσεις εντός της ίδιας εβδομάδας και αγαπήθηκε πολύ από τις πρώτες μεταπολεμικές γενιές, σε μία προσπάθεια του δημιουργού του να αμβλύνει μέσω αυτού τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου σπαραγμού που είχαν μόλις προηγηθεί.

Στόχος του Ανεμοδουρά δεν ήταν τόσο η απόδοση υψηλών λογοτεχνικών εκφράσεων, όσο η χρήση λιτής και κατανοητής γλώσσας αλλά και η αποφυγή διχαστικών αναφορών, προκειμένου να επιτύχει την ανάδειξη αισθήματος πατριωτικής υπερηφάνειας και ομόνοιας, κάτι που πίστευε ότι είχε τόσο ανάγκη η “φουρνιά” των νεαρών κυρίως αναγνωστών εκείνη τη δύσκολη εποχή. Ο “Μικρός Ήρως” επανεκδόθηκε αρκετές φορές, είτε υπό μορφή κόμικς πλήρους εικονογράφησης (1968-71), είτε υπό μορφή κειμένου με εικόνες (1975), είτε υπό μορφή συλλεκτικών τόμων (1986).

ΠΗΓΗ http://www.iliatora.gr/

Κείμενα αναρτημένα στο http://www.mikrosiros.gr

Στέλιος Ανεμοδουράς

Γεννήθηκα στις 22 Μαΐου 1917… Η καταγωγή των γονιών μου είναι από τη Μάνη . Μπορώ να πω ότι οφείλω πολλά στο γεγονός ότι είχα γονείς , και συγγενείς Μανιάτες , γιατί-όπως διαπιστώνω τώρα στη δύση του βίου μου – οι Μανιάτες οι οποίοι είναι θρυλικοί ως ένας ζωντανός και βίαιος λαός , είναι ο πιο ποιητικός λαός της Ελλάδας . Διαβάζω τώρα τα Μανιάτικα Μοιρολόγια – μοιρολόγια πολλά φτιαγμένα προ δεκαετιών κα καταπλήσσομαι για την αξία τους . Μιλάω ειλικρινά . Η λογοτεχνική τους αξία είναι πολύ μεγάλη .
Στον Πειραιά έζησα τα περισσότερα χρόνια της ζωής μου… Το Γυμνάσιο το τελείωσα στην Καλλιθέα . Τότε έβγαλα ένα λογοτεχνικό περιοδικό που ονομαζόταν “ΑΡΓΩ” , στο οποίο γράφαμε εγώ , o Γιάννης Β. Ιωαννίδης (ο οποίος μετά έγραφε στο Ρομάντζο ( κάτι κατοχικά ) και ο Αηδονόπουλος ( πέθανε νωρίς, τότε, και δεν πρόλαβε να κάνει τίποτα – και είχε ταλέντο ) . Τότε έπιανα τα πρώτα σημάδια . ότι κάτι μπορεί να γίνεται , απ’το γεγονός ότι πήρα μία επιστολή από τον Καραγάτση , που με γέμισε έκπληξη . Εγώ ήμουν τότε 17 χρόνων , ο Καραγάτσης τότε ήταν φτασμένος , και μου έλεγε, λίγο-πολύ , ότι αν ποτέ έγραφε ποιήματα , θα έγραφε σαν τα δικά μου . Εκεί σταμάτησε η λογοτεχνική μου σταδιοδρομία …ή μάλλον , δεν σταμάτησε , γιατί μέσα στις επόμενες δεκαετίες δούλευα κι όλο και κάτι έγραφα που το κρατούσα , όμως , στα συρτάρια .
Μετά πήγα στο πανεπιστήμιο, το τελείωσα . Το πανεπιστήμιο εγώ το πέρασα σπουδάζοντας και διαβάζοντας ταυτοχρόνως . Διάβαζα το Ζυλ , το Γάλλο , ο οποίος ήταν αυθεντία τότε , διάβαζα το Μαρξ , διάβαζα όλους τους μεγάλους… Το πανεπιστήμιο μου έδωσε την οργανωμένη σκέψη , το να μπορώ να οργανώνω τη σκέψη μου . Όλα τα άλλα ήταν φούμαρα , οι νόμοι και τα λοιπά . Αυτό κέρδισα εγώ απ΄το πανεπιστήμιο . Ήμουν πολύ καλός , τελείωσα με άριστα , αλλά νομικώς… Μου έμεινε μόνο η σκέψη… αλλά η σκέψη είναι , νομίζω , το παν. Και στη νομική και στη λογοτεχνία και στη δημοσιογραφία το παν είναι η σκέψη .
Αμέσως μετά το Πανεπιστήμιο , μπήκα στη δημοσιογραφία . Βέβαια , μεσολάβησαν ο πόλεμος και η κατοχή . Ο πόλεμος με βρήκε στο 1ο Στρατιωτικό Νοσοκομείο , που ήταν κοντά στον Ευαγγελισμό . Δεν μ’ έστειλαν πουθενά , παρ’ ότι εγώ ήθελα να φύγω . Έβλεπα τους φουκαράδες τους στρατιώτες που γυρνούσαν απ’ το μέτωπο τραυματισμένοι ή δεν ξέρω και εγώ πως αλλιώς , είχαν πάθει σοκ… Μας έβλεπαν εμάς στα γραφεία , στην Ανωτάτη Επιτροπή Απαλλαγών απ’ όπου θα κρίνονταν αν θα ξαναπάν στον πόλεμο . Μας έλεγαν “κουραμπιέδες”, κι εγώ το έπαιρνα βαρέως . Παρά τις αιτήσεις έμεινα εκεί… Ακολούθησε η κατοχή . Την περίοδο της κατοχής , το μόνο κέρδος που αποκόμισα ήταν η μεγάλη εμπειρία και τα ιδανικά που έμαθα τότε . Βρέθηκα στη Σίφνο, απομονωμένος απ’ τον έξω κόσμο , ο πατέρας μου ήταν εκεί τελωνειακός . Διέθεσα το χρόνο που περίσσευε απ’ το μάζεμα των χόρτων ή από το ψάρεμα για την επιβίωσή μας , στο διάβασμα. άρχισα ιταλικά και αγγλικά . Στην Αθήνα έμεινα πολύ λίγο κατά τη διάρκεια της κατοχής . Έμεινα μόνο για να δώσω εξετάσεις για πτυχίο , οι συνθήκες στην Αθήνα μου προκάλεσαν σοκ .
Στη Σίφνο φτιάξαμε μία αντιστασιακή οργάνωση κατά κάποιον τρόπο . Λέω κατά κάποιον τρόπο , γιατί στο νησί τα πράγματα δεν είναι όπως στη στεριά . Είχαμε κατορθώσει να έχουμε επαφή με το στρατηγείο και να υπάρχει σ’ ένα βουνό , στον ’γιο Συμεών σε μία σπηλιά , ένας Νοτιοζηλανδός , ο οποίος είχε ασύρματο και μετέδιδε ειδήσεις τις οποίες του μαζεύαμε εμείς . Όπως στον Μικρό Ήρωα : “Καλώ τον Χ-1″…

Η ΜΑΘΗΤΕIΑ ΤΗΣ ” ΜAΣΚΑΣ “

Μετά την κατοχή μπήκα στη δημοσιογραφία . Δούλεψα σε πάρα πολλές εφημερίδες . Πριν από τον Μικρό Ήρωα υπήρξε μια διπλή θητεία στο χώρο του Θησαυρού και της Μάσκας . Στο Θησαυρό αρχισυντάκτης τότε ήταν – ποιος – ο Δράκος , ο οποίος ήταν αυστηρός στο θέμα της γλώσσας . Εμένα με είχε για το καλό παιδί , γιατί του έγραφα σωστά , μάθαινα κιόλας απ’ αυτά τα οποία διόρθωνε ο ίδιος στους άλλους . Παράλληλα , ήταν κι η θητεία μου στη Μάσκα , εκεί μπορώ να πω ότι έμαθα πολλά από το Μαγγανάρη . Αυτός ήταν δάσκαλος . Είχα την τιμή στην τέταρτη έκδοση του Μικρού Ήρωα , το 1985, στον πρόλογό του , να με αποκαλέσει τον καλύτερο του μαθητή . Στη Μάσκα έκανα μεταφράσεις , δεν είχα καμιά όρεξη να κάνω αναγνώσματα . Εγώ μετέφραζα , αλλά ο Μαγγανάρης είδε ότι μπορούσα να του φτιάξω και ” πρωτότυπα ” . Όταν λέμε ” πρωτότυπα ” , μιλάμε για πλαστά ξένα αναγνώσματα . Η ιστορία ξεκίνησε με την Καλ-Αζάρ-μία γυναίκα ντετέκτιβ, ήταν πετυχημένο ανάγνωσμα . Μου λέει λοιπόν ο Μαγγανάρης : ” Γράψε αυτό ” . Εγώ του λέω : ” Άσε με ήσυχο , για να το μεταφράσω θέλω δύο ώρες , για να το γράψω θέλω πέντε ” . Και μου απαντάει : ” Θα πάρεις τα ανάλογα λεφτά , στην αρχή θα κάνεις πέντε ώρες , σιγά , σιγά θα κάνεις λιγότερο “. Προσπάθησε να με πείσει και τελικά τα κατάφερε . Έγραφα , διόρθωνα , έγραφα , διόρθωνα , υπομονή αυτός , υπομονή κι εγώ , ώσπου κάποια στιγμή μου λέει ” Τώρα είναι εντάξει και πρόσεξε τα επόμενα “. Και το επόμενο ήταν ο Ζορρό . Έτσι ξεκίνησε η αναγνωσματογραφική μου δραστηριότητα . Πέρασα και σ’ άλλες ιστορίες όπως η Νυχτερίδα , ο Τόνυ ο εισαγγελέας .

“ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΔΙΚΑ ΜΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ”

Ύστερα συνέχισα και εκτός Μάσκας με τον Υπεράνθρωπο , που ήταν δική μου έκδοση , αυτό ήταν η πρώτη επιτυχία μου… Μου είχε κάνει προπαίδεια στη γλώσσα ο Μαγγανάρης , στην οποία ήταν άπιαστος . Η γλώσσα μου εμένα είναι η καλύτερη Ελληνική γλώσσα , αυτό μπορώ να το πω με 100% βεβαιότητα , ότι η καλύτερη ελληνική γλώσσα είναι αυτή . Δε σοκάρει , τα λέει όλα , δεν είναι μονόπλευρη ούτε λιτή , είναι πλούσια . Δε φοβάται να πει λέξεις δύσκολες . ’φηνε τα παιδιά να ρωτήσουν να τις μάθουνε . Τα παιδιά μαθαίνουν καλή γλώσσα . Τη γλώσσα αυτή εγώ την έφτιαξα , με τη βοήθεια του Μαγγανάρη , μπορώ να το πω αυτό και θα το λέω .
Τότε ένας τυπογράφος μου πρότεινε να βγάλουμε κάτι μαζί , να βάλει δηλαδή αυτός τα λεφτά και εγώ να γράψω ένα ανάγνωσμα και το είδα σαν μια ευκαιρία . Του είπα να γράψω τον Υπεράνθρωπο και δέχτηκε . Αυτό έγινε το 1950 , δύο χρόνια περίπου πριν το Μικρό Ήρωα . Εκεί εκμεταλλεύτηκα αυτά που είχα μάθει : που τονίζανε το κωμικό στοιχείο , που το δραματικό και που την περιπέτεια και πρωτοχρησιμοποίησα ήρωες οι οποίοι εκπροσωπούσαν κάτι . Μπορούμε να πούμε ότι ο Μικρός Ήρωας , ο Γιώργος Θαλάσσης , είναι διάδοχος του Υπεράνθρωπου , ότι η Κατερίνα είναι διάδοχος της Αστραπής και ο Σπίθας ας είναι διάδοχος του Κοντοστούπη . Ο Κοντοστούπης ήταν κι αυτός πολύ κωμικός τύπος .

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ

Έτσι φτάσαμε στο Μικρό Ήρωα ο οποίος είναι συνέχεια, δεν είναι κάτι που βγήκε έτσι ξαφνικά . Βγήκε έπειτα από μια πολυετή πορεία και προπαίδεια . Ο Μικρός Ήρωας ψυχαγώγησε και ψυχαγωγεί . Ως και εγώ τον ευχαριστήθηκα – όταν έκανα τις διορθώσεις για την τέταρτη έκδοση του 1985 . Σήμερα αισθάνομαι ότι ο Μικρός Ήρως ήταν μεταξύ γελοιοποίησης και αναγνώρισης . Είναι ίσως ένα , σύμπλεγμα που έμεινε από τότε, γι’ αυτό είχα βάλει και το ψευδώνυμο . Δεν ήθελα οι συνάδελφοι στις εφημερίδες που δούλευα – όπου ήμουν διακεκριμένος , στις εφημερίδες ότι ήθελα να το κάνω το έκανα – δεν ήθελα λοιπόν να ξέρουν ότι εγώ γράφω τον Μικρό Ήρωα , είχα κατά κάποιον τρόπο μια ντροπή . Αυτά βέβαια , είναι τα παράξενα της ζωής , το ξέρω…Κι ακόμα γνωρίζω ότι τον Μικρό Ήρωα τον ξεκίνησα για να βγάλω λεφτά – να είμαστε εξηγημένοι . Τον ξεκίνησα επειδή δεν μου έφταναν τα λεφτά απ΄τις εφημερίδες , οι οποίες τότε είχαν μισθούς . Ήταν περισσότερα αυτά που έβγαζα από τη Μάσκα παρά αυτά που έβγαζα από την εφημερίδα .
Στο Μικρό Ήρωα έβαλα όλο τον εαυτό μου , για να μπορέσω να τον γράψω , αλλιώς δεν θα τον έγραφα . Γνωρίζω ότι σχεδόν όλα τα παιδιά είχαν ταυτιστεί με το Γιώργο Θαλάσση – αυτό έχει μεγάλη αξία αλλά όχι λογοτεχνική .
Διδάχθηκα τις αφηγηματικές τεχνικές απ’ τη Μάσκα αλλά για να εξηγούμαι , τις διδάχθηκα και τις έκανα ελληνικές . Διδάχθηκα με προσοχή και μελέτη γιατί δεν είναι τόσο απλό πράγμα να μπεις στον τρόπο της συγγραφικής δουλειάς . Ο Μικρός Ήρωας που ακολούθησε αργότερα , το βέβαιο που μπορώ να πω είναι ότι μ’ εκπροσωπεί , ότι εξέφραζε τον εαυτό μου .
Το είχα “θάψει” τον Μικρό Ήρωα . Μιλάω ειλικρινά . Ούτε έδινα σημασία . Έλεγα : “πέρασε το πράγμα , έβγαλα το μεροκάματο που ήταν να βγάλω , τελείωσε”. Όταν από το 1981 άρχισαν να μου λένε ότι ο Μικρός Ήρωας είναι το ένα και είναι το άλλο τους πέρναγα για τρελούς . Μου είπαν κάποια στιγμή , ότι το λογοτεχνικό περιοδικό ” Ωλήν ” ήθελαν να το αφιερώσουν στο ανάγνωσμα . Ήταν να αφιερώσουν ένα τεύχος στο Ρίτσο , αντί για το Ρίτσο , όμως τελικά το αφιέρωσαν σ’ εμένα… Το αποτέλεσμα ήταν ότι ξέθαψαν το Μικρό Ήρωα , γιατί εκ συμπτώσεως ή όχι άρχισαν τηλεφωνήματα από αναγνώστες άσχετους . Ούτε με το περιοδικό είχαν σχέση : με πήρε αίφνης απ’ την Κομοτηνή ένας ταξίαρχος , απ’ τη Θεσσαλονίκη ένας πρόεδρος εφετών , απ’ την Πελοπόννησο ένας διευθυντής μιας εταιρίας , παράξενα πράγματα . Ακόμη και στην επαφή με τον κόσμο, στο άκουσμα του ονόματος, όλοι έλεγαν ” Μπράβο “! Εξαίρετος ο Μικρός Ήρωας , και ” να τον ξαναβγάλετε ” και ” τον θέλουμε ” ! Έτσι αναγκαστήκαμε να τον ξαναβγάλουμε . Ότι ξαναβγάλαμε τον Μικρό Ήρωα σε 4η έκδοση το 1985 οφείλεται κατά πολύ στην αγάπη όλων αυτών των ανθρώπων .
Μου είπαν ότι ο Μικρός Ήρως υπάρχει ως λογοτεχνικό ανάγνωσμα , Αλλά τα παιδιά όταν το αγοράζανε δεν το αγοράζανε γιατί ήταν λογοτεχνικό ανάγνωσμα . Το αγοράζανε επειδή τους άρεσε . Αγαπητός φίλος , μου έγραψε ότι “εκείνη την εποχή κυκλοφορούσαν διάφορα περιοδικά, μερικά εκ των οποίων εσείς εκδώσατε . Λέτε ότι δεν είχαν καμιά αξία . Το περιοδικό Γκρέκο , ο Αετός των γηπέδων , ή ο Γκαούρ Ταρζάν ή άλλα σχετικά , όλα ήταν το ένα κάπως καλύτερο ή χειρότερο απ’ το άλλο . Ήταν όμως όλα μέσα σ’ ένα ντορβά . Υπήρξε ωστόσο κι ένα κείμενο μεγίστης λογοτεχνικής αξίας και αυτό ήταν ο Μικρός Ήρωας .
Εγώ τι να πω ; Με τον ίδιο τρόπο είχα γράψει και τον Υπεράνθρωπο , αλλά ίσως δεν είχαν ωριμάσει τα πράγματα . Στον Μικρό Ήρωα βρίσκεις το σωστό πεδίο. Ο ίδιος φίλος μου γράφει ακόμα : ” Οι τρεις ήρωες είχαν διαγραφεί . Το παλικάρι , το κορίτσι και ο κωμικός ” . Δίκιο έχει .

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Στον Μικρό Ήρωα έφτασε το πλήρωμα του χρόνου . Υπεισέρχεται ο θάνατος που απουσιάζει απ΄ όλα τα είδη της Black Mask , υπάρχει στο αφήγημα μου ως ελληνικό στοιχείο : το ότι πεθαίνεις και σε ξαναβρίσκουν , το ότι πεθαίνεις ικανοποιημένος είναι κάτι πρωτοφανέρωτο . άλλος φίλος ήρθε και μου είπε : “Δεν θα ξεχάσω ποτέ . Για μένα , το έπος της κατοχής γράφεται σ’ ένα τεύχος του Μικρού Ήρωα που λέγεται ” Σε γνωρίζω από την Κόψη ” που στο πρώτο μικρό κεφάλαιο κάποιες γυναίκες παίρνουν τα δρεπάνια και ξεκινάνε εναντίων των Γερμανών – και πεθαίνουν έτσι ” .
To 1954 αν θυμάμαι καλά , είχα βάλει το Γιώργο Θαλάσση να σώζει τον Ουίνστον Τσώρτσιλ και αυτός να ρωτάει : ” Τι θέλεις να σου δώσω ; ” και ο Γιώργος Θαλάσσης απαντάει “Την Κύπρο” ενώ ο Σπίθας θα θυσιαζόταν για την Κύπρο αλλά το φαΐ , φαΐ ! Πράγματι του έδωσε φαΐ , αν θυμάμαι καλά . Εδώ να πούμε και μία ιστορία για την Κύπρο . Με ειδοποιούν απ’ το Πρακτορείο ότι απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του Μικρού Ήρωα στην Κύπρο . Πήγα στον Παρασκευά , τον διευθυντή του Πρακτορείου , δεν ζει πια , ο οποίος ήταν πολύ οργανωμένος και σωστός . Πάω λοιπόν και μου λέει “Οι Άγγλοι δεν το επιτρέπουν”. Τι να κάνω ; Που να πάω ; Γιατί ήταν πολύ σημαντικό , είχε μεγάλη κυκλοφορία στην Κύπρο , όλοι αυτοί που βγήκαν μετά το Γρίβα της ΕΟΚΑ , όλοι αυτοί ήταν αναγνώστες . Είχα συρτάρια ολόκληρα με τα γράμματά τους , και έκανα τη βλακεία και τα πέταξα . Μου λέει λοιπόν : ” πήγαινε στην Πρεσβεία και προσπάθησε να τους πείσεις ” . Πήγα λοιπόν στην πρεσβεία , εκεί βρήκα έναν που μιλούσε θαυμάσια ελληνικά , δεν καταλάβαινες αν είναι Έλληνας ή ξένος και ήταν ο υπ’ αριθμόν ένα των τότε αγγλικών υπηρεσιών , της Μ16 , και του είπα έτσι και έτσι. ” Γιατί ; “, μου λέει . ” Επειδή είναι και η Τουρκία στη μέση , γράφεις πολλά κατά της Τουρκίας “. Του λέω : ” Γράφω κατά της Τουρκίας αλλά γράφω πολλά υπέρ της Αγγλίας “. Και μου απαντάει : ” Δυστυχώς , δεν γίνεται ” . Εκεί εγώ λιγάκι εξάπτομαι , λέω ότι είναι αδικία , χάνω την ψυχραιμία μου και του φωνάζω : ” Αν σας θίξω εσάς , τι θα γίνει ; ” Μου απαντάει : ” Πως μπορείς να μας θίξεις ; ” Του λέω : ” Υπάρχει τρόπος και είναι ο εξής : Εγώ κάθε τόσο παρουσιάζω κάποιον προδότη , ο οποίος έπαιζε σημαντικό ρόλο στη σχέση μεταξύ των αντιμαχομένων , είτε μεταξύ των Ελλήνων – Γερμανών , Γερμανών – Άγγλων . Κατά κανόνα οι προδότες είναι κάποια χαμένα κορμιά . Τι θα λέγατε αν από εδώ και πέρα οι προδότες είναι κάποιοι Άγγλοι , μέχρι και στο περιβάλλον του άγγλου Αρχιστράτηγου ; ” Μου λέει : ” Δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό ” Τον ρωτάω λοιπόν : ” Δεν μπορώ από ποια πλευρά ; Αν το γράψω θα τυπωθεί και θα κυκλοφορήσει ” Μου λέει ότι δεν είναι σωστό και του λέω : “Είναι σωστό αυτό που κάνετε εσείς ; Μήπως μπορούμε να το κυκλοφορήσουμε το περιοδικό στην Κύπρο ; Τότε άρχισε να μου λέει ότι υπάρχει εντολή από πάνω , ότι είναι πολύ δύσκολο.
Ύστερα από αυτό για μερικές εβδομάδες δημοσιεύεται μια ιστορία όπου προδότης βρίσκεται ως και στο γραφείο του Αρχιστράτηγου . Μία φορά μάλιστα θεωρήθηκε ύποπτος και ο ίδιος ο Αρχιστράτηγος . Οπότε με ειδοποίησε το πρακτορείο , δεν με φώναξε ο Εγγλέζος αξιωματούχος , γιατί δεν μπορούσε να ρίξει τα μούτρα του , με ειδοποίησε το Πρακτορείο ότι επιτρέψανε την κυκλοφορία . Ήταν ένας εκβιασμός, ίσως δεν ήταν και πολύ θεμιτό αυτό που έκανα αλλά δεν ήταν δυνατόν να δεχτώ να μου απαγορεύει να κυκλοφορήσω χωρίς να αντισταθώ .

ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ

Η κυκλοφορία του Μικρού Ήρωα τελείωσε μέσα στην απογοήτευση . Όταν ήρθε η δικτατορία , που την ονόμαζαν μάλιστα ” Επανάσταση ” , οι συνταγματάρχες δεν ενέκριναν την κυκλοφορία του Μικρού Ήρωα και έβαλαν αμέσως λογοκρισία . Δηλαδή , για να κυκλοφορήσει στο Πρακτορείο έπρεπε να σφραγίσουν ένα αντίτυπο , να το πάω στο Πρακτορείο , να δει ότι πέρασα τη λογοκρισία για να μπορέσει να κυκλοφορήσει . Δεν το σφράγιζαν όμως το περιοδικό . Προσπάθησα από εδώ , προσπάθησα από εκεί να πείσω κανέναν αλλά τίποτα, ένας μάλιστα λέει : “Τι περιοδικό είναι αυτό ; Κοιτάτε μια φάτσα που έχει αυτός, κοιτάτε μια μύτη ” για το Σπίθα τα έλεγε αυτά , δεν του άρεσε η φάτσα του Σπίθα , ήθελε να τον κάνω ωραίο !

O ΣΕΙΤΑΝ ΑΛΑΜΑΝ

Και τώρα θυμάμαι το μεγαλύτερο εχθρό του Γιώργου Θαλάσση, το Σειτάν Αλαμάν . Ο σατανικός Γερμανός, όπως θα λέγαμε σήμερα . Εκεί, στο τέλος της Σίνα , ήταν η γερμανική εκκλησία των “Αλαμάνων” Γερμανών , λίγο πιο πάνω από το Γαλλικό Ινστιτούτο . Νιώθω ακόμα συγκίνηση , γιατί ακόμα ζω στην Αθήνα και βλέπω και τώρα τους δρόμους και τα σημεία όπου διαδραματίστηκαν οι υποτιθέμενες μυθιστορηματικές αλλά , στην ουσία , πραγματικές ιστορίες που περιγράφονται στο Μικρό Ήρωα . Εγώ μιλούσα για τα αληθινά πράματα : Κουκάκι , Καλλιθέα , Κυψέλη , Παγκράτι , Καισαριανή . Συγκεκριμένα μέρη και περιστατικά , μεγάλα μπλόκα και εκτελέσεις .
Ένα από τα τραγικότερα σημεία του Μικρού Ήρωα είναι όταν γίνονται εκτελέσεις στην Καισαριανή και ο Γιώργος Θαλάσσης δεν μπορεί να τις αποτρέψει . Μπορώ να πω ότι αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση γιατί όπου και αν βρεθώ , σε επίσημη ή μη συνάντηση , έρχονται μετά να μου μιλήσουν όταν μαθαίνουν ότι είμαι αυτός που έγραψε το Μικρό Ήρωα . Αυτό βέβαια με συγκινεί ιδιαίτερα , γιατί αυτό μου υπενθυμίζει το στίχο του Καβάφη που ανέφερα πιο πριν , δεν πρόκειται για ωραίο , πρόκειται για κάτι άλλο . Σήμερα αυτό είναι συγκινητικό , αξιόλογο , αλλά και παρηγορητικό . Δηλαδή , αυτοί που συγκινούνται σήμερα από το Μικρό Ήρωα θα πει ότι έχουν ποτιστεί απ’ τα ευγενή και ανθρώπινα διδάγματα και όχι απ’ τα χυδαία , τα αιμοβόρα και τα πολεμοκαπηλικά .
Αυτό μπορώ να πω εγώ για το σήμερα…….

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ Η ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’50

Την ανατολή της δεκαετίας του ’50, η Ελλάδα, δεν ήταν δα και ο παράδεισος των μαζικών μέσων και της κουλτούρας τους. Η χώρα έβγαινε από τη σοβαρότερη εθνική περιπέτεια των νεότερων χρόνων και τα έντυπε ήταν λιγοστά. Η αγορά, ωστόσο, επέβαλλε κάποιες απαιτήσεις και τα πρώτα περιοδικά αναγνώσματα είχαν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους. Ήδη, είχαν αρχίσει να τυπώνονται, εικονογραφημένα, με τη διάταξη και το ντεκουπάζ των κόμικς, σημαντικά λογοτεχνικά κείμενα στα Κλασσικά Εικονογραφημένα των εκδόσεων Πεχλιβανίδη, πολύχρωμα με τις τεχνικές της τυπογραφίας εκείνης της εποχής. άρχισαν να πωλούνται, ωστόσο το κοινό δεν ήταν ακόμη εθισμένο στην κουλτούρα της αφήγησης με εικόνες. Υπήρχε μεγάλος ζωτικός χώρος για γραπτό κείμενο. Οι εφημερίδες της εποχής τύπωναν “σεντόνια” χωρίς φόβο, οι πιο δημοφιλείς στήλες των εφημερίδων ήταν οι σελίδες των αναγνωσμάτων, τα χρονογραφήματα είχαν πλήθος πιστούς αναγνώστες…Στο χώρο των παιδικών εκδόσεων, σύντομα, εμφανίστηκαν μικρού σχήματος περιοδικές εκδόσεις, με αστυνομική πλοκή που για να διεκδικήσουν το φτωχό βαλάντιο των αναγνωστών κόμπαζαν την αμερικανική τους καταγωγή: ήρωες: ήρωες, κοινωνικό πλαίσιο, μυθολογίες, συγγραφείς εφέροντο ως Αμερικάνοι. Στην καλύτερη περίπτωση, επρόκειτο για αυτοτελείς περιπέτειες, κατά μίμηση των αμερικανικών pulp-fiction (φτηνών μυθιστορημάτων, αστυνομικών, περιπετειωδών, και λίγο αισθηματικών, όσο το επέτρεπε ο πουριτανισμός της εποχής) Η Μάσκα του Μαγγανάρη, το Μυστήριον αργότερα του εκδοτικού οργανισμού Θεοφανίδη ήταν οι ελληνικές εκδοχές του pulp fiction. Συνήθως, περιείχαν ιστορίες μεταφρασμένες από τα αμερικάνικα πρότυπα, παραποιημένες ωστόσο για να “πιάνουν” την ψυχοσύνθεση και τα βιώματα του Έλληνα αναγνώστη. Στην πορεία, τα αμερικάνικα πρωτότυπα δάνειζαν μόνο τα κλισέ της ιστορίας. Την ανάπτυξη της ανελάμβαναν εξολοκλήρου έλληνες συγγραφείς. Υπογράφοντας, βεβαίως με τα αμερικάνικά, εξωτικά ονόματά τους. Ήταν η άλλη πλευρά του σχεδίου Μάρσαλ.
Τέτοια αναγνώσματα, φυσικό συκοφαντήθηκαν. Για την αγνή ελληνική κοινωνία, οι Αμερικανοί ήταν ή ιμπεριαλιστές ή γκάνκστερς- εξαρτάται από ποια σκοπιά τους έβλεπες. Τα αναγνώσματα αυτού του τύπου για την κοινωνική ευκοσμία έγιναν συνώνυμα μίμησης ξένων αμοραλιστικών προτύπων, υπεύθυνα για φαινόμενα εγκληματικότητας, φτηνά αποπροσανατολιστικά υποπροϊόντα.
Οι μαθητές που τα διάβαζαν τρώγαν σφαλιάρες σύννεφο από πατεράδες και δασκάλους- η διαδρομή από τον Μυριβήλη στο χυλό της μαζικής κουλτούρας της εοχής ήταν δύσβατη και κακοτράχαλη.
Από τη μαγιά αυτών των περιοδικών ξεπήδησαν και άλλα περιοδικά. Πιο “παιδικά” και πιο “περιπετειώδη”. Πολλά απ’ αυτά διεκδικούσαν τον εξωτισμό, γι’ αυτό και όσοι τα έγραφαν τοποθετούσαν την πλοκή σε κόσμους φαντασίας που ζητούσαν την προσεπικύρωση στη γεωγραφία: oι ζούγκλες, το Ουέστ, οι δρόμοι του Σικάγο, οι εξωτικές Ινδίες οι αγριεμένες θάλασσες που διέσχιζαν Σαρακηνοί πειρατές… άλλοτε πάλι, το διάστημα- αφού, ήδη, στην Αμερική κυκλοφορούσαν και ήταν πολύ δημοφιλή τα κόμικς περιπέτειας, σε φτηνές λαϊκές εκδόσεις, με συναφή θέματα(μάλιστα, πολλά από αυτά τα κόμικς δάνεισαν και τους ήρωες και τις μορφές τους που κόσμησαν τα τυπωμένα με πλακάτα χρώματα της λιθογραφίας εξώφυλλα, εικονογραφημένα από τους έλληνες εικονογράφους της εποχής)… Αράδα οι τίτλοι τέτοιων φυλλαδίων, χωρίς χρονολογική σειρά: Τζόε Ντικ, Μικρός Ταρζάν, Γκαούρ Ταρζάν, Υπεράνθρωπος, Ταγκόρ, Πλανητάνθρωπος, Ο Μικρός Ζορρό, Κεραυνός, Διαμάντι, Λάσσο, Καλ, Δεκατρία, Τζων Γκρηκ, Ο αετός των γηπέδων…
Φυλλάδια δεκαέξι ή τριάντα δύο σελίδων, από φτηνό δημοσιογραφικό χαρτί, τυπωμένα με εφταράκια γράμματα της λινοτυπίας σε επίπεδα τυπογραφεία, με χρωματιστά εξώφυλλα τυπωμένα τέσσερα μαζί για οικονομία, γεμίζουν με χρώματα τις προσόψεις των περιπτέρων και φουντώνουν την παιδική φαντασία… Ο χώρος αυτού-του- παρακάτω διαβάζει ποιημένες πλοκές και τις αισθάνεται δικές του. Χωνεύεται στους μύθους. Για μικρό μέρος αυτού του κοινού, οι φτηνοί τούτοι μύθοι θα γίνουν εφαλτήριο να αναζητηθούν άλλα σημαντικότερα αναγνώσματα.
Για όλους, όμως, έμειναν ορόσημα όχι απλής νοσταλγίας.

ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΧΑΡΗ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ

Η ΠΙΟ ΚΡΙΣΙΜΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΗΡΩΑ

Το 1959 ο “Μικρός Ήρωας” ήταν ήδη επτά χρόνια στη ζωή, εγώ λίγο μεγαλύτερος του, και οι “Μασκοφόροι του Χιτλερ” το πρώτο τεύχος που έπεσε στα χέρια μου. Δυσκολο τώρα να θυμηθώ ποιες μαγικές στιγμές έζησα στο δεκάλεπτο χρονικό διάστημα που έκανα να το διαβάσω-ένα χρονικό διάστημα που μου φάνηκε στο βίωμα του μέρες ολόκληρες, όσες μέρες χρειάστηκαν τα ηρωικά ελληνόπουλα να εξουδετερώσουν τους εχθρούς της ελευθερίας…-θυμάμαι όμως πως από εκείνη την ημέρα και μετά το χαρτζιλίκι που αποσπούσα από γονείς και θείους πήγαινε όχι σε σοκολάτες, πασατέμπους ή στην αγορά τρίγωνων γραμματοσήμων που θα πλούτιζαν τη συλλογή μου, αλλά στο Σωκράτη, τον περιπτερά που πουλούσε μεταχειρισμένα παλιά τεύχη. Μισή δραχμή πουλούσα κάθε παλιό διαβασμένο τεύχος, μία δραχμή αγόραζα όποιο δεν είχα διαβάσει από την εποχή που κυκλοφορούσε και δύο δραχμές έκανε κάθε νέο. Το πρώτο μου ολοκαίνουργιο τεύχος , πώς να το ξεχάσω, ήταν το 331 όταν ο πράκτωρ 3 απειλούσε και πάλι τον αντιστασιακό μας αγώνα , κι όταν το Παιδί Φάντασμα όχι μόνο τον εξουδετέρωσε αλλά τον πήρε με το μέρος των δυνάμεων της ελευθερίας-ένα τεύχος που οπατέρας μου μου αγόρασε όταν πηγάιναμε στην Κοζάνη και καθώς έτρωγα στο εστιατόριο κρέας κοκκινιστό με τηγανιτές πατάτες.
Όλα αυτά τα προσωπικά στοιχεία δεν κατατίθονται εδώ από συναισθηματισμό και μόνο. Αν κάτι θέλω να δείξω , είναι πόσο ο καθημερινός μικρός κόσμος των παιδιών της εποχής- αλλά και η παιδική μνήμη-οργανώνονταν τότε γύρω από μια σειρά συνήθειες και μικροχαρές ,ανάμεσα στις οποίες αναμφίβολα το διάβασμα . “Μ. ΗΡΩΣ” ήταν αυτό που καθόριζε τον προσωπικό μας χρόνο. Ήταν το παράθυρο φυγής σε περιπέτειες και ηρωισμούς , έξω απ’ τον τετριμμένο και περιορισμένο χώρο των μαθημάτων και της γειτονιάς , ήταν ο δικός μας ήρωας είτε ταυτιζόμαστε με το Γ. Θαλάσση είτε με το Σπίθα ,είτε οι μικρότεροι , με το Διαβολάκο και το Ζουζούνι. Στην παιδική μας κοινωνία τα βιβλία που με σύσταση των δασκάλων οι γονείς μας έπερναν για να βελτιώνουμε το λεξιλόγιο μας , για να γινόμαστε ηθικοί και καλοί χριστιανοί και για να μπορούμε να γράφουμε καλές εκθέσεις , δεν μετρούσαν καθόλου. Σκληρό νόμισμα στις εμπορικές μας συναλλαγές , δολάριο ή λίρα της μικρής μας παιδικής αγοράς , ήταν τα τεύχη του “Μ. Ήρωα”. Για παράδειγμα , μ’ ένα τεύχος Ήρωα έπαιρνες ένα άλλο τεύχος Ήρωα , αλλά με δύο τεύχη Ήρωα μπορούσες να πάρεις τρία τεύχη Γκαούρ Ταρζάν ή τέσσερα Αόρατου-περιδικά με ίδια τιμή στα περίπτερα , αλλά διαφορετική στη ” μαύρη αγορά”, την αγορά που οι τιμές καθορίζονταν από την αγάπη και το βαθειά προσωπικό ενδιαφέρον. Όπως μάλιστα διαπίστωσα, όταν ο δημόσιος υπάλληλος πατέρας μου μετατέθηκε κι εγω βρέθηκα σ’ άλλη πόλη, αυτές οι τιμές ανταλλαγής , άρα και η αγάπη του παιδόκοσμου, ήταν ίδιες πάντα.
Όταν το 1961 εμφανίστηκαν στα περίπτερα τα διαπλανητικά κόμικς , μεταφρασμένα στα ελληνικά , όπως πριν καιρό και τα “Κλασσικά”, ένιωσα-κατά το πρώτυπο της συμπεριφοράς του Γ. Θαλάσση-ένα αδιόρατο ρίγος να διατρέχει τη ραχοκοκαλιά μου. Μπορεί το νέο πολύχρωμο είδος να μην απέτρεψε τη σχέση μου με τους Μικρούς Ήρωες , τους δικούς μου ήρωες. Μπορεί η ρηχότητα των ηρώων των κόμικς να με έκαναν να νιώθω απέναντι στ’ αμερικάνικα μεγάλος και ώριμος κριτής , όπως ακριβώς οι γονείς προς εμάς τους φίλους του Μ. ΉΡΩΑ , στοιχεία που με διαβεβαίωναν πως το νέο είδος αναγνώσματος δεν θα περάσει κάπου όμως στο βάθος ήξερα , όποιος θέλει ας με πιστέψει , πως τώρα ο Μ. Ήρωας είχε να κάνει μ’ έναν άλλο εχθρό: την εικόνα και το μύθο της.
Ήταν η ίδια εποχή που στο σχολείο μας μοίραζαν ακόμη ζεστό γάλα και κίτρινο τυρί της ΟΥΝΡΑ όπως και κάτι παράξενα πακέτα με μικροπράγματα-δωράκια από την Αμερική: Παράξενα αμερικάνικα στυλό , αρωματικά μολύβια , μπρελόκ και κάτι νάιλον οδοντογλυφίδες με λίμα. Παράξενος συγχρονισμός , αλήθεια , στην είσοδο όλων των νέων παιχνιδιών στον περιφερειακό μας μικρόκοσμο.
Ήταν ακόμη τα χρόνια που αν κάποιο έντυπο είχε πολλές εικόνες δεν πήγαινε καλά στην αγορά , γιατί ήταν πεταμένα λεφτά αφού δεν γράφει τίποτε , όπου το Ρομάντσο υπερτερούσε των “Εικόνων” και ο “Ταχυδρόμος” δεν είχε γίνει εικονογραφημένος , τύπου Στερν. Και προπαντός ήταν η εποχή που δεν είχαν βγει τα Μίκυ μάους του Τερζόπουλου , που δεν είχαμε τηλεόραση , που στο σινεμά πηγαίναμε μόνο την Κυριακή κι όχι καθημερινά από ανία . Η σκέψη βασιζόταν μόνο στον προφορικό ή γραπτό λόγο , η εικόνα δεν μιλούσε πολύ και δεν μπορούσε να μεταφέρει νοήματα . Έτσι ο Μ. Ήρωας δεν είχε ακόμη προβλήματα ανταγωνισμού με τα παιδικά αναγνώσματα σε εικόνες , όπως δεν είχε τόσα χρόνια που έβγαιναν τα Κλασσικά και το Γέλιο και Χαρά..
Ενώ τα άλλα σχετικά φύτρωναν και έσβηναν κάθε βδομάδα , (Αόρατος, ΤΑΝ, τάργκα, Διγενής μπουρλοτιέρης, Μικρός Ζορρό κ.α) ο Γ. Θαλάσσης συνέχιζε με τη βασική του παρέα να μας συντροφεύει με τις περιπέτειες του , παρ’ όλο που μεγαλωμένοι πια , απορούσαμε γιατί φορά ακόμη κοντά παντελόνια- όταν εμείς οι ίδιοι μπαίνοντας στο γυμνάσιο φορέσαμε μακριά. Οι κρυφοί φίλοι του , ακόμη και στα χρόνια που έφηβοι διαβάζαμε τις περιπέτειες- όχι απόλυτα ταυτισμένοι αλλά για να επιστρέψουμε σε παλιές αγαπημένες καταστάσεις- συνεχίζαμε να νοιαζόμαστε για την εξέλιξη του περιοδικού , να ρωτάμε σε ποιο τεύχος έφθασε , να αναζητάμε το όνομα του συγγραφέα του , γύρω απ’ το οποίο οργίαζαν οι φήμες και οι πιθανολογήσεις.
Κι αυτό το τελευταίο ερώτημα δεν ήταν τυχαίο Αν σε κάτι οφείλεται η τόσο πετυχημένη αυτή σειρά , είναι η μοναδική ικανότητα του Θάνου Αστρίτη να προσφέρει κάθε βδομάδα μια νέα περιπέτεια , που όλοι γνωρίζαμε πως πάνω-κάτω θα είναι σαν την παλιά , αλλά που κάναμε σαν τρελοί να την αγοράσουμε κάθε Πέμπτη . Το μαστορεμένο παιχνίδι του μεγάλου μας φίλου , ανάμεσα στο γνωστό και στο καινούργιο , ανάμεσα στην επανάληψη και την προσεκτική ανανέωση , ανάμεσα στο συμβατικό και το υπερβολικό , ήταν- όπως αργότερα κατάλαβα καλύτερα και βαθύτερα- το ίδιο έντεχνο παιχνίδι με της γιαγιάς που έλεγε τα παραμύθια του καραγκιοζοπαίχτη που παίζει τις ίδιες ιστορίες , του Αυλωνίτη και του Σταυρίδη που ξέρουμε κάθε φορά τι θα πουν και ποιο ρόλο θα παίξουν- το βαθιά αρχέγονο παιχνίδι της αφήγησης , όπου ο αφηγητής αναπαράγει τη σειρά των πραγμάτων και του μύθους τους προσέχοντας που θα εκφραστεί ο ίδιος σαν καλλιτέχνης και που θα πλησιάσει διακριτικά τα γούστα του κοινού του. Όταν αργότερα στο Πανεπιστήμιο άκουσα για τους ραψωδούς , όταν με τους φίλους συζητούσα για την τελετουργία της μονομαχίας στα καουμπόικα φιλμς , κι όταν , μπλέκοντας με τη Σημειολογία ανακάλυψα τον Προπ και την ανάλυση των αφηγηματικών προτύπων του παραμυθιού , τότε κατάλαβα πολύ καλύτερα κι επιβεβαίωσα την αγάπη- που ποτέ δεν έκρυβα , ούτε και σε εποχές που για ν’ αποδείξουμε την ενηλικίωση μας , συνηθίζαμε να λοιδορούμε τις παιδικές μας εντρυφήσεις- για το Μ. Ήρωα και τον άγνωστο συγγραφέα του.
Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Πριν μπορέσω να δω και να εκτιμήσω αυτήν την αφηγηματική μαστοριά , είχα ήδη απορήσει με το πόσο ο ιδεολογικός κόσμος των ηρώων αυτών παρέμενε μέσα μου , όσο ίσως οι συμβουλές του πρόωρα χαμένου πατέρα του Παιδιού-Φάντασμα στο γυιό του. Σε δύσκολες και κρίσιμες προσωπικές μου καταστάσεις , λίγο στ’ αστεία , λίγο στα σοβαρά , θυμόμουν το DUM SPIRO SPERO που πάντα εμψύχωνε κι έσωζε τελικά τον ήρωα μου , κι όχι κάποιο απ’ τα ρητά που γραμμένα σε χάρτινες ταινίες στόλιζαν τους τοίχους του σχολείου , όπως κι αρκετές άλλες απ’ τις υψηλές αρχές που είχε το Παιδί- Φάντασμα , χωρίς βέβαια να τις χρειασθώ όλες , ούτε να μπορέσω ποτέ να τις εφαρμόσω τόσο αποτελεσματικά…Αργότερα μάλιστα θυμήθηκα και κάτι άλλο: Tην απορία μου που στο περιοδικό διάβαζα για κάποια ομόπνοη εθνική αντίσταση κατά των Γερμανών, κάτι που πουθενά αλλού δεν μπορούσα να πληροφορηθώ.
Τελικά ότι αγαπά κανείς αυτό κουβαλά μέσα του. Ανάμεσα στις πολλές ατυχίες και τις λίγες τύχες της γενιάς μου , η πρώτη και καλύτερη απ’ τις μικροχαρές μας ο Μ. Ηρωας και τυχεροί εμείς οι αναγνώστες του , που μέσα από την εξαίρετη αφηγηματική ικανότητα του συγγραφέα μας πέρασαν οι φιλελεύθερες ιδέες του , ο ανθρωπισμός του , η αγάπη του για τη ζωή και τη νεότητα . Η-κακώς λεγόμενη- παραλογοτεχνία είναι τελικά το δεύτερο σχολειό , καθώς με την τακτική επανάληψη της σχέσης συγγραφέα-αναγνώστη γίνεται συγκεκριμένος φίλος και περνά πολύ περισσότερα απ’ όσα ένα και μόνο βιβλίο , όσο καλό κι αν είναι . Δεν είναι καθόλου τυχαίο που σε σειρές παράγονται σήμερα όλες οι τηλεοπτικές εκπομπές για παιδική κατανάλωση κι όλα τα κόμικς . Αυτό όμως είναι το μόνο κοινό χαρακτηριστικό τους με το Μ. ΗΡΩΑ , αφού ούτε την αφηγηματική του τέχνη διαθέτουν, ούτε τους ήρωες με τους αγνούς χαρακτήρες , ούτε το βιωματικό ελληνικό στοιχείο. Αυτά γράφονται κατ’ ανάγκην πάνω σε σχηματικά κι επίπεδα μοντέλα , αφού γίνονται σε μια ξένη χώρα , με προδιαγραφές ενός αδηφάγου μακετιιγκ που θέλει όλα τα παιδιά του κόσμου πελάτες και αναγνώστες των ίδιων αναγνωσμάτων .Κι αυτούς τους νεώτερους αντιπάλους καλείται , όπως συμπεραίνω απ’ την επανέκδοση του περιοδικού , να νικήσει πάλι η ηρωική παρέα με την οποία μεγαλώσαμε.
Ποια άραγε θα είναι η τύχη των ηρωικών ελληνόπουλων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μάχη για την υπεράσπιση της πατρίδας; Ποιος θα κερδίσει αυτήν την καθοριστική μάχη; Θα συστρατευτούν σ’ αυτόν τον ύστατο αγώνα τους και οι νεώτερες γενεές-οι τωρινοί συνομήλικοι των παιδιών-ή μόνο εμείς οι παλιότεροι για τους οποίους είναι κομμάτι απ’ τη ζωή μας;
Την αγωνία για την έκβαση αυτής της περιπέτειας , όμως αυτήν τη φορά θα τη ζήσει , συγχρόνως μ’ εμάς και ο συγγραφέας του και ο ριψοκίνδυνος εκδότης. Ας καταλάβει λοιπόν κι αυτός έμπρακτα την αγωνία στην οποία μας άφηνε , όταν τέλειωνε κάθε τεύχος λίγο πριν το τέλος της περιπέτειας! Εμείς πάντως , οι παλιοί αμετανόητοι φίλοι , είμαστε έτσι κι αλλιώς σίγουροι-κι όχι μόνο από συνήθεια-ότι ο Μικρός ‘Ηρωας θα κερδίσει και πάλι τον αγώνα που του εμπιστευόμαστε έστω κι αν χρειασθεί να χύσει και τις τελευταίες σταγόνες απ’ το αίμα του

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “ΑΝΤΙ”, ΤΕΥΧΟΣ 577 (1995)-ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ Μ. ΗΡΩΑ.

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗ

1. Ηλικία ακαθόριστη. Είναι κάποιοι που συμπεριφέρονται σαν παιδιά σ’ έναν κόσμο μεγάλων.
2. Ασκούν το δικαίωμα τους να προσλαμβάνουν την ιστορία όπως εκείνοι θέλουν (πάντα υπάρχει ένας πόλεμος)
3. Ο εχθρός (τότε) δεν είναι μόνο οι ναζί, είναι και οι Γιαπωνέζοι πράκτορες και οι Βούλγαροι βασανιστές. Τώρα είναι το Κεφάλαιο, η CIA και οι Αμερικάνοι.
4. Σε κάθε χτύπημα υπάρχει πάντα η αγωνία για αθώα θύματα . “Θεέ μου λέει η Κατερίνα, “το σχέδιο μπορεί να πετύχει, αλλά θα σκοτωθούν πολλές γυναίκες!”
5. Ακόμα και η απόλαυση, όπως το φαγητό για το Σπίθα , συνδυάζεται με μια γερή δόση βίας: “Μανούλα μου, πόσο μου ανοίγουν την όρεξη κάτι τέτοιες δυνατές συγκινήσεις! Δωσ’τους να καταλάβουν, Γιώργο…” μουρμουρίζει ο Σπίθας δίπλα σ’ένα πολυβόλο.
6. Τους αρέσει ο αιφνιδιασμός, είναι ψύχραιμοι και έχουν χιούμορ.
7. Ο Ροβεσπιέρος δεν πρόλαβε να διαβάσει τον Μικρό Ήρωα . Διαφορετικά , όταν έγραφε ότι “η τρομοκρατία χωρίς την αρετή είναι ολέθρια και η αρετή χωρίς την τρομοκρατία είναι αδύναμη” θα καταλάβαινε ότι μόνο ένα Παιδί Φάντασμα θα μπορούσε να το καταφέρει.
8. Η εξέλιξη του Παιδιού-Φάντασμα είναι ο σύγχρονος τρομοκράτης με μια διαφορά: το φάντασμα που ζούσε στο φως έγινε τώρα νυχτερίδα .
9. Ο Μικρός Ήρως έδειξε την άψογη ευγένεια: αποσύρθηκε μαζί με την παρέα του.
10. Ήτανε λίγοι δυστυχώς.

ΤΟΥ ΦΙΛΠΠΟΥ ΦΙΛΛΙΠΠΟΥ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “ΑΝΤΙ” (1995)

ΣΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ

1. O Μιχάλης, συμμαθητής σου στο δημοτικό, βγάζει στο σφυρί διάφορα μεταχειρισμένα αντικείμενα: νυχοκόπτες, σβούρες, σφεντόνες, μελανοδοχεία, πέννες. Σε σένα πέφτει “Η γάτα με τις 9 ουρές”, το 286ο τεύχος του Μικρού Ήρωα. Το παιδί- φάντασμα σε μεταφέρει σ’ έναν κόσμο μαγικό, παρόμοιο μ’ εκείνον της Φροϋλάιν Γκοστ και του Ζορρό. Τα κατορθώματα της Αγγάελας Μαρκάτου και του Δον Ντιέγκο Βέγκα τα διαβάζει φωναχτά ο πατέρας, κάτω από το αμυδρό φως της λάμπας πετρελαίου, τις κρύες νύχτες του χειμώνα. Στο σπίτι δεν υπάρχουν εξωσχολικά βιβλία ούτε εφημερίδες. Τις αναμεταδώσεις των ποδοσφαιρικών αγώνων τις ακούς από το ραδιόφωνο στο καφενείο του χωριού.
2. Γράφεσαι στο μεικτό γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου, όπου ερωτεύεσαι μια Μαρία. Αγοράζεις την Ομάδα και παρακολουθείς τα ματς της Δάφνης στο οικόπεδο δίπλα στο σπίτι σου. Όταν παίζει ο Παναθηναϊκός στη Νέα Σμύρνη, ανεβαίνεις σ’ ένα δέντρο έξω από το γήπεδο του Πανιωνίου για να δεις τον Ανδρέα Παπαεμμανουήλ. Αναζητείς τα παλιά τεύχη του Μικρού Ήρωα στις ανατυπώσεις και στις συλλογές των συμμαθητών σου. Κάποιος απ’ αυτούς, ονόματι Γιάννης Πετρίδης, σου δανείζει το Νο 183, το “Αλούνα η βασίλισσα των αγρίων” κι επειδή αργείς να του το επιστρέψεις σε πλακώνει στις φάπες μπροστά στη Μαρία.
3. Τη νύχτα που σκοτώνεται ο Σωτήρης Πέτρουλας στην οδό Σταδίου βρίσκεσαι στην κεφαλή της διαδήλωσης. Μόλις πέφτουν τα πρώτα δακρυγόνα, το βάζεις στα πόδια. Την επόμενη μέρα, έξω από το σπίτι του νεκρού φοιτητή στον Κολωνό, τραγουδάς Το “Μάρτυρες, ήρωες σ’ οδηγούνε, τα γαλάζια μάτια σου μας καλούνε”. Δεν σε τραβάνε πλέον οι χάρτινοι ήρωες, γι αυτό σταματάς να διαβάζεις Μικρό Ήρωα, Μάσκα και Μυστήριο. Κάθε δεκαπενθήμερο ζητάς από τον περιπτερά τη Γενιά μας, επειδή θαυμάζεις τη δράση των πραγματικών ανθρώπων. Εξακολουθώντας όμως να ‘χεις ανάγκη τα παραμύθια, στέκεσαι στην ουρά για να δεις στο Αττικόν τους άθλους του Τζέημς Μποντ, παρά τις υποδείξεις των καθοδηγητών.
4. Κλείνει η Γενιά μας, κλείνει κι η Αυγή. Στο τεύχος 798, “Ένας μικρός, μικρός ήρωας” κλείνει και ο Μικρός Ήρως. Η απουσία του όμως δεν σου γίνεται αισθητή. Όταν η μητέρα ρίχνει στα σκουπίδια το κιβώτιο με τους χάρτινους ήρωες, το Παιδί- Φάντασμα, τη Φροϋλάιν Γκοστ, τον Ζορρό- οι Γενιές μας βρίσκονταν από κάτω- δεν σου καίγεται καρφί. Ο νους σου τρέχει στους ταπεινούς που μουχλιάζουν σε κελιά ή χειμάζουν στα νησιά της άγονης γραμμής.
5. Διαθέτεις διαμέρισμα, αυτοκίνητο, τηλεόραση, επιτραπέζιο ραδιόφωνο, δίσκους και πλήθος βιβλίων. Αισθάνεσαι ανικανοποίητος: δεν καμαρώνεις για ό,τι είσαι, για ό,τι έχεις και για ό,τι παριστάνεις. Συχνά, ανακαλείς στη μνήμη τους συνοδοιπόρους σου: το Μιχάλη που σκοτώθηκε με τη βέσπα του, τον Πέτρουλα που τον κάνανε δρόμο σε αθηναϊκές συνοικίες, τον Γιώργο Θαλάσση του οποίου αγνοείται η τύχη. Κάθε καλοκαίρι αναζητείς τα ίχνη της εφηβείας σου σε μακρινά λιμάνια και κάθε Σάββατο ψάχνεις για τα παλιά τεύχη του Μικρού Ήρωα που σου λείπουν σε σκονισμένα ράφια στο Μοναστηράκι. Η συλλογή σου μεγαλώνει, όμως το Νο 1, ο “Ελεύθερος Σκλάβος”, είναι δυσεύρετο. Αναρωτιέσαι αν πρέπει να βάλεις αγγελία στις εφημερίδες…

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥ ΗΛΙΑ ΚΑΝΕΛΛΗ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “ΑΝΤΙ”, ΤΕΥΧΟΣ 577-ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ Μ.ΗΡΩΑ

Όποιος, σήμερα, επιχειρεί να διαβάσει τον Μικρό Ήρωα από ιδεολογική σκοπιά και μόνο, την έχει πατήσει. Στην καλύτερη περίπτωση να καταλήξει στα ίδια συμπεράσματα που είχαν καταλήξει οι παιδαγωγοί καμιά εικοσαριά χρόνια πριν, όταν κατεδάφιζαν το αλφαβητάριο του δημοτικού με τις εικονογραφήσεις του Γραμματόπουλου, επειδή- λέει- περνούσε στα παιδιά “αντιδραστικά” μηνύματα: των κοινωνικών στερεοτύπων, της καταπιεσμένης γυναίκας της πατριαρχικής φύσης της οικογένειας, του καταλυτικού ρόλου της θρησκείας στην κοινωνία… Τι έγινε σ’ εκείνη την περίπτωση; Το αναχρονιστικό αλφαβητάριο αντικαταστάθηκε από τα πασοκικά, “προοδευτικά” εγχειρίδια και τα νεότερα παιδιά έχασαν ένα απ’ τα τελευταία εφαλτήρια μαγείας και ονείρου. Έχασαν το στοιχειώδη μπούσουλα.
Με το συμπάθιο, λοιπόν. Τα πρότυπα με τα οποία επιδιώκει να ταυτιστεί ο κόσμος της φαντασίας δεν είναι τα πρότυπα που ευνοεί ο μάταιος τούτος κόσμος. Να γιατί ο Γιώργος Θαλάσσης ως μυθοπλαστικός χαρακτήρας είναι πολύ πιο περιεκτικός απ’ ό,τι αν ήταν κόπια π.χ. του Νίκου Ζαχαριάδη(που δεν θα μπορούσε να ήταν), να γιατί η Κατερίνα θα ήταν πιο στεγνή, λιγότερο πανανθρώπινη φιγούρα αν χτιζόταν πάνω στο πλαίσιο του χαρακτήρα π.χ. της Ρούλας Κουκούλου…
Ας αφήσουμε, λοιπόν, τις μεμψιμοιρίες. Ο Μικρός Ήρως, το πιο χαρακτηριστικό αφήγημα της λογοτεχνίας αυτού- του- παρακάτω, της ηλικίας και της εποχής που διαμόρφωσαν δύο γενιές, ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσαν να συναντήσουν οι νέοι που στη διαδρομή της ζωής τους μάθαιναν να απολαμβάνουν την ανάγνωση. Αποθεώνοντας τον πλούσιο κόσμο της φαντασίας τους, απέδειξε ότι ο χώρος του φαντασιακού, ανοριοθέητος και αδέσμευτος, είναι πιο ισχυρός, από την πραγματικότητα- όσο μίζερη, αποτρόπαιη κι αν προβάλλει τους κλειστούς της ορίζοντες. Και συνάμα, υπηρετώντας με τον καλύτερο τρόπο τη γλώσσα, στους λαβύρινθους της οποίας μετασχηματίζονται συνέχεια οι βεβαιότητες, αλλά και δεξιώνεται το νόημα. Το χαμένο εν πολλοίς νόημα του σύγχρονου καιρού της πραγματικά μαζικής κουλτούρας- έστω κι αν πολλοί νομίζουν ότι κατέχουν επειδή κραδαίνουν, φόβητρο, τη μονοσήμαντη βεβαιότητα της ιδεολογίας…
Ψυχραιμία!

Ο μικρός ήρως

Συγγραφείς: Στέλιος Ανεμοδουράς

Θέμα: Ελληνική πεζογραφία

Εκδότης: Κατάρτι

Επιμέλεια: Ηλίας Λάγιος

Σελίδες: 405

Ημ. Έκδοσης: 01/06/2001

Φίλιππος Φιλίππου

ΤΟ ΒΗΜΑ, 05-08-2001

Περιγραφή:

… Το δάχτυλο του Ελληνόπουλο πιέζει τη σκανδάλη του αυτομάτου του. Μια γλώσσα φωτιάς ξεπηδάει από το στόμιο του όπλου και μια ριπή από πυρακτωμένες σφαίρες διαγράφει μια τροχιά θανάτου μέσα στο δωμάτιο μπροστά του. Μερικοί Γερμανοί πέφτουν θερισμένοι…

ΚΡΙΤΙΚΗ

Ο θάνατος του Στέλιου Ανεμοδουρά στις 6 Μαΐου 2000 έκλεισε και τυπικά την ιστορία του θρυλικού Γιώργου Θαλάσση, του Παιδιού-Φαντάσματος, του χάρτινου ήρωα που έθρεψε, έτερψε και ψυχαγώγησε τους ελληνόπαιδες μετά τον Εμφύλιο και ώς την αρχή της απριλιανής δικτατορίας. Το βιβλίο Ο Μικρός Ηρως που εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κατάρτι εγκαινιάζει τη σειρά με τίτλο «Ηρωες του εικοστού αιώνα», η οποία φιλοδοξεί να μιλήσει για τις πολυθρύλητες μορφές της παγκόσμιας παραλογοτεχνίας. Πρώτος στη σειρά προκρίθηκε ένας Έλληνας, ο Γιώργος Θαλάσσης, δημιούργημα του Θάνου Αστρίτη, δηλαδή του Στέλιου Ανεμοδουρά.
Γεννημένος στην Αθήνα στις 22 Μαΐου 1917, με καταγωγή από τη Μάνη («οι Μανιάτες, οι οποίοι είναι θρυλικοί ως ένας ζωντανός και βίαιος λαός, είναι ο πιο ποιητικός λαός της Ελλάδας» λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Λεωνίδα Βαλασόπουλο ­ υπάρχει στο παρόν βιβλίο), πρώτος εξάδελφος του συγγραφέα Βάσου Δασκαλάκη, συζύγου της Έλλης Αλεξίου, μεγαλωμένος στον Πειραιά, συνεκδότης σε νεαρή ηλικία του λογοτεχνικού περιοδικού Αργώ, απόφοιτος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, εκδότης και συγγραφέας του νεανικού περιοδικού επιστημονικής φαντασίας Υπεράνθρωπος, το 1952 εξέδωσε το περιοδικό Ο Μικρός Ήρως ορμώμενος από την αδήριτη ανάγκη να αυξήσει το πενιχρό εισόδημα που του πρόσφερε η δημοσιογραφία.
Η ίδια ανάγκη τον είχε ωθήσει μερικά χρόνια νωρίτερα στη συνεργασία με το άλλο θρυλικό έντυπο αστυνομικών ιστοριών, τη Μάσκα, του Απόστολου Μαγγανάρη, όπου μετέφραζε, διασκεύαζε ή έγραφε, μιμούμενος το ύφος των πραγματικών δημιουργών τους, τις περιπέτειες του Ζορό, του Ντετέκτιβ Χ., της Νυχτερίδας. Εκεί, στη Μάσκα, δημοσιεύονταν οι αντίστοιχες περιπέτειες της Φροϋλάιν Γκοστ ή Κοριτσιού-Φαντάσματος, κατά κόσμον Αγγέλας Μαρκάτου, γραμμένες από τον Νίκο Μαράκη, αστυνομικό συντάκτη του Βήματος και των Νέων, ο οποίος έβαζε τη γενναία ηρωίδα του και τους πατριώτες της ομάδας της να αγωνίζονται με σθένος κατά των γερμανών κατακτητών.
Μαρξιστής ο συγγραφέας, μέλος της ΟΚΝΕ επί δικτατορίας Μεταξά, συντάκτης προκηρύξεων και παράνομων εφημερίδων, πιάστηκε από την Ασφάλεια και όταν αφέθηκε ελεύθερος πήγε στη Σίφνο, όπου υπηρετούσε ως τελωνειακός υπάλληλος ο πατέρας του. Εκεί συμμετείχε σε μια μικρή αντιστασιακή οργάνωση κάνοντας κατασκοπεία κατά των Ιταλών, στέλνοντας πληροφορίες στο συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής με τον ασύρματο ενός Νεοζηλανδού.
Βασικοί ήρωες του Μικρού Ήρωα είναι, εκτός από τον Γιώργο Θαλάσση, το γενναίο ελληνόπουλο, τον αιώνιο έφηβο, τον καλό κ αγαθό, τον υψηλόφρονα, η Κατερίνα, κόρη του σκοτωμένου πατριώτη «Κεραυνού», η νεαρή συντρόφισσά του, η αγνή ελληνοπούλα, και ο Σπίθας, ο αστείος της παρέας, ο γκαφατζής, ο αιώνια πεινασμένος, ο αλτρουιστής. Μαζί τους στις εκατοντάδες περιπέτειές τους ανά την υφήλιο δρουν μερικά άλλα πιτσιρίκια, όπως ο Διαβολάκος, τα οποία γρήγορα εξολοθρεύονται από τον εχθρό. Δίπλα τους αγωνίζονται χιλιάδες πατριώτες, πράκτορες των Συμμάχων, ξένοι σαμποτέρ ­ κυρίως στην Αθήνα. Οι αντάρτες στα βουνά σπανίως εμφανίζονται και όταν συμβαίνει αυτό ποτέ δεν κατονομάζονται: κάθε αναφορά στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ είναι άκρως επικίνδυνη σε μια εποχή όπου η αντίσταση του ελληνικού λαού αποτελεί ταμπού για τους κρατούντες.
Η επίσημη Αριστερά δεν έβλεπε με καλό μάτι το Παιδί-Φάντασμα επειδή δεν ήταν μέλος της ΕΠΟΝ. Μολονότι ο συγγραφέας είχε εργαστεί τόσο στην Ελεύθερη Ελλάδα μετά την Κατοχή όσο και στη Δημοκρατική Αλλαγή πριν από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, η προδικτατορική Αυγή καταφέρθηκε επανειλημμένως κατά του περιοδικού, πράγμα που έπληξε το κύρος του και ίσως μείωσε την αναγνωσιμότητά του από τους αριστερούς μαθητές.
Στα 16 χρόνια της συνεχούς παρουσίας του στα περίπτερα ο Μικρός Ήρως βγήκε σε 798 τεύχη, τα οποία ανατυπώνονταν συνεχώς για να καλύψουν τη ζήτηση. Στην αρχή της δικτατορίας οι λογοκριτές δεν έβαζαν την απαιτούμενη σφραγίδα για να μοιραστεί από το πρακτορείο διανομής, έτσι το περιοδικό σταμάτησε να εκδίδεται για λίγους μήνες. Όταν επανεκδόθηκε, πολλά πράγματα είχαν αλλάξει στην Ελλάδα, οι αναγνώστες του μειώθηκαν δραματικά και απέκτησαν άλλες συνήθειες, με αποτέλεσμα να διακοπεί η κυκλοφορία του.
Η έκδοση του βιβλίου με τίτλο Ο Μικρός Ήρως (περιέχει ένα ανθολόγιο έξι ιστοριών) οφείλει πολλά στον Ηλία Λάγιο, ο οποίος έχει κάνει την επιμέλεια και έγραψε τον άκρως ενδιαφέροντα πρόλογο, τα παραλειπόμενα και το αλφαβητάρι του Μικρού Ηρωα. Χάρη σε αυτόν οι παλαιοί αναγνώστες θα θυμηθούν τον Γιώργο Θαλάσση και οι νεότεροι θα συγκινηθούν από τη δράση ενός παιδιού που τα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια θύμιζε στους τότε μαθητές τους αγώνες των ελλήνων πατριωτών, διατηρώντας ζωντανή στη μνήμη τη θαμμένη Αντίσταση. Ο Στέλιος Ανεμοδουράς, παίρνοντας στοιχεία από τον Όμηρο, τον Δουμά, τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, τον Καραγκιόζη, την κατασκοπική λογοτεχνία, κατόρθωσε να αφηγηθεί τα περιστατικά της Ιστορίας με τους κανόνες του παραμυθιού.

Κείμενα αναρτημένα στο http://www.mikrosiros.gr

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΑΛΑΣΣΗ.
ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 1: ”ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΚΛΑΒΟΣ” σελ. 9

Πάνω στο άψυχο σώμα Έλληνα πατριώτη ο Γιώργος Θαλάσσης δίνει όρκο, ότι από εκείνη τη στιγμή, θα πολεμά ασταμάτητα για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Τον όρκο, εκείνο τον ανακάλεσε στο νου του, στις λίγες φορές που λιποψύχησε.
“Εγώ, ο Γιώργος Θαλάσσης ορκίζομαι να αφιερώσω τη ζωή μου στην υπηρεσία της πατρίδας μου! Ορκίζομαι να κάνω ό,τι μπορέσω για να προστατεύσω τους συμπατριώτες μου από τους απάνθρωπους τυράννους, ορκίζομαι να πολεμήσω εναντίον των βαρβάρων επιδρομέων, ώσπου να δω την Ελλάδα ελεύθερη και ευτυχισμένη!”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 1: ”ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΚΛΑΒΟΣ” σελ. 1-2

Οι πρώτες παράγραφοι του αναγνώσματος, που δίνουν το στίγμα της εποχής.
” Είναι νύχτα. Μια ξάστερη γλυκιά ανοιξιάτικη νύχτα. Χιλιάδες ασημένια άστρα τρεμοπαίζουν γλυκά πάνω από την κοιμισμένη Αθήνα, σαν να προκαλούν τους κατοίκους της να βγουν έξω και να χαρούν την ομορφιά της νύχτας.
Μα οι κάτοικοι της Αθήνας δεν βγαίνουν από τα σπίτια τους. Ξέρουν ότι μέσα στη γλυκιά νύχτα παραμονεύει ο θάνατος!
Δεν είναι ελεύθεροι! Είναι σκλάβοι που στενάζουν κάτω από τη μπότα του σκληρού Γερμανού και το μαστίγιο του νικημένου Ιταλού!
Είναι κλεισμένοι στα σπίτια τους και περιμένουν. Περιμένουν με αγωνία μήπως ακούσουν το χτύπημα του θανάτου, το χτύπημα των Γερμανών στην πόρτα τους!
Και περιμένουν με λαχτάρα τη Μεγάλη Στιγμή όταν πίσω από τα μαύρα σύννεφα της σκλαβιάς θα ξεπηδήσει ο ήλιος της Ελευθερίας…”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 17: ”Ο ΠΡΑΚΤΩΡ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ”, σελ. 4

Ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων στο Μέτωπο της Μέσης Ανατολής, ο γνωστός Χ-1, πληροφορεί το Παιδί-Φάντασμα για την εμφάνιση του Σεϊτάν Αλαμάν, του πιο θρυλικού αντιπάλου που αντιμετώπισε το Παιδί-Φάντασμα.
“…Εδώ και λίγο καιρό έχει κάνει την εμφάνισή του στο Κάιρο ένα αλλόκοτο παιδί. Δρα ντυμένο με μια μαύρη εφαρμοστή στολή και μια κουκούλα που του σκεπάζει το πάνω μέρος του προσώπου. Στο στήθος του είναι κεντημένος ένας κόκκινος αγκυλωτός σταυρός, το σήμα του Χίτλερ.
Είναι πράκτορας του Χίτλερ και δρα εναντίον μας με τόση διαβολική επιδεξιότητα, ώστε δεν μπορέσαμε ακόμα να τον συλλάβουμε! Μπαίνει στο στρατηγείο και στα στρατόπεδά μας, κλέβει έγγραφα ή προκαλεί ανατινάξεις και φεύγει πάλι χωρίς να μπορούμε να τον σκοτώσουμε ή να τον πιάσουμε. Είναι πιο γρήγορος από τον άνεμο, πιο ευλύγιστος από φίδι και πιο επιθετικός από πεινασμένη τίγρη! Οι ’ραβες τον έχουν βαφτίσει ”Σεϊτάν Αλαμάν”, δηλαδή Διαβολογερμανό!. Και δεν έχουν άδικο!..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 32: ”ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ!” σελ. 29-30

Για την Γερμανίδα κατάσκοπο Φροϊλάιν Χ, όλα είναι μπερδεμένα μέσα της. Δεν ξέρει αν μισεί το Παιδί-Φάντασμα και πρέπει να το εξοντώσει, δεν ξέρει , αν το θαυμάζει, δεν ξέρει αν είναι… ερωτευμένη μαζί του. Πάντως το τελευταίο αναγκάζεται να το ομολογήσει, όταν βρίσκοντας τις πιο απίθανες δικαιολογίες, εμποδίζει τον Σεϊτάν Αλαμάν να σκοτώσει το Γιώργο, που βρισκόταν μπροστά τους ανήμπορος να αντιδράσει.
“Το πρόσωπο του Σεϊτάν Αλαμάν γεμίζει μανία.
-Φροϋλάιν Χ, ουρλιάζει. Τώρα καταλαβαίνω γιατί τόσες φορές δεν πυροβόλησες εναντίον του Παιδιού-Φάντασμα, ενώ μπορούσες να τον σκοτώσεις! Αγαπάς τον Γιώργο Θαλάσση!..
-Ναι απαντάει με διαπεραστική φωνή η Φροϋλάιν Χ. Τον αγαπάω και τον θαυμάζω! Γιατί είναι ανδρείος, ριψοκίνδυνος, ιπποτικός, δυνατός, επιδέξιος, ηρωικός! Γιατί είναι πολύ ανώτερος από μας! Δεν θα σε αφήσω να τον σκοτώσεις Σεϊτάν Αλαμάν! Και τραβάει το πιστόλι της!”.
Ο Σεϊτάν Αλαμάν κατάφερε να την αφοπλίσει και να την απειλήσει αυτός με το δικό του πιστόλι. “Φύγε..”, της λέει. “…Αν μείνεις εδώ δεν θα διστάσω να τραβήξω τη σκανδάλη!.. -Θα φύγω, Σεϊτάν Αλαμάν…” του αποκρίνεται με αργή συρτή φωνή γεμάτη φαρμάκι. “…Αν, όμως σκοτώσεις το Γιώργο, ορκίζομαι ότι θα σε σκοτώσω! Το ορκίζομαι στο όνομα του μικρού μου αδελφού που τόσο μοιάζει στα χαρακτηριστικά με το Παιδί-Φάντασμα…”
Κοιτάζει το Γιώργο με ένα βλέμμα, όπου η εχθρότητα σμίγει με μια παράξενη στοργή. -Σε μισώ Παιδί-Φάντασμα, λέει, γιατί είσαι εχθρός της πατρίδας μου. Δεν θέλω όμως να πεθάνεις. Αν πεθάνεις θα εκδικηθώ!..
Ο Σεϊτάν Αλαμάν βάζει τα γέλια: “…Χα, χα, χα! Η Φροϋλάιν Χ είναι ερωτευμένη !.”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 38: ”ΕΛΛΑΣ, Η ΓΑΛΑΖΙΑ ΘΥΕΛΛΑ” σελ. 13

Ο Γιώργος έχει πέσει σε βαθιά απελπισία νομίζοντας ότι η Κατερίνα έχει σκοτωθεί. Αυτή, ωστόσο βρίσκεται απέναντί του κρύβοντας το πρόσωπό της πίσω από τη μάσκα της ”Γαλάζιας Θύελλας” και φυσικά ο Γιώργος δεν την αναγνωρίζει.
“…Έχω χάσει την Κατερίνα, την αγαπημένη μου και αν δεν ήταν σκλαβωμένη η πατρίδα μου η ζωή δεν θα είχε κανένα νόημα, κανένα σκοπό για μένα! -Τόσο πολύ λοιπόν την αγαπούσες την Κατερίνα; ρωτάει η Γαλάζια Θύελλα κρύβοντας ένα πονηρό χαμόγελο..
-Την αγαπούσα περισσότερο και από την ίδια μου τη ζωή -Ήταν πολύ τυχερή αυτή η Κατερίνα, αφού σου ενέπνευσε τόση αγάπη, του λέει η Γαλάζια Θύελλα αναστενάζοντας. Νιώθει μια δυνατή επιθυμία να ριχτεί στην αγκαλιά του Γιώργου και να του πει, πως τον αγαπάει και αυτή, όσο την αγαπάει αυτός και ακόμα πιο πολύ!..

Ο ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 73: ”Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ” σελ. 21

Σε εφημερίδες της εποχής (καλοκαίρι του 1954) δημοσιεύεται είδηση, ότι οι Αμερικανοί στον πόλεμο της Κορέας ίσως έκαναν χρήση μικροβιακών όπλων. Η επικαιρότητα εντάσσεται για μιαν ακόμα φορά στην πλοκή των επεισοδίων του Μικρού Ήρωα… Με δράστες, ωστόσο, τους Γερμανούς και ο νοών, νοείτω…
“…Το Παιδί-Φάντασμα νοιώθει το αίμα του να παγώνει. Ο μικροβιακός πόλεμος!.. Οι Γερμανοί ετοιμάζονται να εξαπολύσουν εναντίον της Αμερικής τον πόλεμο των μικροβίων, τον πιο τρομερό, τον πιο φριχτό, τον πιο απάνθρωπο, πιο ύπουλο και πιο άτιμο πόλεμο που έχει ποτέ επινοήσει ο νους του ανθρώπου. Χιλιάδες εκατομμύρια άντρες, γυναίκες και παιδιά θα βρουν το θάνατο, αν οι δολοφόνοι αυτοί κατορθώσουν να εξαπολύσουν τα μικρόβιά τους…”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 120: ”Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΠΡΟΔΩΣΕ” σελ. 3-4

Το επεισόδιο αναφέρεται στο μεγάλο μπλόκο των Γερμανών και των ευζωνικών ταγμάτων Ασφαλείας στην Καλλιθέα τον Αύγουστο του ’44.
“…Το σκοτάδι που τυλίγει την Καλλιθέα, το μεγάλο προάστιο της Αθήνας είναι γεμάτο τρόμο και φρίκη. Ολόκληρη η Καλλιθέα.
Από τον Ιλισσό έως τη λεωφόρο Συγγρού και από τα Σφαγεία έως τις Τζιτζιφιές είναι ζωσμένη από ισχυρές μονάδες Γερμανών και Ιταλών στρατιωτών και από πολυάριθμους πράκτορες του τυράννου. Μεγάλα αυτοκίνητα φορτωμένα πάνοπλους στρατιώτες κυκλοφορούν στους δρόμους και τα μεγάφωνα μεταδίδουν διαταγές στους τρομαγμένους κατοίκους. ”Προσοχή… Προσοχή!..
Όλοι οι άντρες από ηλικίας δεκαέξι ετών και πάνω να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία!. Όσοι δεν υπακούσουν θα τουφεκισθούν επί τόπου, χωρίς καμία διαδικασία!” Μέσα στα σπίτια, μητέρες και γυναίκες δακρύζουν και αγκαλιάζουν με λαχτάρα τους άντρες τους και τα παιδιά τους. Ξέρουν τι θα πει γερμανικό μπλόκο. Ξέρουν ότι πολλοί από εκείνους που θα πάνε στην πλατεία δεν θα γυρίσουν στα σπίτια τους.
Σπαραχτικές σκηνές αποχωρισμού διαδραματίζονται μέσα σε όλα σχεδόν τα σπίτια και οι άντρες από δεκαέξι χρονών και πάνω βγαίνουν στους δρόμους και κατευθύνονται προς την κεντρική πλατεία, όπου έχει κιόλας εγκατασταθεί μια ισχυρή δύναμη των γερμανικών Ταγμάτων Εφόδου, των τρομερών Ες-Ες.
Στην πλατεία οι Έλληνες παρατάσσονται σε μια ατέλειωτη γραμμή κάτω από την απειλή των αυτομάτων και περιμένουν. Περιμένουν με καρτερία να ακούσουν την καταδίκη τους. Περιμένουν σφίγγοντας τα δόντια τους και προσπαθούν να παρηγορηθούν με τη σκέψη ότι μια μέρα ο ελληνικός λαός θα διώξει για πάντα τους τυράννους από τα ιερά ελληνικά χώματα, όπου γεννήθηκε για πρώτη φορά η ιδέα της ελευθερίας..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 135: ”ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΒΥΘΟΥ” σελ. 8

Η αντιτουρκική έκρηξη οργής του συγγραφέα για τα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955 εκδηλώνεται σε ρυθμό κρεσσέντο στο τεύχος αυτό. Το πρώτο και λιγότερο ”σκληρό” από τα 3-4 σημεία σκληρής έως περιφρονητικής κριτικής για τους Τούρκους εντάσσεται στη σκηνή ανάθεσης αποστολής στο Παιδί-Φάντασμα από τον Χ-1 στην Τουρκία.
“Οι Τούρκοι παρ’ όλη τη συμμαχία τους με την Ελλάδα και τα άλλα ελεύθερα κράτη, προδίδουν τον αγώνα της ελευθερίας και συνεργάζονται κρυφά με τους Γερμανούς. Όσοι Έλληνες φεύγοντας κρυφά από την Ελλάδα για να φτάσουν στη Μέση Ανατολή, συλλαμβάνονται καθώς περνούν από την Τουρκία, φυλακίζονται, βασανίζονται από τους Τούρκους τελωνειακούς κα αστυνομικούς, που τους κλέβουν ό,τι πολύτιμο έχουν επάνω τους. Μερικοί μάλιστα έχασαν και τη ζωή τους ακόμα, στα χέρια των ”φίλων” μας των Τούρκων…
Ο Γιώργος σφίγγει τα δόντια του και το πρόσωπό του χλωμιάζει από θυμό και αγανάκτηση: Με λυπεί πολύ το γεγονός ότι θα αναγκαστώ να δράσω εναντίον των Τούρκων, τους οποίους όλοι μας νομίζαμε συμμάχους της Ελλάδας και του ελευθέρου κόσμου. Αφού, όμως είναι προδότες, θα χτυπηθούν πιο σκληρά από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους, που στο κάτω-κάτω είναι εχθροί μας…”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 202: ”ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΣΠΙΘΑ” σελ. 16

Ο Σπίθας συμμετέχει σε σαμποτάζ καταστροφής κτιρίων που χρησιμοποιούν οι Γερμανοί. Αναλαμβάνει να ανατινάξει μια αποθήκη, που πολύ αργότερα μαθαίνει ότι ήταν αποθήκη τροφίμων. Θεωρεί την πράξη του ως έγκλημα καθοσίωσης.
“..Είμαι ένας εγκληματίας !, τραυλίζει ο Σπίθας μέσα από τους λυγμούς του. Είμαι ένας κακούργος! Μανούλα μου! Πώς θα συγχωρέσω ποτέ τον εαυτό μου για το φριχτό έγκλημα που έκανα; Κατάστρεψα χιλιάδες τόνους τρόφιμα! χιλιάδες τόνους! Είμαι ένας δολοφόνος! Τις καημένες τις κονσερβούλες! Τα φουκαριάρικα τα φασόλια και τα ρεβίθια και τις φακές και τα τυριά! Μου αξίζει η κρεμάλα! Να πεθαίνω από την πείνα και να καταστρέψω τόσα τρόφιμα, όσα θα μου έφταναν να τρώω από το πρωί έως το βράδυ κάθε μέρα χωρίς να σταματάω ποτέ, έστω κι αν επρόκειτο να ζήσω χίλια χρόνια!..
Πέφτει στα γόνατα και αρχίζει να χτυπάει χάμω το κεφάλι του μουγκρίζοντας με απόγνωση: -Το έγκλημά μου είναι μεγάλο!.. Πολύ μεγάλο!”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 223: ”Ο ΤΙΜΩΡΟΣ”, σελ. 10

Το Παιδί-Φάντασμα είναι αιχμάλωτο στα χέρια του Ρόμμελ. Ο Γερμανός στρατηγός με ήπιο σχεδόν πατρικό τρόπο προσπαθεί να πείσει τον Γιώργο Θαλάσση να αποσυρθεί από τη δράση, ενώ ταυτόχρονα ο συγγραφέας τον βάζει να σχολιάζει την αγγλική πολιτική, για την οποία μεσούντος του 1958 (εποχή που κυκλοφόρησε το τεύχος) η ελληνική κοινή γνώμη ήταν κάθε άλλο παρά φιλική.
” -Θα λυπηθώ πολύ αν δω να πέφτει νεκρός ένας ήρωας σαν και σένα! Δεν σου ζητώ να προδώσεις την πατρίδα σου και να συνεργαστείς με τους εχθρούς της. Θα μου επιτρέψεις όμως να σου πω μερικά λόγια που θέλω να θυμηθείς μια μέρα, όταν αυτός ο πόλεμος θα έχει τελειώσει. Εκείνοι που σήμερα κάνουν τους φίλους, επειδή σας έχουν ανάγκη, θα γίνουν εχθροί σας! Εννοώ τους ’γγλους. Δεν έχουν πίστη αυτοί οι άνθρωποι! Έχουν στο παρελθόν προδώσει όλους τους συμμάχους τους με τον πιο αισχρό τρόπο και θα προδώσουν και την Ελλάδα, παρ’ όλες τις θυσίες που κάνει η μικρή, αλλά ηρωική χώρα σας!..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ: 273: ”ΠΟΛΕΜΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ” σελ. 28

Κάποιος πρέπει να θυσιαστεί για να ανατιναχτεί μια γέφυρα, από όπου θα περνούσε γερμανικό τρένο με πολεμοφόδια.
Και ενώ ετοιμάζονται να ρίξουν κλήρο, εμφανίζεται μια γυναίκα, που ισχυρίζεται ότι δικαιωματικά σε αυτήν πρέπει η τιμή να θυσιαστεί.
“Είναι η Ελένη Κομνίτη είναι μια ατρόμητη πατριώτισσα, που παίζει κάθε φορά τη ζωή της κορώνα-γράμματα πολεμώντας εναντίον των τυράννων. Οι κατακτητές σκότωσαν τον πατέρα της, τον άντρα της και τα παιδιά της.
Έχει μείνει μόνη στον κόσμο. Μόνη της με την πατρίδα της και έχει ορκιστεί να κάνει τους βαρβάρους κατακτητές να πληρώσουν ακριβά αυτό που έκαναν! -Έχω όλο το δικαίωμα, λέει η Ελένη Κομνίτη να πάω εγώ με έχοντας τις βόμβες. Όλοι οι δικοί μου πολέμησαν και πέθαναν για την Ελλάδα! Και εγώ πολεμώ για την Ελλάδα και θα πεθάνω για την Ελλάδα! Δώστε μου τις βόμβες γιατί η ώρα πλησιάζει..
’λλωστε πιο εύκολα μπορεί να πλησιάσει στη γέφυρα μια γυναίκα, παρά ένας άντρας!…
Ο Γιώργος και οι άλλοι πατριώτες κοιτάζουν με θαυμασμό την υπέροχη αυτή γυναίκα, που ο χαμός των δικών της, αντί να τη λυγίσει, την έκανε έναν από τους πιο ηρωικούς και μαχητικούς αγωνιστές της ελευθερίας και που τώρα θυσιάζει τόσο πρόθυμα τη ζωή της για να βοηθήσει την πατρίδα της και να εκδικηθεί τους τυράννους για το σκοτωμό των αγαπημένων της προσώπων.
-Δώστε τις βόμβες στην Ελένη Κομνίτη! λέει ο Γιώργος με φωνή που τρέμει ελαφρά από τη συγκίνηση… Έχει πραγματικά όλα τα δικαιώματα!..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 299: ”Ο ΜΙΚΡΟΣ ΧΙΤΛΕΡ ΠΡΟΔΙΔΕΙ” σελ. 4

Ο συγγραφέας βάζει τον Χίτλερ να σχολιάζει με σκληρά λόγια την αγγλική πολιτική και να προφητεύει τη μελλοντική συμπεριφορά των ’γγλων απέναντι στην Ελλάδα αρχικά και στην Κύπρο ειδικότερα. Η επικαιρότητα της εποχής που δημοσιεύτηκε το τεύχος αυτό (1958) δικαιολογούσε μια τέτοια κριτική, και βρισκόταν σε απόλυτη συμφωνία με το δημόσιο αίσθημα για τους Άγγλους.
“…Πρέπει να σου πω ότι εκείνοι που λένε ότι είναι σύμμαχοι της Ελλάδος, οι ’γγλοι, είναι άνθρωποι χωρίς πίστη. Έχουν πολλές φορές στο παρελθόν προδώσει τους συμμάχους τους και να είσαι βέβαιος ότι το ίδιο θα κάνουν και στην Ελλάδα όταν τελειώσει ο πόλεμος αυτός. Όσο σας έχουν ανάγκη σας φέρονται με τον καλύτερο τρόπο. Όταν, όμως, δεν θα σας χρειάζονται πια, τότε θα δείτε ότι δεν είναι φίλοι σας, αλλά εχθροί σας!..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 337: ”ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ ΧΑΝΕΙ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ”, σελ. 24

Το Παιδί-Φάντασμα έχει αιχμαλωτίσει τον Γερμανό πράκτορα ”Γεράκι” και του κάνει αντιπολεμικό κήρυγμα.
“Και τα εκατομμύρια των ανθρώπων Γερμανών, Ελλήνων, Γάλλων, Ιταλών, ’γγλων, Αμερικανών που σκοτώθηκαν και σκοτώνονται κάθε μέρα; Γιατί να πεθαίνουν οι άνθρωποι αυτοί; Και γιατί να βυθιστούν στο πένθος οι οικογένειές τους; Γιατί να απλωθεί στον κόσμο τόση δυστυχία; Γιατί να ξυπνήσουν όλα τα κακά ένστικτα του ανθρώπου και ο ένας να σκοτώνει τον άλλον; Γιατί να καταστραφούν ολόκληρες πόλεις μαζί με όλους τους κατοίκους τους; Γιατί όλα αυτά τα βασανιστήρια στα στρατόπεδα συγκέντρωσης; Δεν καταλαβαίνεις Γεράκι, ότι ο πόλεμος είναι το χειρότερο μέσο για να βρει κανείς το δίκιο του; Όταν θα τελειώσει ο πόλεμος αυτός κι αν ακόμα τον έχει κερδίσει η Γερμανία, η πατρίδα σου θα έχει υποστεί τόση καταστροφή και θα έχουν πεθάνει τόσοι συμπατριώτες σου, ώστε η νίκη θα είναι δώρο άδωρο (…) Και συνεχίζετε τον πόλεμο, μολονότι βλέπετε ότι η Γερμανία καταστρέφεται. Ενδιαφέρεστε μόνο για τη νίκη του Χίτλερ και όχι για την πατρίδα σας! Και ξεχνάτε ότι ο Χίτλερ δεν θα υπάρχει μια μέρα, αλλά η Γερμανία θα ζει και θα έχει πάνω στο κορμί της τα σημάδια από τις πληγές που δέχεται τώρα και που θα δεχτεί ακόμα, αν ο πόλεμος συνεχιστεί!..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 411: ”ΔΥΟ ΗΡΩΕΣ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ” σελ. 9

Ο Διαβολάκος και το Ζουζούνι βρίσκονται επικεφαλής μαθητικής διαδήλωσης. Στην κορύφωση της πορείας οι Γερμανοί ανοίγουν πυρ κατά των μαθητών. Ο Γιώργος, ο Σπίθας και μερικοί από τους πιο αποφασισμένους άντρες της ομάδας κρούσης της οργάνωσης παρακολουθεί την πορεία από κοντά με τα όπλα τους κρυμμένα κάτω από τα ρούχα τους.
” Αυτό που επακολουθεί είναι φριχτό και θα μείνει στην ιστορία του πολέμου σαν μια από τις πιο εγκληματικές πράξεις των ανθρώπων του Χίτλερ. Οι Γερμανοί στρέφουν τα όπλα τους εναντίον των μικρών μαθητών και πιέζουν την σκανδάλη! Ένα μουγκρητό πληγωμένου θηρίου ξεπηδάει από το λαρύγγι του Σπίθα. Γιατί από τους πρώτους που πέφτουν κάτω από τις σφαίρες των Γερμανών είναι ο Διαβολάκος και το Ζουζούνι! -Μανούλα μου! Γρυλίζει. Μανούλα μου! Τα καημένα τα παιδάκια!.. Τα σκότωσαν!… Το μακελειό δεν κρατά πολύ. Η μανιασμένη και γεμάτη οργή επίθεση της ομάδας κρούσης της οργάνωσης του Παιδιού-Φάντασμα αναγκάζει τους άνανδρους δολοφόνους να τραπούν σε άτακτη φυγή. Στο μεταξύ έχουν σκορπίσει έντρομα στους γύρω δρόμους και τα παιδιά, που δεν περίμεναν ποτέ, όσο βάρβαροι και αν ήταν οι κατακτητές, ότι θα άνοιγαν πυρ εναντίον αόπλων παιδιών. Στην άσφαλτο του δρόμου απομένουν μόνον ασάλευτα κορμιά. ’ψυχα κορμιά αθώων παιδιών και μερικοί από τους δολοφόνους τους χτυπημένοι θανάσιμα από τα πυρά των Ελλήνων πατριωτών.. Ο Γιώργος κρεμά στον ώμο του το αυτόματό του και τρέχει γεμάτος αγωνία εκεί που έχουν πέσει οι δυο μικροί φίλοι του. Σκύβει πάνω από τα δύο αναίσθητα παιδιά, ενώ ένα αόρατο παγωμένο χέρι σφίγγει την ψυχή του.
Εξετάζει το σφυγμό τους, ακουμπάει στο στήθος τους για να ακούσει τους παλμούς της καρδιάς τους… Τίποτε! Τα δυο παιδιά είναι νεκρά! Τα δύο Ελληνόπουλα έχουν δώσει τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας τους! Σηκώνει το κεφάλι του και οι άλλοι πατριώτες βλέπουν δυο χοντρά δάκρυα να κυλούν στα μάγουλά του…”

ΑΠΟ ΤΟΤΕΥΧΟΣ 592: ”ΜΠΟΜΠΙΡΑΣ, ΤΟ ΣΟΦΟ ΠΑΙΔΙ” σελ. 4-5

Η μικρή ηρωίδα Σουσουράδα τραυματισμένη θανάσιμα, σβήνει ενώ γύρω της βρίσκονται μαζεμένοι οι φίλοι της.
“… Τα μάτια της Σουσουράδας ανοίγουν και το βλέμμα τους θολό, καρφώνεται πάνω στο παχύ πρόσωπο του Σπίθα. -Χοντρέ! Λέει με φωνή που μόλις ακούγεται. …έλα πιο κοντά!… Ο Σπίθας πλησιάζει πιο πολύ και γονατίζει πλάι στο κρεβατάκι της. Η Σουσουράδα λέει με φωνή τόσο σιγανή, που λες κι έρχεται από τον άλλον κόσμο: -Χοντρέ, σε λίγο θα πεθάνω! Μην κλαις! Δεν πρέπει να κλαίμε όταν ένας από μας πεθαίνει! Πρέπει να γελάμε και να τραγουδάμε! Προσφέρουμε στην πατρίδα τον εαυτό μας! Στον αγώνα για την ελευθερία! Και όποιος πεθαίνει για την ελευθερία είναι σαν να ζει αιώνια!
Ο Σπίθας ξεσπά σε ένα γοερό κλάμα. Η Σουσουράδα τον αποπαίρνει με αυστηρό ύφος:
-Χοντρέ, γυναίκα είσαι και κλαις έτσι; Δεν ντρέπεσαι λιγάκι; Τι πράγματα είναι αυτά θέλω να γελάσεις! Και να τραγουδήσεις! Θέλω να μου φτιάξεις ένα εύθυμο τραγούδι μόλις πεθάνω! Μου το υπόσχεσαι αυτό;
-Σου το υπόσχομαι, λέει ο Σπίθας.
-Φίλησε με!… Ο Σπίθας σκύβει και αφήνει ένα τρυφερό φιλί πάνω στο μέτωπο της μικρούλας φίλης του. Την ίδια στιγμή, τα μάτια της Σουσουράδας κλείνουν και το στήθος της παύει να ανεβοκατεβαίνει..”

ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 668: ”Ο ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΜΑΚΡΥ ΧΕΡΙ” σελ. 5

Το Παιδί-Φάντασμα έχει απέναντί του τον περίφημο στρατηγό του Χίτλερ τον Βίλελμ φον Κανάρις, αρχηγό της γερμανικής αντικατασκοπείας, που του ζητάει να του δώσει τον μυστικό τύπο για την κατασκευή της ατομικής βόμβας, τον οποίο ο Γιώργος είχε αποσπάσει από Γερμανό επιστήμονα και είχε ήδη καταστρέψει για να μην πέσει στα χέρια, ούτε των Συμμάχων ένα τέτοιο φοβερό όπλο μαζικής καταστροφής και ολέθρου.
“Ο Γιώργος νιώθει θαυμασμό για τον άνθρωπο αυτό και για την εξυπνάδα του. Έχει ακούσει πολλά για τον φον Κανάρις. Είναι ένας από τους πιο έξυπνους ανθρώπους του κόσμου. Και έχει ακούσει κάτι που δεν μπορεί να το πιστέψει. Ότι δηλαδή ο φον Κανάρις μισεί τον Χίτλερ και το καθεστώς του! -Θέλω να με πιστέψεις, του λέει ο ναύαρχος. Δε θα παρέδιδα ποτέ στον Χίτλερ ένα όπλο, με το οποίο ο τρελός αυτός εγκληματίας θα βύθιζε την ανθρωπότητα στο αίμα και στη συμφορά…Θέλω τον τύπο για να τον καταστρέψω.. Να μην πέσει στα χέρια του!..
’λλο τόσο δεν θέλω να πέσει στα χέρια των Συμμάχων, γιατί ποιος μου λέει ότι ανάμεσα στους ηγέτες των Συμμάχων δεν θα βρεθεί κάποιος που θα θελήσει να κατασκευάσει την ατομική βόμβα και να τη ρίξει στις γερμανικές πόλεις σκοτώνοντας εκατομμύρια ανθρώπους”

ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

ΠΑΙΔΙ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ
Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ…
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ…
ΤΟ ΚΥΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΟΣ…

Κωδική ονομασία: Πράκτωρ Ελλάς!
Ανεπαρκής να τον περιγράψει.
Για τούτο και ξεχάστηκε.
Έγινε το Παιδί-Φάντασμα: ο φόβος και ο τρόμος των κατακτητών.. Ο ανίκητος…
Παιδί-Φάντασμα, γιατί ξεγλιστρούσε κι από τις πιο θανάσιμες παγίδες…
Παιδί-Φάντασμα, γιατί εμφανιζόταν απρόσμενα, ακάλεστος και τιμωρός…
Πρότυπο ευρυμάθειας, πρότυπο ιπποτικότητας…
Σταυροφόρος υψηλών ιδανικών…
Ατσάλινη θέληση, άφθαστος στο σημάδι και στην ιαπωνική πάλη..
Έμπειρος πιλότος, οδηγός και ηγέτης…
Παιδί-Φάντασμα: εμβαπτισμένο και εμποτισμένο στα άχραντα του Γένους νάματα…
Dum spiro, spero: Τρόπος ζωής…
Γιώργος Θαλάσσης: Πουλούσε χαρουπόπιτες για να ζήσει, πριν γίνει το Παιδί-Φάντασμα…
Γιώργος Θαλάσσης: αθεράπευτα ερωτευμένος με την Κατερίνα…
Γιώργος Θαλάσσης, Παιδί-Φάντασμα, Μικρός Ήρως: Μόλις 13 χρονών!..
(τ.189, 469, 357, 389, 509, 768, 770)

Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΑΛΑΣΣΗ

“Εγώ, ο Γιώργος Θαλάσσης, ορκίζομαι να αφιερώσω τη ζωή μου στην υπηρεσία της πατρίδος μου! Ορκίζομαι να κάνω ό,τι μπορέσω για να προστατεύσω τους συμπατριώτες μου από τους απάνθρωπους τυράννους, ορκίζομαι να πολεμήσω εναντίον των βαρβάρων επιδρομέων, ώσπου να δω την Ελλάδα ελεύθερη και ευτυχισμένη!”
τ. 243 (Όρκος στη γαλανόλευκη/ εξώφυλλο).

ΚΑΤΕΡΙΝΑ
ΤΟ ΘΗΛΥΚΟ ΠΑΙΔΙ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ…
ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΑΛΑΣΣΗ

Κατερίνα: προνύμφη με κοτσιδάκια…
Κατερίνα: Αμαζόνα καταιγιστικής δράσης…
Αστραπή εκτυφλωτικής ομορφιάς, ”εν μια νυκτί”…
Από προστατευόμενη, προστάτιδα του αγαπημένου της Γιώργου…
Κατερίνα: πίσω από τη μάσκα της ”Νίκης” και το βέλο της ”Ελλάδος”…
Έως να αποδείξει, ότι θα στέκει δίπλα του ισάξιά του…
Ατσάλινη θέληση, άριστη γνώστρια πολεμικών τεχνών…
’φθαστη χειρίστρια όπλων…
Αδυσώπητη τιμωρός…
Αντρικές αρετές σε εύθραυστο γυναικείο κορμί…
Θηλυκό Παιδί-Φάντασμα για τους κατακτητές…
Απλώς θηλυκό, για τον αγαπημένο της…
Έρωτας, όμως, ανολοκλήρωτος…
Αγνός…
(τ.470, 418, 438, 484, 510, 657 και: 29, 38)

ΣΠΙΘΑΣ
ΤΟ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΟ ΠΑΙΔΙ
ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΕΡΑΝΤΗ ΚΑΡΔΙΑ
ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΟΜΑΧΙ

Νίκος Κατσανίκος: Ποιος είναι αυτός;
Σπίθας: Όνομα-σύμβολο…
Σπίθας: ”αιώνια αχόρταγο και πεινασμένο παιδί”…
Σπίθας:… Και ολίγο πνευματικά καθυστερημένος (επιεικώς)…
Σπίθας: όνομα κατ’ ευφημισμό, ανύπαρκτης εξυπνάδας;
Λάθος!…
Μέγας ταχυδακτυλουργός και ταλαντούχος ποιητής…
Φοβερός υπνωτιστής και αξεπέραστος άσος στο βολάν…
Μοναδικός λύτης άλυτων γρίφων…
’σος στο σημάδι, άσος και στο ζίου ζίτσου..
Σπίθας: παγκόσμιος πρωταθλητής πολυφαγίας…
Ενέπνεε και για… θεός πρωτογόνων θρησκειών…
Ατσάλινη θέληση και καθόλου υπομονετικός…
Δύναμη βαρέων βαρών…
Σπίθας: ολόκληρος ένα στομάχι…
Σπίθας: ολόκληρος μια μεγάλη γενναία καρδιά μικρού παιδιού…
(τ. 202, 789, 318, 345)

ΜΑΓΟΣ, ΘΕΟΣ Ή ΞΩΤΙΚΟ;
ΟΧΙ! …Ο ΣΠΙΘΑΣ!

Γούλα, θεός
Ευτραφής και αχόρταγος θεός της τροφής για τους πυγμαίους της Τανγκανίκας. Στην ακόρεστη πείνα και όρεξη του Σπίθα οι πυγμαίοι της φυλής Κανούα αναγνώρισαν τις ιδιότητες του θεού τους και τον υπάκουσαν ασυζητητί, όταν τους ζήτησε να στραφούν εναντίον των Γερμανών. τ.377
Θεός της Φωτιάς
Θεότητα άγριας φυλής ιθαγενών στο νησί Οκινάβα του Ειρηνικού. Προστάτης του υπέρτατου αγαθού όλων των πρωτογόνων λαών, ο θεός της Φωτιάς στην Οκινάβα, βρήκε στον Σπίθα την ιδανική ενσάρκωσή του. Η ευκαιρία για τον Σπίθα να ζήσει και κυρίως να… χορτάσει σαν θεός, έστω και αγρίων, ήταν μοναδική και την επωφελήθηκε! τ. 433
”Μεγάλο Στοιχειό” (της Ζούγκλας)
Τίτλο που κέρδισε ο Σπίθας νικώντας σε διαγωνισμό πολυφαγίας τον πιο φαγά άνθρωπο της ζούγκλας· τον φύλαρχο των Καόυ-Κάου. τ. 125
Ρας-Αμπού
Θεότητα των φυλών της Ανατολικής Αφρικής Βλέποντάς τον Σπίθα να τρώει όσο όλοι οι άντρες του χωριού τα μέλη της φυλής ’κου-Ρας, πίστεψαν ότι τους επισκέφθηκε ο Ρας-Αμπού, ο θεός της ευτυχίας, που την έλευσή του στον κόσμο την περίμεναν με αγωνία, γιατί θα σταματούσαν οι πόλεμοι και το κυνήγι θα γινόταν άφθονο!.. τ. 535 (εσωτερική εικονογράφηση: τόμος 67/σελ.157)
Σπίθας-Ταρζάν
Βασιλιάς της ζούγκλας! Ο τίτλος, που έλειπε του Σπίθα! Έψαχνε στη ζούγκλα να βρει τον Ταρζάν για να διεκδικήσει το θρόνο. Με την ευκαιρία την άδειασε από κάθε φαγώσιμο καρπό… Οικολογική καταστροφή!…
τ. 537

ΚΕΡΑΥΝΟΣ
Ο ΜΕΝΤΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ

τεύχη 1-35 (24 Φεβρουαρίου 1953- 20 Οκτωβρίου 1953)
Κεραυνός: ψευδώνυμο αντιστασιακής ταυτότητας…
Αρχηγός μικρής ομάδας…
Πατέρας της Κατερίνας…
Γνώρισε στο Γιώργο και στο Σπίθα τα πρώτα μυστικά της συνωμοτικής δράσης…
’κουγε κι η Κατερίνα (κρυφά)…
Πέθανε από τα βασανιστήρια Γιαπωνέζου πράκτορα ονόματι Καμικάζι…
Πρόλαβε να ορίσει διάδοχό του, εκείνον που οι κατακτητές ήδη αποκαλούσαν Παιδί-Φάντασμα…
Πρόλαβε να χρήσει μέλλοντα γαμπρό του, εκείνον που η Κατερίνα ήδη αποκαλούσε ”αγαπημένο”..
τ. 1 (εσωτ. εικον.)

ΝΙΚΟΣ ΓΑΛΑΝΟΣ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΚΥΠΡΙΟΣ
ΣΕ ΔΙΜΕΤΩΠΟ ΑΓΩΝΑ

τεύχη 144-151 (22 Νοεμβρίου 1955- 10 Ιανουαρίου 1956)
Κύπριος στα χαρτιά… Έλληνας στην καρδιά…
Στα ίδια χρόνια με τον Γιώργο…
Ξανθός…
Παράλογα απαθής αντίκρυ στον θάνατο…
Είχε μάθει να παίζει μαζί του από τότε στο τσίρκο σαν ακροβάτης…
Σύντροφοι στο παιχνίδι του οι Γερμανοί…
Τους αντιμετώπιζε σαν αντίπαλους σε παιχνίδι…
Ήταν το πρόσχημα…
Εχθροί του, ήταν οι Άγγλοι…
Κι ας μην το ‘δειχνε..
Κι ας μην το ‘λεγε…
Κοινό το μυστικό του στα 1955 τόσο…
Οι Γερμανοί τον πρόδωσαν στο παιχνίδι τους…
Τον χτύπησαν πισώπλατα με αγγλική εντολή…
Τόσο απλά…
(τ.144)
Η εμφάνιση του Νίκου Γαλανού στο ανάγνωσμα συμπίπτει με την πιο κρίσιμη περίοδο του Κυπριακού Αγώνα, που εστιαζόταν στην αποτίναξη του βρετανικού ζυγού και την ένωση του νησιού με την Ελλάδα.
Τα μηνύματα αγωνιστικότητας του νεαρού Κύπριου, που περνούσαν μέσα από το ανάγνωσμα, έβρισκαν
ανταπόκριση από τους συνομηλίκους του, Κύπριους αναγνώστες. Οι Άγγλοι κυρίαρχοι της Κύπρου τότε,
αντέδρασαν με την παρουσία του Νίκου Γαλανού στο ανάγνωσμα, επισημαίνοντας -και όχι αναίτια- ότι
σε πολλές φράσεις, το κείμενο, ενώ αναφερόταν σε Γερμανούς κατακτητές, εννοούσε Άγγλους κατακτητές. Για τούτο απείλησαν με απαγόρευση της κυκλοφορίας του
”Μικρού Ήρωα” στην Κύπρο, που με τη συμμετοχή του μικρού Κύπριου, γνώριζε θεαματική αύξηση της κυκλοφορίας του στη Μεγαλόνησο!…
Αυτός είναι ο λόγος που αιτιολογεί τη σύντομη καριέρα του παιδιού από την Κύπρο στο ανάγνωσμα.

ΔΙΑΒΟΛΑΚΟΣ
Ο μικρός Δαβίδ με τη σφεντόνα
εναντίον θωρακισμένων Γολιάθ

τεύχη: 163-411 (3 Απριλίου 1956- 3 Ιανουαρίου 1961)
Εντεκάχρονος…
Ο Γιάννης Αστράκης…
Φωτοβόλο αστράκι… Καμάρι της Κρήτης…
Super Star… Το ήξερε και το τιμούσε…
Τα αστείρευτα αποθέματα του θάρρους του τα μάζευε…
Τα έκανε μολυβένιες μπαλίτσες για τη σφεντόνα του…
Αλάθευτες σφεντονιές στα κούτελα των κατακτητών…
Διχαλωτή σφεντόνα ενάντια σε πολυβόλα…
’οπλοι Έλληνες ενάντια σε πάνοπλους Γερμανούς…
Αυτό, ήθελε να πει… Το είπε και αποχώρησε…
Σε μαθητική διαδήλωση… Έπεσε κραυγάζοντας…
Το Παιδί-φάντασμα 2, δεν πρόφτασε να γίνει Παιδί-Φάντασμα 1…
Μαζί του έκλεισε και μια εποχή…
(τ.170)

ΑΡΤΕΜΙΟΣ
ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ, ΟΛΟΙ ΟΙ ΚΑΛΟΓΕΡΟΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

τεύχη 231-247 (23 Ιουλίου 1957- 12 Νοεμβρίου 1957)
Αρτέμιος: Καλόγερος σαν εκατοντάδες άλλους στην αντίσταση…
Έβαλε στην άκρη τα ματωμένα ράσα του ’21 και αποσχημάτισε εαυτόν…
Έβαλε στην άκρη και τον σταυρό…
Πήρε το όνομα ”Νίκος” και ρίχτηκε στη μάχη…
Οι κατακτητές τρομάξανε…
Τον είπανε ”Τρελό πατριώτη”…
Στα φισεκλίκια του παράχωνε περισσότερα τρέλα, παρά σφαίρες…
Κάποτε, οι σφαίρες του εχθρού δεν έστερξαν την αποκοτιά του…
Εκεί, ψηλά, τον υποδέχτηκαν ο Θανάσης Διάκος, ο Παπαφλέσσας, ο Σαμουήλ…
Το σινάφι του…
(τ. 231 � είναι και στις σημαίες)

ΖΟΥΖΟΥΝΙ
ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΜΙΚΡΟΣ ΓΙΑ ΗΡΩΑΣ
ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΜΕΓΑΛΟΣ ΗΡΩΑΣ

τεύχη: 256-411(14 Ιανουαρίου 1958 – 3 Ιανουαρίου 1961)
Ζουζούνι… Ο Βενιαμίν των ηρώων… Μόλις οκτώ χρονών… Θανάσης Μελίρης στο όνομα… Ζουζούνι στη ζωή…
Ζουζούνι, γιατί τσίμπαγε ενοχλητικά. Σαν την απειροελάχιστη ετούτη ύπαρξη…
Αυτοσχέδιο φυσοκάλαμο, σαν ράμφος ζουζουνιού… Το όπλο του!..
Συνέχεια και προέκταση της γενναίας καρδιάς του…
Μ’ αυτό πολέμησε απαράμιλλα…
Έπεσε, μπροστάρης σε μαθητική διαδήλωση κρατώντας τη σημαία..
’λλο, που δεν ονειρευόταν στη σύντομη -σαν όλα τα ζουζούνια του Θεού- ζωούλα του..
(τ. 256 (Β), 259 (Β), 274 (Α), 361, 372)
(στην οπτικοποίηση του πάνελ το Ζουζούνι του Απτόσογλου και το διαμετρικά διαφορετικό του
Ανδρεόπουλου με σχόλιο, επειδή είναι ο μοναδικός ήρωας που δημιουργήθηκε από την ταυτόχρονη και
παράλληλη συνεργασία των δύο εικονογράφων με το ανάγνωσμα)

ΤΖΙΤΖΙΚΙ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ
ΜΕ ΣΤΟΜΑ… ΠΟΛΥΒΟΛΟ

τεύχη: 412-473 (10 Ιανουαρίου 1961- 13 Μαρτίου 1962)
Τζιτζίκι, γιατί μπορούσε να τερετίσει, όπως το τζιτζίκι.. Για αυτό και μόνο…
Επειδή, αυτοί που βάφτισαν ”Τζιτζίκι” τον Δημήτρη Ράνη, δεν ήξεραν για αυτόν…
Ότι ήταν ένα παιδί,
που σήκωνε θαρρετά, αγέρωχα βλέμμα θρασύ από το δεκάχρονο μπόι του..
Όχι, μόνο για να αντικρίσει κατάματα τον βάρβαρο Τεύτονα…
Μα και για να του φτύσει κατάμουτρα μ’ απίστευτη ευθυβολία μπαλίτσα μολυβένια …
Όταν ξεκίνησε ανεπίστρεπτα για τον μακρινό κόσμο των χαμένων παιδιών,
εκείνη την ημέρα σιγήσανε τα τζιτζίκια όλου του κόσμου…
(τ. 412)

ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΣ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ

τεύχη: 475-499 (27 Μαρτίου – 11 Σεπτεμβρίου 1962)
Ξανθός Πιτσιρίκος…
Πιτσιρίκος με φακίδες και πανέξυπνο πρόσωπο…
Ευγένεια και ηρεμία…
Αταίριαστη για την ηλικία του η σοβαρότητά του..
Αταίριαστη με την ηλικία του και η γνώση του στην ιαπωνική πάλη…
Θάρρος, κουράγιο, γενναιότητα και γενναιοφροσύνη ”εκ των ουκ άνευ”…
Μόλις 12 χρονών…
Έφυγε νωρίς…
Αταίριαστο για την ηλικία του κι αυτό…
Σωστά, ή άδικα, αλλά πάντως έπρεπε…
(τ.475, 476)

ΠΕΙΡΑΧΤΗΡΙ
ΜΙΚΡΟΣ ΣΤΟ ΜΠΟΙ ΣΑΝ ΘΑΜΝΟΣ
ΜΕ ΚΑΡΔΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΝ ΒΟΥΝΟ

τεύχη 500-521(18 Σεπτεμβρίου 1962- 12 Φεβρουαρίου 1963)
Πρωταθλητής δεκάθλου γειτονιάς…
Πρώτος στους βώλους και στο τρέξιμο…
Πρώτος στα κόλπα τα ακροβατικά, στο διάβασμα και πετροπόλεμο…
Πρώτος στο θάρρος και στο θράσος, στην ειρωνεία και στο ξυλίκι…
Πάνω από όλα πειραχτήρι των πάντων…
Αποδείχτηκε εξ ίσου ικανός και στις παρακολουθήσεις…
Όλα ήταν παιχνίδι, ανταγωνισμός… Και έπρεπε να νικάει…
Αλλά όταν διαλέγεις για αντίπαλό σου τον θάνατο,
η φορά που θα σε κερδίσει θα είναι η μοναδική…
Το ήξερε; Ναι, το ήξερε..
Η θυσία του, πάντως δεν πήγε χαμένη…
(τ.500)

ΓΑΤΟΣ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΑΣ
ΜΕ ΕΠΤΑ ΨΥΧΕΣ

τεύχη: 523-554 (26 Φεβρουαρίου 1963- 1 Οκτωβρίου 1963)
Ατίθασος…
Χαρακτήρας ανεξάρτητος…
Ακροβατικές ικανότητες και μένος επιθετικό ταιριαστό σε αίλουρο…
Παράτολμος… Οξύνοια…
Έμφυτη απερίσκεπτη περιέργεια…
Πιο κατάλληλο προσδιορισμό δεν θα μπορούσε να βρει ο Σπίθας για τον Θανάση Γρηγορά…
Τον βάφτισε ”Γάτο”…
Κι αν δεν ήταν ”γάτος”, θα ήταν ένας ταλαντούχος διαρρήκτης…
Είχε επτά ψυχές… Σαν γνήσιος γάτος…
Τις ξόδεψε όλες με μιας…
Κάτω από το μαστίγιο ανάλγητου Γερμανού δήμιου…
Ήταν δώδεκα χρονών…
Έζησε πολύ για να ήταν μόνον γάτος..
(τ. 524)

ΓΑΒΡΙΑΣ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΠΟΛΥΜΗΧΑΝΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ
ΣΤΗΝ ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ

τεύχη: 555-571(8 Οκτωβρίου 1963- 28 Ιανουαρίου 1964)
Γαβριάς ίσον εξυπνάδα, θράσος, εφευρετικότητα…
προσόντα απαραίτητα για την επιβίωση
στους δρόμους μιας πόλης σε δύσκολα χρόνια…
Τραγιάσκα θεόρατη για το μικρό ισχνό κρανίο του…
Συμπλήρωμα απαραίτητο της ατημέλητης φορεσιάς του…
Κανόνι απερίγραπτο, ο ”ντουφεκοσωλήνας” του
μα θανατηφόρα επικίνδυνο.
Δικής του επινόησης… Συμπλήρωμα ξεχωριστό της εξάρτυσής του…
Δικής του επινόησης και κόλπα ιαπωνικής πάλης…
Πάντα απρόβλεπτος σαν όλους τους γενναίους…
Σαν όλους τους αληθινούς μαχητές…
Εντεκάχρονος ”γαβριάς” σε όλα του…
Εμφανίστηκε σαν χαμίνι…
Έφυγε σαν ήρωας…
Προσπαθώντας να σώσει ένα κοριτσάκι… Ένα θηλυκό Γαβριά…
(τ. 555, 561)

ΣΟΥΣΟΥΡΑΔΑ
ΑΕΙΚΙΝΗΤΗ ΚΑΙ… ΘΡΑΣΥΤΑΤΗ!

τεύχη 571-591 (28 Ιανουαρίου 1964- 16 Ιουνίου 1964)
Την έλεγαν Μαρία… Ξανθό δεκάχρονο με πρόσωπο πικάντικο, πανέξυπνο…
Θα μπορούσε να την έλεγαν αγγελούδι… Δεν την είπαν, ωστόσο…
Ο Σπίθας τη βάφτισε ”Σουσουράδα”…
Γιατί δεν στεκόταν στιγμή…
Γιατί η γλώσσα της πήγαινε ροδάνι…
Γιατί με ασέβεια προς μεγαλύτερό της, τον φώναζε ”χοντρό”…
Γιατί τον λάτρευε (και ο Σπίθας το ίδιο)…
Γιατί μ’ ανεμελιά πρόσφερε στον αγώνα.
Πάνω από το μέτρο των φυσιολογικών της δυνατοτήτων…
Απάνθρωπο γερμανικό μαστίγιο, της χάρισε άλλο όνομα…
Τώρα, την λένε πια ”αγγελούδι”…
(τ. 572)

ΜΠΟΜΠΙΡΑΣ
Ο ΜΙΚΡΟΣ ΕΦΕΥΡΕΤΗΣ
ΠΟΥ ΛΑΤΡΕΥΕ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ

τεύχη: 592-714 (23 Ιουνίου 1964- 25 Οκτωβρίου 1966)
Ήταν 12 χρονών…Τον έλεγαν Κώστα Λούλη…
Προτιμούσε να τον λένε ”Μπόμπιρα”…
Κι ας μην ταίριαζε στα όμορφα, ευγενικά χαρακτηριστικά του…
Κι ας μην ταίριαζε στους καλούς του τρόπους…
…Και στο προικισμένο με μοναδική ευφυΐα μυαλό του…
Σκάρωνε εφευρέσεις με μοναδική επινοητικότητα και ευχέρεια…
Μερικές για παιχνίδι…
’λλες, για τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή…
Αγαπούσε με πάθος την ειρήνη…
Μόνον, που δεν πρόλαβε να τη γνωρίσει…
(τ. 592, 605)

ΚΥΠΡΟΣ
ΜΙΚΡΗ ΓΕΝΝΑΙΑ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ

τεύχη: 607-714 ( 6 Οκτωβρίου 1966 -25 Οκτωβρίου1966)
Η Κύπρος δεν είναι μόνον νησί…
Ήταν και κοριτσάκι από τη Λευκωσία…
Ήταν δεν ήταν δέκα χρονών…
Θαρραλέο στα όρια του θράσους…
Έκρυβε στα δάχτυλά της αναπάντεχο όπλο…
Τσιμπιές με τέχνη, που έριχναν αναίσθητο από πόνο, ακόμα και γίγαντα…
Δεν ήταν ο Γιώργος, η Κατερίνα, ο Σπίθας που την πήραν στην παρέα τους…
Αυτή τους πήρε με το ”έτσι, θέλω!”…
Γιατί, λέει, τους βρήκε του γούστου της!..
Βάναυσος ήταν ο χαμός της…
Και αναίτιος…
Όπως όλων των παιδιών, που φεύγουν…
(τ.620)

ΧΑΖΟΥΛΗΣ
ΤΟ ΠΙΟ ΧΑΖΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
AΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΔΥΝΑΤΟ…

τεύχη: 696-714 ( 21 Ιουνίου 1966- 25 Οκτωβρίου 1966).
Αυτοαποκαλούταν Χαζούλης…
Καθόλου αυθαίρετα…
Αφού, ούτε ο ίδιος θυμόταν το πραγματικό του όνομα…
Έκλεβε τρόφιμα των Γερμανών. Τα μοίραζε σε πεινασμένα μικρά παιδιά…
Ούτε ψίχουλο για τον εαυτό του…
Χαζούλης ίσως για αυτό…
Κραυγάζοντας κραυγή ινδιάνικη δικής του επινόησης,
έπεφτε μέσα στα όλα. ασυλλόγιστα…
Το θάρρος το ασυλλόγιστο, του περίσσευε
Ίσως για αυτό Χαζούλης…
Αφάνταστα δυνατός, παρότι λιπόσαρκος…
Μαθήτευσε την εξυπνάδα δίπλα στο Σπίθα…
Αλλά δεν πρόλαβε…
Έπεσε μαζί με τον Μπόμπιρα και με την Κύπρο…
Για να έχουν τα δυο μικρά κάποιον δυνατό να τα προστατεύει εκεί μακριά…
(τ. 696, 697, 708)

ΣΑΪΤΑΣ
Ο ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΚΟ ΚΟΡΜΙ

τεύχη: 715-739 ( 1 Νοεμβρίου 1966-18 Απριλίου 1967)
Ελληνόπουλο 11-12 χρονών.
Αντανακλαστικά με ταχύτητες φωτονίου…
Υπεράνθρωπη δύναμη…
Εκπληκτικές ακροβατικές ικανότητες…
Τέλεια γνώση πολεμικών τεχνών…
Ο Σπίθας τον βάφτισε ”Σαΐτα”…
Φτωχό να περιγράψει τον Γιάννη Θάσο…
H ένταξή του στην αντίσταση από κίνητρο ταπεινό…
Εκδίκηση για το θάνατο των γονιών του…
Ο αγώνας των φίλων του τον συνεπήρε…
Ξέχασε την εκδίκηση…
Αφοσιώθηκε στην ελευθερία…
Συνέβαλε στην κατάκτησή της.
Όσο πρόλαβε…
(715, 716)

ΜΙΜΟΖΑ
ΑΤΙΘΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ

τεύχη 740-763 (9 Μαΐου 1967- 17 Οκτωβρίου 1967)
Μιμόζα… Ένα εύθραυστο λουλούδι στην αντίσταση…
Ένα ”μη μου άπτου”…
Όσο εύθραυστο θα μπορούσε να είναι κορίτσι
πλασμένο με γονίδια κρητικά…
Μιμόζα: το πραγματικό της όνομα…
Όπλο της φοβερή φτερνιδόσκονη…
Με απύθμενο θράσος την εξαπόλυε σε ενοχλούντες…
Εχθρούς και φίλους αδιακρίτως…
Μια μάνα που ξεψυχούσε… Αιμόφυρτη… Με βρέφος στην αγκαλιά της…
Και οι δολοφόνοι της ολόγυρα…
Η αιτία του χαμού της μικρής Μιμόζας από την Κρήτη..
(τ. 740, 752)

ΤΖΑΓΚΟΥΑΡ
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΤΑ ΧΡΥΣΑΦΕΝΙΑ ΜΑΤΙΑ

τεύχη: 759-791 (19 Σεπτεμβρίου 1967- 30 Απριλίου 1968)
Δυο μάτια χρυσαφιά που λάμπανε παράξενα…
Όπλο μυστικό και φανερό συνάμα…
Αιχμαλώτιζαν ακαριαία τη θέληση του άλλου…
Ακροβατική ευκινησία αιλουροειδούς…
Ταχύτητα αστραπής στις επιθέσεις του…
Περιφρόνηση φόβου και κινδύνου…
Συμπεριφορά ιαγουάρου… Ακριβώς: Τζάγκουαρ τον φώναζαν από μικρό…
Βαθύ μίσος για τους κατακτητές που είχαν δολοφονήσει τους δικούς του…
Βαθύτερο το μίσος γιατί είχαν κάνει σκλάβο.
Αυτόν ένα περήφανο κι ελεύθερο αιλουροειδές…
Τους πολέμησε με τα όπλα του και εκείνοι με τα δικά τους…
Ίσως και να τους νίκησε.
Αλλά δεν πρόλαβε να το μάθει…
(τ. 759)

ΛΙΛΙΠΟΥΤ
ΕΝΑΣ ΛΙΛΙΠΟΥΤΕΙΟΣ ΗΡΩΑΣ
ΜΕ ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΗ ΓΙΓΑΝΤΑ

τεύχη: 792-798 (7 Μαΐου 1968- 18 Ιουνίου 1968)
Θόδωρο Μάκρη.. Έτσι τον έλεγαν…
”Λίλιπουτ”: Έτσι τον φώναζαν…
Δεν ταίριαζε στην εμφάνιση του 12χρονου ψηλόλιγνου.
Το ήθελε, γιατί του θύμιζε τον πατέρα του. Τον φώναζε: ”Λίλιπουτ”.
Ύστερα, οι Γερμανοί εκτέλεσαν τον πατέρα του…
Πέθανε κι η μάνα του από τη λύπη…
Θα τους πολεμούσε…
Είχε για όπλο μικρή συμπαγή λαστιχένια σφαίρα…
’κου, με τι όπλο στάθηκε απέναντι στα πολυβόλα!…
Δεν μάθαμε την τύχη του..
Το ανάγνωσμα διέκοψε την κυκλοφορία του λίγες εβδομάδες μετά την εμφάνισή του. (τ. 794, 798)

ΗΡΩΕΣ ΜΕ ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΟΔΙΑ
ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΑΣ

Ζώα αγαπημένα, που σε αρκετές φορές ”συγγραφική αδεία” έκλεβαν την παράσταση με τα καμώματά τους και τα κατορθώματά τους.
ΜΟΥΤΣ
Ακαθορίστου ράτσας σκύλος, αλλά με νοημοσύνη ανθρώπου ο Μουτς συντρόφεψε την παρέα του Παιδιού-Φάντασμα ως αποκλειστικό σκυλί του Σπίθα για 200 περίπου τεύχη, αν και όχι πάντα παρών. (τ. 78)
ΦΙΛΑΡΑΚΟΣ
Λυκόσκυλο με στρατιωτική εκπαίδευση ”πρόδωσε” τα αφεντικά του τους Γερμανούς για να ακολουθήσει το Ζουζούνι. Χάρη στη υψηλή νοημοσύνη του η συμβολή στην επιτυχή έκβαση αρκετών αποστολών της παρέας του Παιδιού-Φάντασμα υπήρξε καθοριστική. Τραυματίστηκε σοβαρά και αποχώρησε από την ενεργό δράση. (τ. 264 (+Ζ?Α), 274(+Ζ)
ΡΙΝ ΤΙΝ ΤΙΝ
Εκπαιδευμένο λυκόσκυλο, που παρακάλεσε ετοιμοθάνατος συμμαχικός πράκτορας τη Μιμόζα να το πάρει και να το φροντίζει. Σε αντάλλαγμα το πανέξυπνο λυκόσκυλο πρόσφερε σημαντικές και ηρωικές υπηρεσίες στους μικρούς ήρωες, έως τη στιγμή που πυροβολήθηκε θανάσιμα από Γερμανούς, όταν τους επιτέθηκε για να εκδικηθεί τον θάνατο του Τζάγκουαρ. (τ. 753 (+Μιμ.), 756)
ΣΠΙΘΑΚΙ
Χαριτωμένο και καλοθρεμμένο σκυλάκι που ακολούθησε τον Σπίθα, όταν τον φώναξε για να τον κάνει.. μεζέ. Η συμμετοχή του στη δράση δεν είχε την έκταση των άλλων σκύλων της παρέας, αλλά αυτό δεν το γλίτωσε από τα πυρά Γερμανών που το γάζωσαν εν ψυχρώ χωρίς λόγο. (τ. 649)

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ

ΣΕΪΤΑΝ ΑΛΑΜΑΝ
Ο ”ΔΙΑΒΟΛΟΓΕΡΜΑΝΟΣ ΜΕ ΤΑ ΧΙΛΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

τεύχη 17-40 (Ιούλιος-Νοέμβριος του 1953)
Γερμανός πράκτορας.
”Σεϊτάν Αλαμάν” τον αποκάλεσαν οι ’ραβες,
επειδή εμφανιζόταν με μαύρη εφαρμοστή φόρμα.
Σαν διάβολος πραγματικός σε εμφάνιση και ικανότητες.
Υπήρξε η πιο θρυλική μορφή από το αντίπαλο στρατόπεδο.
Έφηβος κι αυτός σαν τον Γιώργο Θαλάσση.
Έδρασε στην Αίγυπτο, στην Ελλάδα.
Παγιδευμένος στα υπόγεια βενετσιάνικου ανακτόρου
”εξεμέτρησε τον ζην”.
Δράστης του θανάτου του το Παιδί-Φάντασμα.
τ. 17

ΦΡΟΪΛΑΪΝ Χ
Η ΜΙΑ, ΚΑΙ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ

τεύχη: 24-33 (Αύγουστος-Οκτώβριος 1953)
Γερμανίδα σαμποτέρ περίπου 20 χρονών.
Για τα αγόρια αναγνώστες του Μικρού Ήρωα,
δεν υπήρξε πιο αγαπημένη αντίπαλος του Γιώργου Θαλάσση.
Απροσδόκητα ερωτική συμπεριφορά σε παιδικό ανάγνωσμα της δεκαετίας του ’50.
Σατανική και αδυσώπητη, ωστόσο, όσο κάθε αντίπαλος του Παιδιού-Φάντασμα.
Μεταπήδησε στο συμμαχικό στρατόπεδο, αλλά δεν πρόλαβε να δράσει.
Οι Γερμανοί συμπατριώτες της, δεν σεβάστηκαν συμπάθειες αναγνωστών.
Τη σκότωσαν αδίστακτα στην πρώτη ευκαιρία.
Τη θυμόμαστε ακόμα…
τ. 25, 33

ΓΕΡΑΚΙ
Ο ΚΑΤΑΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΟΛΕΘΡΟΥ
ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ

Τεύχη: 333-338 (Ιούλιος-Αύγουστος 1959)
Γερμανός κατάσκοπος άριστος σε όλα.
Είχε και στο χέρι του τατουάζ. Γεράκι ζωγραφιστό.
Εξ ού και τα όνομά του.
Μεταπήδησε στο συμμαχικό στρατόπεδο.
Επιχείρησε να απαγάγει ή να σκοτώσει τον Χίτλερ.
Ήταν το μοιραίο λάθος του. Η φρουρά του δικτάτορα τον σκότωσε.
τ.333, 334

ΓΚΡΙΖΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ ΣΑΜΠΟΤΕΡ
ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΛΟΚΟΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ

τεύχη: 240-242 (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1957)
Αγνώστου ταυτότητας πράκτορας των Γερμανών.
Έδρασε στη Νέα Υόρκη.
Φορούσε ολόσωμη εφαρμοστή γκρίζα φόρμα,
που κάλυπτε και τα χαρακτηριστικά του προσώπου του.
’λλες φορές εμφανιζόταν με τα χαρακτηριστικά επιφανών πολιτών.
Η κατασκοπευτική του καριέρα έκλεισε άδοξα στην ηλεκτρική καρέκλα.
τ.241

ΚΑΜΙΚΑΖΙ
Ο ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ
ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ

τεύχη 34-40 (Οκτώβριος-Νοέμβριος 1953)
Ιάπωνας πράκτορας, άριστος γνώστης των πολεμικών τεχνών.
Απέτυχε να προστατεύσει απόρρητο όπλο,
που θα έκανε την Ιαπωνία μοναδική κοσμοκράτειρα.
Για τούτο θέλησε να χαρακίρι!..
Του το απαγόρευσε ο αυτοκράτορας.
Πρώτα έπρεπε να εξοντώσει το Παιδί-Φάντασμα… Και μετά, ας το έκανε.
Πρόλαβε και τον εξόντωσε το Ελληνόπουλο…
τ.34

ΚΙΤΡΙΝΗ ΕΧΙΔΝΑ
ΟΜΟΡΦΗ ΣΑΝ ΘΕΑ
ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΣΑΝ ΟΧΙΑ

τεύχη: 53-56 (Φεβρουάριος-Μάρτιος 1954)
Γερμανίδα πράκτορας και σαμποτέρ.
Η υπ’ αριθμόν 1 κατάσκοπος και σαμποτέρ της Γερμανίας.
Πανέμορφη ξανθή θεά.
Κατά άλλα, οχιά!
Αποστολή της: να συνδράμει τον πράκτορα ”Τσακάλι”
να εξοντώσει το Παιδί-Φάντασμα.
Παραπάτημα στην άκρη γκρεμού, στάθηκε μοιραίο για τη ζωή της.
τ.53, 56

ΚΟΡΑΚΑΣ
ΤΟ ”ΜΟΝΟΦΘΑΛΜΟ ΚΤΗΝΟΣ”

τεύχη 57-64 (Μάρτιος-Μάιος 1954)
Γερμανός πράκτορας.
Έδρασε στη Γερμανία και στην Ελλάδα.
Μαύρο ντύσιμο. Μαύρη ψυχή.
Κοράκι μέσα κι έξω.
Εκτός από πράκτορας ειδικών αποστολών, ασχολούταν και με πειράματα γενετικής μετάλλαξης.
Φονεύθηκε από τους δικούς του.
Επειδή, το Παιδί-Φάντασμα, έκανε τους Γερμανούς να πιστέψουν, ότι ο Κόρακας ήταν προδότης.
τα.59, 61

ΛΑΣΤΙΧΕΝΙΟ ΠΑΙΔΙ
ΜΙΚΡΟΣ ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ
ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΙΚΡΟΥ ΗΡΩΑ

τεύχη: 105-108 (Φεβρουάριος-Μάρτιος 1955)
Γερμανός πράκτορας και σαμποτέρ.
Συνομήλικος με το Παιδί-Φάντασμα.
Τον αποκαλούσαν ”Λαστιχένιο Παιδί” για τις ακροβατικές του ικανότητες.
Σκοπός της ζωής του: η εξόντωση του Γιώργου Θαλάσση.
Πρωτίστως για λόγους εκδίκησης.
Το Παιδί-Φάντασμα είχε σκοτώσει τον πατέρα του” τον πράκτορα ”Φρανκενστάιν.
Το τέλος του ήταν ανατριχιαστικό.
Τον έριξαν στα λιοντάρια τσίρκου οι ίδιοι οι συνάδελφοί του…
Νόμιζαν, ότι ήταν το Παιδί-Φάντασμα.
τ.107

ΤΣΑΚΑΛΙ
ΕΝΑΣ ΜΙΚΡΟΣ ΟΥΝΝΟΣ
ΜΕ ΜΟΡΦΗ ΑΡΙΟΥ

τεύχη 48-56 (Ιανουάριος-Μάρτιος 1954)
Γερμανός σαμποτέρ στα χρόνια του Γιώργου Θαλάσση.
Αυθεντικός ξανθός Ούννος…
’ριος, σύμφωνα με τα ναζιστικά πρότυπα.
”Τσακάλι” τον είχαν ονομάσει οι Ρώσοι, όταν έδρασε στη χώρα τους
περισσότερο ως δολοφόνος αδίστακτος, παρά ως σαμποτέρ επιτήδειος.
Σκοτώθηκε με τον ίδιο τρόπο και ταυτόχρονα με την ”Έχιδνα”.
τ. 51

ΦΡΟΙΛΑΪΝ ΤΑΡΖΑΝ
”ΤΑΡΖΑΝ”… ”ΒΑΛΚΥΡΙΑ” ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ.
ΦΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΖΟΥΓΚΛΑ

τεύχη 124-127 (Ιούλιος 1955)
Γερμανίδα πράκτορας.
Ξανθή, ψηλή, πανέμορφη σαν βαλκυρία.
Σκληρά παγωμένα χαρακτηριστικά και ανάλογα συναισθήματα.
Η δράση της περιορίστηκε μόνον στη ζούγκλα του Γαλλικού Σουδάν.
Αιχμαλωτίστηκε από το Παιδί-Φάντασμα.
Εκτελέστηκε εξ αποστάσεως από άλλον Γερμανό πράκτορα,
ενώ ήταν έτοιμη να προβεί σε αποκαλύψεις.
τ.124

ΠΡΑΚΤΩΡ 3
Ο ΠΡΑΚΤΟΡΑΣ ΜΕ ΤΙΣ 3 ΜΟΡΦΕΣ
ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΔΙΔΥΜΟ… ΞΑΔΕΛΦΟ

τεύχη 294-302 (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1958)
Γερμανός πράκτορας..
Εμφανιζόταν με τρεις διαφορετικές μορφές.
Ποτέ παιδί, πότε νέος, πότε ηλικιωμένος.
Για τούτο και τον αποκαλούσαν ”Πράκτορα 3”.
Στην κορύφωση της μονομαχίας του Παιδιού-Φάντασμα με τον ”3”,
εμπλέκεται ο αντιναζί εξάδελφος του Γερμανού…
Ήταν όμοιοι σαν δυο σταγόνες νερό.
Ο αντιναζί εξάδελφος σκοτώνεται και ο ”3” αλλάζει ριζικά απόψεις και στρατόπεδο.
Φονεύεται από συμπατριώτες του σε συμπλοκή.
τ.295

ΤΡΕΙΣ ΞΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΕΣ ΤΗΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ

Ο τίτλος της βασίλισσας φυλών της ζούγκλας και η εξωτική ομορφιά τους ήταν δύο κοινά χαρακτηριστικά τους.
Τις δύο αφρικανές ο Γιώργος Θαλάσσης τις έπεισε να σταματήσουν να παρέχουν βοήθεια στους Γερμανούς, ενώ η τρίτη, βασίλισσα σε νησί του Ειρηνικού, ήταν η πρώτη γυναίκα που του έκανε… πρόταση γάμου!
Καλόα
Βασίλισσα σε μια παράξενη λευκή φυλή στα βάθη της ζούγκλας του Σουδάν.
Οι υπήκοοί της την αποκαλούσαν ”Θεά του Πολέμου”, επειδή έπεφτε πάντα πρώτη στη μάχη. Ξεχώριζε για τη γενναιότητά της, προκαλώντας δέος στους αντιπάλους της και με την ομορφιά της. τ. 724
Αλούνα
Βασίλισσα των κατοίκων του νησιού Νιόχα στον Ειρηνικό.
Βοήθησε το Παιδί-Φάντασμα να διαλύσει την γερμανική βάση που υπήρχε στο νησί της.
Για τις υπηρεσίες του Παιδιού-Φάντασμα στο λαό της, του ζήτησε να μείνει για πάντα κοντά της. Ήθελε να τον κάνει… άντρα της και βασιλιά της φυλής. τ.183
Τανγκανίκα
Βασίλισσα της άγριας φυλής των Αετών.
Πολύ ωραία και πολύ σκληρή γυναίκα.
Στο σημάδι με το τόξο ξεπερνούσε και τον καλύτερο πολεμιστή της Αφρικής.
Το Παιδί-Φάντασμα την έπεισε, ότι αυτοί που θέλουν το κακό της φυλής της ήταν οι Γερμανοί και όχι οι Σύμμαχοι. τ.187

ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΗ ΛΟΙΠΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Την 1η Απριλίου 1961 άρχισε κάθε Σάββατο η επανέκδοση του Μικρού Ήρωα από την αρχή. Διακόπηκε ταυτόχρονα με την πρώτη έκδοση το 1968, θέλοντας ακόμα άλλα 48 τεύχη για να έφτανε έως το τεύχος 423 τουλάχιστον, που ήταν το πρώτο παράλληλο τεύχος από την α’ έκδοση, όταν είχε αρχίσει η ανατύπωση.
Από την 8η Σεπτεμβρίου άρχισε να κυκλοφορεί παράλληλα με την α’ έκδοση και την ανατύπωση κάθε Πέμπτη η Γ’ έκδοση. Διακόπτοντας και αυτή την κυκλοφορία της ταυτόχρονα με τις δύο άλλες πρόλαβε να βγάλει 90 τεύχη, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός της προέβλεπε μόνον τα οκτώ πρώτα, που είχαν εξαντληθεί.
Ακολούθησε την αμέσως επόμενη εβδομάδα (2 Ιουλίου 1968) ο ”Εικονογραφημένος Μικρός Ήρως” με 15θήμερη συχνότητα, που έβγαλε 64 τεύχη, όλα με επιλογές από τις παλιές περιπέτειες σε μορφή κόμικ.
Το 1975 πάλι με τίτλο ”Μικρός Ήρως” κυκλοφόρησε εικονογραφημένο περιοδικό με επιλογές από τις παλιές περιπέτειες του Μικρού Ήρωα.
Έδινε έμφαση και πάλι στο κείμενο και είχε καινούργια εικονογράφηση. Κυκλοφόρησαν 26 εβδομαδιαία τεύχη.
Το 1985 με μορφή βιβλίων τσέπης κυκλοφόρησαν με εβδομαδιαία συχνότητα οι 100 τόμοι της πρώτης έκδοσης και επανακυκλοφόρησαν από το στοκ αμέσως μετά, αλλά δεν ολοκληρώθηκε η επανακυκλοφορία.
Το 2002 από τα υπόλοιπα του στοκ των βιβλίων -τόμων γίνεται αναδιανομή σε μηνιαία συχνότητα με πρόσθετη προσφορά μια συλλεκτική ανατύπωση των πρώτων τευχών της αρχικής έκδοσης του 1953, ή της επανέκδοσης του 1961.
Τα στοιχεία είναι από το ”Λεξικό του Μικρού Ήρωα”, που θα εκδοθεί προσεχώς από τις εκδόσεις του ”Περιοδικού Τύπου ΑΕ”
(Οπτικό υλικό στο πάνελ: παράθεση τευχών των διαφόρων εκδόσεων με συνοδευτικές λεζάντες για την εικονογράφηση)

Η ΓΑΛΑΝΟΛΕΥΚΗ ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΠΛΑΝΟ

Το εθνικό σύμβολο δεν θα μπορούσε να μην είχε τις αναφορές του σε ένα ανάγνωσμα πατριωτικού περιεχομένου.

(τεύχος 87 Η Γαλανόλευκη κυματίζει)
(τεύχος 110 Το Γαρύφαλλο του θανάτου)
(τεύχος 180 Ο Διαβολάκος προδίδει)
(τεύχος 194 Ο Αγκυλωτός Σταυρός)
(τεύχος 210 Το Μαύρο και το ’σπρο)
(τεύχος 216 Ήσαν όλοι Έλληνες)
(τεύχος 231 Αρτέμιος ο Ρασοφόρος πατριώτης)
(τεύχος 243 Όρκος στη Γαλανόλευκη) μεταφέρεται στο : ”Όρκος
(τεύχος 259 Ο Μικρός Σημαιοφόρος)
(τεύχος 278 Η Σημαία-Φάντασμα)
(τεύχος 291 Η Ελευθερία ανατέλλει)
(τεύχος 398 Το Σπαθί και το Μπαστούνι)
(τεύχος 508 Ο Ηρωικός παπάς)
(τεύχος 701 Η ματωμένη σημαία)
(τεύχος 751 Σε γνωρίζω από την όψη..)
(τεύχος 797 Η τιμή της γαλανόλευκης)

ΣΥΛΛΑΛΗΤΗΡΙΑ- ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ

Τα μεγάλα συλλαλητήρια για την επιστράτευση, για την επέκταση της βουλγαρικής ζώνης κατοχής, για τα μαθητικά συσσίτια, οι διαδηλώσεις για την επέτειο της 25ης Μαρτίου είναι γεγονότα που πέρασαν από τις σελίδες του Μικρού Ήρωα και εικονογραφήθηκαν σε εξώφυλλα και εσωτερικές σελίδες. (τ. 474, 374, 701)

ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΣΤΙΣ ΑΚΡΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Πενήντα δύο χώρες και περιοχές του κόσμου γνώρισαν οι αναγνώστες του Μικρού Ήρωα συνοδεύοντας νοερά τον ήρωά τους στις αποστολές του. Περισσότερες αποστολές εκτέλεσε στη Νέα Υόρκη (41), στο Κάιρο 33 και από 29 στο Λονδίνο και στο Βερολίνο.
– Εναέριο κυνηγητό πάνω από τους δρόμους και τις ταράτσες της Νέας Υόρκης ( τ.99, 271)
– Στη Μαδρίτη ο Σπίθας δεν παρέλειπε να παραστήσει τον ταυρομάχο (τ. 119, 457)
– Σκηνές από ταινία ουέστερν στο Νέο Μεξικό (τ.141, 143, 251)
– Η Βενετία είναι ”Κανάλε Γκράντε”, γόνδολες και ”Γέφυρα των Στεναγμών” (τ. 40, 402, 404)
– Η Σφίγγα κρύβει ακόμα μυστικά και ας απέχει μόλις λίγο από το Κάιρο (τ.18)
– Θανάσιμες μονομαχίες σε μιναρέδες της Πόλης και στους τρούλους της Αγιάς Σοφιάς (τ.179, 268)
– Κατάσκοποι και άγρια θηρία στις ζούγκλες της Αφρικής (τ. 91, 92, 126, 148, 238, 239)
– Τα καγκουρό στην Αυστραλία ξέρουνε και μποξ! (τ. 80)
– Παραδοσιακές ενδυμασίες και παγόδες στην Κίνα (τ. 269, 270)
– Ινδιάνοι χωρίς τους απαραίτητους καουμπόυδες στον Παναμά (τ. 272)
– Το κράνος του αστυφύλακα ταυτοποιεί την πόλη. Είναι το Λονδίνο (τ.299)
– Η πινακίδα της οδού ”Βίλελμ στράσσε” δηλώνει ότι η μονομαχία λαμβάνει χώρα λίγα μέτρα μακριά από το υπουργείο Εξωτερικών του Ράιχ στο Βερολίνο (τ. 281)

Η ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΗΡΩΑ

Γειτονιές… σπίτια χαμηλά… χωματόδρομοι… αυλές… απαγόρευση της κυκλοφορίας και γενικώς ”φερμπότεν…
παιδιά ξιπόλητα…
γερμανικές και ιταλικές περίπολοι…
γκαζοζέν…
πείνα…
το θυσιαστήριο της Καισαριανής… μαύρη αγορά…
συσκότιση…
μπλόκα στη Καισαριανή, την Καλλιθέα, τον Βύρωνα, την Κοκκινιά…
κρυμμένα ραδιόφωνα με τον δείκτη στο BBC…
Χαϊδάρι… σαλταδόροι…
συλλαλητήρια πνιγμένα στο αίμα για την επιστράτευση για τη βουλγαρική κατοχή στη Μακεδονία, για την 25η Μαρτίου…
”’χτουνγκ!.. ’χτουνγκ!…
” οι ανακοινώσεις της κομμανταντούρας από τη μια μεριά…
”Λαέ της Αθήνας…
” το χωνί τα βράδια από την άλλη…
και στο βάθος η Ακρόπολη με τη σβάστικα και την ιταλική σημαία να κυματίζουν έχοντας στη μέση τη γαλανόλευκη…
”Η Ελλάς εν μέσω των δύο ληστών”…
Αθήνα, η ανοχύρωτη πόλη της παράδοσης…
1.265 μέρες Καταχνιά…
(τ. 38 σαλόνι, τ. 98 σελ. 33, τ. 114, 751)