ΝΕΟ!
[VIDEO] RICHARD III ΡΙΧΑΡΔΟΣ Γ ΚΕΒΙΝ ΣΠΕΪΣΙ- SAM MENDES KEVIN SPACEY ΣΑΜ ΜΕΝΤΕΣ 30 7 2011 ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ ANCIENT THEATER OF EPIDAURUS
Ο Κέβιν Σπέισι φορά την καμπούρα του Ριχάρδου Γ, συναντά ξανά τον σκηνοθέτη του American Beauty Σαμ Μέντες και ταξιδεύει δέκα μήνες με το διατλαντικό Bridge Project. To βασίλειο μου για ένα εισιτήριο!
Από την Έλενα Χρηστοπούλου
Πάνω (φωτό): ο Κέβιν Σπέισι, όπως εμφανίζεται στα βίντεο γουόλ της παράστασης – αλλά και στις αφίσες της. Μετά τα Όσκαρ, την κινηματογραφική επιτυχία και το Old Vic, το ιστορικό θέατρο της Βρετανίας που διευθύνει από το 2004, ανακοίνωσε την πρόθεση του να παραιτηθεί το 2015. «Ένα θέατρο χρειάζεται νέο καλλιτεχνικό αίμα», λέει.
Πρέπει να σκάψεις βαθιά γι‘ αυτό το ρόλο, να πας σε μέρη που δεν θες, να διερευνήσεις όλα τα πράγματα για τα οποία έχεις μετανιώσει στη ζωή σου, να ξεθάψεις όλα τα σκατά. Και μετά πρέπει να έχεις το θάρρος να τα μοιραστείς με το κοινό, να πεις: Εδώ είμαστε, δεν έχω τίποτα να σας κρύψω, τίποτα για το οποίο να ντρέπομαι, αυτός είμαι, με όλα μου τα μειονεκτήματα (1)
Για έναν ηθοποιό-σταρ, ο οποίος κρατά παροιμιωδώς κρυφή την προσωπική του ζωή, ο Κέβιν Σπέισι δεν κρύβει τίποτα όταν υποδύεται ένα χαρακτήρα στον κινηματογράφο. Όσο πιο «ελαττωματικός» δε, τόσο το καλύτερο. Τα μειονεκτήματα, οι ανθρώπινες αδυναμίες θρέφουν τον Αμερικανό ηθοποιό, κάτι που φανερώνεται από τις επιλογές του: από τον Βέρμπαλ Κιντ των Συνήθων υπόπτων, τονΤζον Ντο του Seven και τον Λέστερ Μπέρναμ του American Beauty ώς τον Λεξ Λούθορ του Σούπερμαν, τον Τζακ Έιμπραμοφ του προσεχούς Casino Jack και, φυσικά, τον Ριχάρδο Γ. Ο Σπέισι αναλαμβάνει όχι να αναπαραστήσει τους «κακούς» χαρακτήρες που κανείς δεν θέλει, αλλά να τους προσδώσει την ανθρωπιά που κανείς δεν τους αναγνωρίζει Το αξιοσημείωτο είναι πως η πρόκληση δεν φαίνεται ποτέ να είναι η πρόθεση του- αντιθέτως ως κίνητρο ξεπροβάλλει η περιέργεια και η επιθυμία για κατανόηση, ακόμα και για ταύτιση.
Θυμάται άραγε κανείς τον Κέβιν Σπέισι ως γραφικό γκάνγκστερ να κυνηγά τον Ρίτσαρντ Πράιορ και τον Τζιν Γουάιλντερ στο Δε βλέπω τίποτα, δεν ακούω τίποτα; Ή ως τον κοκαϊνομανή μπίζνεσμαν Μπομπ Σπεκ να «κολλάει» στη Μελάνι Γκρίφιθ στο Εργαζόμενο κορίτσι; Είναι τόσο άρρηκτη η σύνδεση του ονόματος του με μερικούς cult ή ιστορικούς πια ρόλους που μοιάζει λες κι ο Κέβιν Σπέισι ήταν πάντα εκεί, και μάλιστα πάντα εκεί ψηλά. Κι όμως, ο ηθοποιός που ξεκίνησε ως πωλητής παπουτσιών άργησε ν’ αποκτήσει τη θέση του στη συνείδηση του κοινού. Λίγοι θυμούνται πως ο Σπέισι ξεκίνησε πρώτα στο θέατρο με Ιψεν, Μολιέρο και Τσέχοφ, έχοντας προηγουμένως παρατήσει τις σπουδές του στη διάσημη σχολή Juilliard για να δουλέψει. Λιγότεροι ακόμα γνωρίζουν πως παράλληλα έκανε και stand up comedy.
Χαρισματικός μίμος ο Σπέισι είχε ξεκινήσει να μιμείται γνωστούς ηθοποιούς (οΤζίμι Στούαρτ ήταν ο «πρώτος» του, τον οποίο έχουν αντικαταστήσει πλέον ο Τζακ Νίκολσον, ο Κρίστοφερ Γουόκεν κι ο Μόργκαν Φρίμαν) γιατί έκανε τη μητέρα του να γελά. Ωστόσο, πάνω στη σκηνή τα πράγματα δεν ήταν τόσο ρόδινα. «Δεν υπάρχει τίποτα πιο τρομακτικό απ’το να κάνεις stand up. Είσαι μόνος σου πάνω στη σκηνή, δεν μπορείς καν να κρυφτείς πίσω από κάποιον άλλο ηθοποιό!», αποκάλυψε πριν μερικούς μήνες σε μια διάλεξη που είχαν οργανώσει οι New York Times.
Το καθοριστικό πέρασμα του στο σινεμά το αποδίδει στον σκηνοθέτη Αλαν Τζ. Πακούλα (Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου), ο οποίος ενώ πήγαινε να δει τον Τομ Μπέρεντζερ να παίζει στο θεατρικό National Anthems, ανακάλυψε τον Κέβιν Σπέισι. Του άρεσε μάλιστα τόσο πολύ, που έπρεπε να δώσει μάχη για να πείσει τους παραγωγούς να δώσουν μια ευκαιρία στον άγνωστο τότε ηθοποιό. Την ίδια χρονιά, ακολουθούν τα Οικόπεδα με θέα, η εμπορική αποτυχία του Τζέιμς Φόουλι για την οποία ο Σπέισι είναι πολύ περήφανος. Του ίδιου του αρέσει να την παρομοιάζει με το Μια υπέροχη ζωή – μια επίσης αποτυχημένη στο box office ταινία, την οποία όμως οι Αμερικανοί βλέπουν πλέον ευλαβικά κάθε Χριστούγεννα στην τηλεόραση. Με παρόμοιο τρόπο, και τα Οικόπεδα έχουν αγαπηθεί από το αμερικανικό, και όχι μόνο, τηλεοπτικό κοινό.
ΣΥΛΛΕΓΟΝΤΑΙ ΒΡΑΒΕΙΑ
Τα υπόλοιπα είναι πάνω-κάτω γνωστά. Το ‘Οσκαρ Β’ αντρικού ρόλου για τους Συνήθεις υπόπτους διαδέχεται η συμμετοχή του στο Seven – επιμελώς κρυμμένη από τους τίτλους κατόπιν προτροπής του ίδιου του Σπέισι, ο οποίος αναγνωρίσιμος πλέον, δεν ήθελε να μειώσει τη δύναμη του έργου σε περίπτωση που το όνομα του μαρτυρούσε από την αρχή ποιος είναι ο δολοφόνος Τζον Ντο. Αν και πλέον δεν μπορεί να φανταστεί κανείς κάποιον άλλο στο ρόλο αυτό, η αλήθεια είναι πως ο Σπέισι δεν είχε καταφέρει να περάσει από την πρώτη οντισιόν για την ταινία Μήνες μετά, και αφότου το είχε ξεχάσει, του τηλεφώνησαν από την παραγωγή για να του ανακοινώσουν πως τον προσλαμβάνουν και πως ξεκινά δουλειά… την επόμενη κιόλας μέρα (εκ των έσω πληροφορία για τους φαν: όταν αποφάσισε από μόνος του να ξυρίσει το κεφάλι του για το ρόλο, το ίδιο έκανε κι ο σκηνοθέτης Ντέιβιντ Φίντσερ για να μην τον αφήσει μόνο. Με τον Ντέιβιντ Φίντσερ θα συνεργαστεί ξανά, ως παραγωγός πλέον, στο Social Network και, ως ηθοποιός στην τηλεοπτική σειρά House of Cards (που θα κυκλοφορήσει το 2012).
Αν και στους κινηματογραφόφιλους έχει ήδη καθιερωθεί ως ο βασιλιάς της διαστροφής με το American Beauty καταφέρνει να τρυπώσει στις mainstream αίθουσες ανά τον κόσμο και να κερδίσει μαζικά την εκτίμηση. «Αυτό είναι το απόγειο της μέρας μου. Ελπίζω να μην είναι όλα κατηφόρα από δω και πέρα!», αναφέρει στο λόγο του όταν δέχεται το Όσκαρ Α’ αντρικού ρόλου, προσαρμόζοντας για την περίσταση τον εναρκτήριο μονόλογο του απ’ την ταινία. Αφιερώνει το βραβείο στον μέντορα του, Τζακ Λέ-μον, αλλά και «στους φίλους μου που μου δείχνουν τα κακά μου στοιχεία – ξέρω ότι το κάνουν επειδή μ’ αγαπούν. ΓΓ αυτό αγαπώ κι εγώ τον Λέστερ, γιατί βλέπουμε τα ελαττώματα του αλλά, παρ’ όλα αυτά, στο τέλος τον αγαπάμε. Αυτή η ταινία είναι σημαντική γιατί κάθε ανθρώπινη πράξη όταν βγαίνει εκτός πλαισίου μπορεί να γίνει καταδικαστέα».
ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ OLD VIC
Η πορεία του μετά το δεύτερο Όσκαρ μπορεί να μην εκτοξεύεται (πόσο πιο ψηλά να πάει;), αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι κατηφόρα. Περίπου πέντε χρόνια μετά το Όσκαρ, ανακοινώνει τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικού διευθυντή του Old Vic, του ιστορικού, αρχαιότερου εν ενεργεία θεάτρου του Λονδίνου, το οποίο είχε άμεση ανάγκη για ανανέωση του προφίλ του. «Δεν ήθελα να περάσω άλλα δέκα χρόνια στο κινηματογραφικό κύκλωμα, ήθελα να στραφώ στο θέατρο. Η αλήθεια είναι πως οι ταινίες δεν χρειάζονται τη βοήθεια μου, αλλά το θέατρο τη χρειάζεται!», δηλώνει σήμερα·’. Υπό την καθοδήγηση του Σπέισι, ο θίασος έχει παρουσιάσει πάνω από 30 παραγωγές από το 2004 έως σήμερα. Τώρα, προτάσσοντας ο ίδιος καμπούρα και χολή, τα βάζει με το ιερό τέρας του Σαίξπηρ. «Όταν ακούς για παράδειγμα, τον τρόπο με τον οποίο ο Σαίξπηρ καταπιάνεται με τις σχέσεις αν και αρχικά οι λέξεις μοιάζουν ξένες στην πραγματικότητα είναι προσιτές τα κίνητρα είναι καθαρά και οι αντηχήσεις σύγχρονες. Αν βάλεις αυτά το λόγια σ’ ένα επίκαιρο πλαίσιο -θα μπορούσε σ’ αυτή τη θέση να είναι ο Καντάφι ή ο Μουμπάρακ- γίνεται εμφανές πόσο ο Ριχάρδος Γ μοιάζει μ’ αυτόν τον τύπο προσωπικότητας με τα μέσα επικοινωνίας και την χειραγώγηση, τις συμμαχίες και τους ασήμαντους φθόνους.».3 Στον τρίτο και τελευταίο χρόνο του Bridge Project, o Ριχάρδος Γ‘ έρχεται για να σταθεί δίπλα στην επικαιρότητα, «γεφυρώνοντας» την Αγγλία του 15ου αιώνα με την αραβική άνοιξη.
Με ανάλογο τρόπο, ο Σπέισι «γεφυρώνει» διαφορετικές ερμηνείες παίζοντας απ’ τη μία τον Ριχάρδο Γ’ κι απ’ την άλλη τον Τζακ Έιμπραμοφ του Casino Jack, ενός ρεπουμπλικάνου λομπίστα που φυλακίστηκε επί Μπους για απάτη και συνωμοσία κατά της κυβέρνησης «Ακόμα πιστεύω πως η προετοιμασία και η διερεύνηση συναισθημάτων δεν είναι διαφορετική στον Σαίξπηρ απ’ όσο είναι στον Μάμετ», εξηγεί. «Η γλώσσα είναι σίγουρα μεγάλη πρόκληση. Ως ηθοποιός δεν μπορώ να κρίνω τον χαρακτήρα, δεν τον σκέφτομαι ως κακό. Δεν είναι ενεργή λέξη, ο «κακός». Δεν είναι κάτι που παίζεις – πρέπει να παίξεις κάποιον που στο μυαλό του δεν νιώθει πως είναι κακός. Η ηθοποιία είναι ένα από τα πιο ανθρωπιστικά επαγγέλματα. Αν είσαι σαν κι εμένα και προσεγγίζεις έναν χαρακτήρα χωρίς να τον κρίνεις κι η δουλειά σου απαιτεί να μπεις στη θέση κάποιου άλλου, να βάλεις τα παπούτσια του, να φορέσεις τα ρούχα του, να καταλάβεις τα κίνητρα του, τότε είναι πολύ πιο δύσκολο να είσαι προκατειλημμένος στην προσωπική σου ζωή».4
Σε συνέντευξη του στην Telegraph πριν ένα μήνα, ανακοίνωσε ότι είναι αποφασισμένος να φύγει από το θέατρο το 2015, δηλώνοντας:
«Είναι φανταστικό να εστιάζεις τη ζωή σου σε κάτι άλλο από την προσωπική σου καριέρα και φιλοδοξία. Το έκανα για λίγο καιρό, και με επιτυχία. Αλλά μετά αφαίρεσα τις παρωπίδες και αποφάσισα να δουλέψω για κάτι που με ξεπερνούσε. Ένα θέατρο χρειάζεται, όμως νέο καλλιτεχνικό αίμα». Σημειώνοντας πως έχει μάθει πολλά πράγματα απ’ αυτή τη δουλειά κι έχει καταφέρει να διαχειριστεί έναν μεγάλο βρετανικό θεσμό χωρίς καμία κρατική επιδότηση, επισημαίνει πως δεν του λείπει τίποτα από την προηγούμενη του ζωή. «Αγαπώ αυτό που κάνω. Δεν λαχταρώ τίποτα άλλο».
Μπορεί το Old Vic σε μερικά χρόνια να χρειάζεται έναν αντικαταστάτη για τον Κέβιν Σπέισι, αλλά προς το παρόν εμείς δεν λαχταράμε τίποτ’ άλλο απ’ τον ίδιο και τις όσες αδυναμίες του.
1,3 Από το πρόγραμμα του Old Vic για την παράσταση του Ριχάρδου Γ‘.
2, 4 Από διάλεξη στο πλαίσιο του Arts and Leisure Weekend, σε διοργάνωση των New York Times, TimesTalks Center, 6 Ιανουαρίου 2011.
Κεβιν Σπέϊσυ στην ταινία «Shipping News». Με είχε εντυπωσιάσει από πριν και εκεί πλέον η σχέση μας ολοκληρώθηκε.