Οι διακοπές του κύριου Ιλό, 1953 το Σάββατο 10.2.2018, 19.30 στο Πολιτιστικό Κέντρο «Ο Καύκασος» (Πατησίων 81, εντός στοάς 1ος οροφος) με ελεύθερη είσοδο, ανάλυση και συζήτηση στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προβολών που διοργανώνει το Σχολείο Ιστορίας, Θεωρίας και Κριτικής Κινηματογράφου Βασίλης Ραφαηλίδης σε συνεργασία με το Πολιτιστικό Κέντρο «Ο Καύκασος». Θα προηγηθεί στις 16.00 το πρώτο μάθημα του
Σεμινάριο Ιστορίας-Θεωρίας-Κριτικής Κινηματογράφου 2018 στο Πολιτιστικό Κέντρο «Ο Καύκασος»
από 10 Φεβρουαρίου 2018 στις 16.00.
ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΙΛΟ
LES VACANCES DE M. HULOT
Κωμωδία 1953 | Α/Μ | Διάρκεια: 83′
Γαλλική ταινία, σκηνοθεσία Ζακ Τατί με τους: Ζακ Τατί, Ναταλί Πακό, Λουί Περό
Ο κύριος Ιλό, ένας συμπαθής μεσόκοπος εργένης, έρχεται για διακοπές σ’ ένα παραθαλάσσιο ξενοδοχείο και αναστατώνει με την «αφύσικη», αλλά γνήσια ανθρώπινη, συμπεριφορά του την υπόλοιπη κοινότητα των παραθεριστών. Η πρώτη εμφάνιση του κυρίου Ιλό αποτελεί σταθμό στην ιστορία του σινεμά.
4 Ιουλίου 2013 / Μανώλης Κρανάκης
Επειδή μερικά από τα σημαντικότερα πράγματα στη ζωή ενός ανθρώπου ξεκινούν και τελειώνουν με το καλοκαίρι, για κάθε μέρα του Ιουλίου θυμόμαστε τις ταινίες που δεν ξεχάστηκαν με τον ερχομό του φθινοπώρου.
Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι ασπρόμαυρο. Με τον ίδιο τρόπο που η μνήμη προτιμά συχνά να αφαιρεί το χρώμα από ένα γεγονός προκειμένου να κρατήσει αυτούσια άλλα στοιχεία, πιο ισχυρά για τη διατήρηση μιας ανάμνησης, όπως για παράδειγμα τον ήχο.
Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι θορυβώδες, όπως όλα τα καλοκαίρια της παιδικής μας ηλικίας, αφού η αντήχηση από τις φωνές σε μια πολύβουη παραλία μοιάζει μέσα στα χρόνια να γιγαντώνεται σε ένα soundtrack που παίζει σε ανύποπτες στιγμές, θυμίζοντας όχι τις ίδιες τις λέξεις αλλά τον τρόπο που αυτές γίνονται ένα με τους φυσικούς ήχους της θάλασσας, του αέρα και της πατημένης άμμου.
Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι αγχωτικό. Οπως οι διακοπές από τη φύση τους που σε βρίσκουν σε μια διαρκή αναζήτηση νιρβάνας να κυνηγάς τη σωστή στιγμή που ποτέ δεν έρχεται, το τέλειο μέρος στην παραλία που ποτέ δεν θα βρεις, την ιδανική βουτιά που ποτέ δεν θα κάνεις, το καλοκαιρινό φλερτ που ποτέ δεν θα γίνει έρωτας.
Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι αστείο. Με τον ίδιο τρόπο που όλα τα καλοκαίρια, τότε και τώρα, φέρουν μαζί τους τη γελοιοποίηση της καθημερινότητας, μετουσιώνοντάς την σε μια σουρεαλιστική παραμόρφωσή της, όπου κάθε είδος (πολιτικής) ορθότητας απουσιάζει δίνοντας χώρο στην αναρχία.
Το καλοκαίρι του κυρίου Ιλό είναι μια βαλίτσα που είναι αδύνατον να σηκώσεις, μια οικογενειακή φωτογραφία που θα καταστρέψεις, ένα παιχνίδι τένις που τελικά δεν έπρεπε να δοκιμάσεις ποτέ, μερικές ασκήσεις για να νιώσεις το σώμα σου έτοιμο να μπει στη θάλασσα, ένα παιδί που πάντα θα βρίσκεται στο οπτικό σου πεδιο, ένα βλέμμα στην παραλία που ονειρεύεσαι να μην έβρισκε ποτέ τέλος, μια τζαζ παρτιτούρα, η μελαγχολία που θα νιώθεις πάντα όταν έρχεται το φθινόπωρο, μια μεγαλειώδης ταινία για την φαιδρότητα των καλοκαιρινών τίποτα που τελικά μπορεί να είναι και τα πάντα.
Δεύτερη ταινία του Jacques Tati, οι Les vacances de Monsieur Hulot (Οι διακοπές του κύριου Ιλό, 1953) συστήνουν στο κοινό με μεγαλύτερη σαφήνεια το κινηματογραφικό του alter ego, τον κύριο Hulot, σε μια κωμωδία που θεωρείται ως μια από τις καλύτερες όλων των εποχών.
Είναι καλοκαίρι, οι πόλεις αδειάζουν και οι κάτοικοι τους μετακομίζουν όλοι στις παραλίες. Τραίνα, αυτοκίνητα, λεωφορεία, είναι τα μέσα μεταφοράς της υστερίας των διακοπών. Μέσα σ’ αυτή την συνεχή και αδιάκοπη ροή, ένα πρόσωπο ξεχωρίζει: ο κύριος Hulot καταφθάνει ασθμαίνοντας με το παλιό αυτοκίνητο, ένα κονβερτίμπλ, λίγο πριν την απόσυρση, σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο. Γρήγορα θα εγκατασταθεί στο μικρό ξενοδοχείο και θα ενταχθεί στην ομάδα των παραθεριστών. Η παρουσία του καθ’ όλη την διάρκεια των διακοπών δεν θα περάσει απαρατήρητη…
Η αφήγηση της ταινίας αποτελείται από μια σειρά επεισοδίων –στιγμιότυπων της ζωής στο παραθαλάσσιο χωριό. Σ’ αυτά τα επεισόδια ο κύριος Hulot κατέχει μια κομβική αλλά όχι κεντρική θέση, αφού ο σκηνοθέτης εστιάζει εκτός της κωμικής του περσόνας και στον περίγυρό του. Έτσι το κωμικό της ταινίας προκύπτει καταρχάς από τους τύπους – χαρακτήρες και τα επεισόδια των διακοπών τους: Οι δύο σερβιτόροι, ο πολυάσχολος επιχειρηματίας, τα άτακτα παιδιά, το ζευγάρι των ηλικιωμένων. Και φυσικά από την κίνηση μέσα στο χώρο του κυρίου Hulot, τη δράση του, τη σχέση με τα πρόσωπα και τα αντικείμενα. Είναι ένα πρόσωπο που εξίσου επιβάλλει το κωμικό (όπως στην σκηνή με το άλογο) αλλά και το προκαλεί (η σκηνή με τους χαρτοπαίκτες).
Στη σχέση του με τα αντικείμενα γίνονται φανερές οι επιρροές του από κωμικούς του βωβού κινηματογράφου (Keaton, Chaplin) αλλά και το ιδιαίτερο στυλ του, που χαρακτηρίζεται από λεπτότητα και ευγένεια: η σκηνή κατά την διάρκεια της οποίας, περιμένοντας την αγαπημένη του, αλλάζει την διακόσμηση του σαλονιού είναι δηλωτική των προηγούμενων.
Ο σκηνοθέτης δηλώνει σχετικά με την κινηματογραφική του περσόνα: “Ο Hulot είναι “lunaire” (σεληνιασμένος). Κάποιος με το κεφάλι του στο φεγγάρι”. Ενώ συμπληρώνει: “Ήθελα να παρουσιάσω με τον χαρακτήρα του κυρίου Hulot έναν άνθρωπο που μπορείς να τον συναντήσεις στον δρόμο, όχι ένα χαρακτήρα του μιούζικ χoλ. Δεν αντιλαμβάνεται ότι είναι αστείος”.
Άξια σχολιασμού είναι και η χρήση του ήχου σ’ αυτή την μάλλον βουβή ταινία: Το ραδιόφωνο, η μουσική από τους δίσκους, ο ήχος από το μπαλάκι του πινγκ- πονγκ όλα αυτά επέχουν τη θέση ενός χαρακτήρα που επιδρά καθοριστικά στην δράση και στο κωμικό και με τον οποίο ο ήρωας τελικά συνδιαλέγεται.
Και σ’ αυτή όμως την ταινία πέρα απ’ όλα τα κωμικά στοιχεία υπάρχει ένας τόνος μελαγχολίας και η σκηνή του τέλους όταν ο Hulot αντιμετωπίζεται με απαρέσκεια από τους παραθεριστές είναι τυπική.
Ο Jean- Luc Godard γράφει σχετικά με την ταινία: “Οι διακοπές του κυρίου Ιλο, μας προσκαλούν να δοκιμάσουμε στα κρυφά την πίκρα και τις απολαύσεις της ύπαρξης. Ναι, ο Ζακ του φεγγαριού είναι ποιητής όπως τον καιρό του Τριστάν λ’ Έρμιτ. Ψάχνει το μεσημέρι στις τέσσερις η ώρα το απόγευμα και το βρίσκει. (…) Να τι ενδιαφέρει τον Τατί. Ταυτόχρονα τα πάντα και τίποτα. Χορταράκια, χαρταετός, παιδιά, ένας γεροντάκος, οτιδήποτε, ότι είναι πραγματικό, παράξενο και γοητευτικό μαζί. Ο Ζακ Τατί έχει την αίσθηση του κωμικού γιατί έχει την αίσθηση του παράξενου”(Κείμενα και Συνεντεύξεις, Α’ τόμος, Αιγόκερως, 1988).
Δ.Μ.
CAMERA STYLO 