Η πολυαναμενόμενη νέα ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε, Σιωπή, κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2017 από την Spentzos Film.
Περίληψη
Ο Πορτογάλος ιεραπόστολος Σεμπαστιάου Ροντρίγκες, φτάνει στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα για να εμψυχώσει τους καταπιεζόμενους χριστιανούς Ιάπωνες, αλλά και να ανακαλύψει την αλήθεια που κρύβεται πίσω από την αποστασία του προκατόχου του, του έμπειρου ιεραπόστολου Φερέιρα, ο οποίος δεν άντεξε τα πολλαπλά μαρτύρια. O Ροντρίγκες θα βρεθεί, κι αυτός, σύντομα μπροστά σε τρομερά ηθικά διλήμματα αλλά κυρίως μπροστά στη σιωπή του Θεού, ο οποίος μοιάζει να αποδέχεται τα φριχτά βασανιστήρια στα οποία υπόκεινται οι πιστοί Του.
Πληροφορίες για την παραγωγή
Το Silence – Σιωπή, η νέα πολυαναμενόμενη ταινία του βραβευμένου με Oscar Μάρτιν Σκορτσέζε για την Πίστη και την Θρησκεία, διηγείται την ιστορία δύο Πορτογάλων Ιεραποστόλων του 17ου αιώνα που αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας ένα ριψοκίνδυνο ταξίδι στην Ιαπωνία προκειμένου να αναζητήσουν τον αγνοούμενο μέντορα τους Πατέρα Φερέιρα και να διαδώσουν την Αλήθεια του Χριστιανισμού. Εκείνη την εποχή στην Ιαπωνία οι φεουδάρχες άρχοντες και οι διοικούντες Σαμουράι ήταν αποφασισμένοι να εξαφανίσουν τον Χριστιανισμό από τον τόπο τους. Οι Χριστιανοί διώκονταν και βασανίζονταν μέχρι να αποστατήσουν, δηλαδή να αποκηρύξουν την Πίστη τους διαφορετικά αντιμετώπιζαν έναν αργό και βασανιστικό θάνατο.
Ο Σκορσέζε σκηνοθέτησε το Silence – Σιωπή από ένα σενάριο που έγραψε με τον Τζέι Κοκς (Gangs of New York, The Age of Innocence). Η ταινία βασίζεται στο βραβευμένο μυθιστόρημα που έγραψε ο Σιουσάκου Έντο το 1966 και εξετάζει το πνευματικό και θρησκευτικό ερώτημα περί της σιωπής του Θεού μπροστά στον ανθρώπινο πόνο. Ο Σκορσέζε ξεκίνησε να δουλεύει το σενάριο με τον Κοκς στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Στην ταινία εκτός από τους παγκοσμίως γνωστούς πρωταγωνιστές, συμπρωταγωνιστεί ο Ciarán Hinds (Munich) και μερικοί από τους πιο διάσημους ηθοποιούς της Ιαπωνίας, ανάμεσά τους οι Tadanobu Asano, Issey Ogata, Shinya Tsukamoto, Yoshi Oida Yosuke Kubozuka, Ryo Kase και Nana Komatsu.
Τα γυρίσματα της ταινίας ξεκίνησαν στις 31 Ιανουαρίου του 2015 στην Ταϊπέι της Ταϊβάν με τον σκηνοθέτη να δηλώνει ότι ήταν από τα πιο δύσκολα γυρίσματα που έχει κάνει ποτέ εξαιτίας της ιδιαιτερότητας των τοποθεσιών όπως καλύβες βουτηγμένες στην λάσπη ή βραχώδης λόφοι. Ο διευθυντής φωτογραφίας Ροντρίγκο Πιέτρο είχε τις δικές του προκλήσεις να αντιμετωπίσει αφού όπως χαρακτηριστικά λέει, πολλές σκηνές στο σενάριο είχαν μεγάλη διάρκεια με αποτέλεσμα να γυρίζονται για μέρες , όμως το τελικό αποτέλεσμα έπρεπε να δείχνει ότι όλα συνέβησαν μέσα σε λίγες στιγμές.
Με την ολοκλήρωση των γυρισμάτων και την έξοδο της ταινίας στους κινηματογράφους ο Μάρτιν Σκορτσέζε ολοκλήρωσε ένα όνειρο που δούλευε για 28 χρόνια.
Σκηνοθεσία: Martin Scorsese
Σενάριο: Jay Cocks και Martin Scorsese
Με τους:
Andrew Garfield ((The Amazing Spider Man, Hacksaw Ridge)
Adam Driver (Star Wars: The Force Awakens, Paterson)
Και τον Liam Neeson (Schindler’s List, Taken)
Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Shûsaku Endô και κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ. Το βιβλίο προλογίζει ο Martin Scorsese.
Διάρκεια: 159΄
Συνοπτική κριτική (4/5 Χρήστος Μήτσης)
Ένας υπαρξιακός, τελετουργικών ρυθμών και υποβλητικών εικόνων Σκορσέζε διασκευάζει με φιλοσοφικό σεβασμό και σκηνοθετικό δέος ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Σιουσάκου Έντο πάνω στη σιωπή του θεού και στο εκκωφαντικό ανθρώπινο μαρτύριο.
[δεν ξέρω τι να κάνω ανάμεσα στο μηδέν του Δανίκα και στα 4 αστεράκια του Μήτση μεγάλο το χάσμα θα βάλω το «χρυσό» 2,5/5. δεν είναι λίγο όμως για μια ταινία τόσο μεγάλης διάρκειας που ο άλλος έκανε 28 χρόνια να την κατασκευάσει;; είναι!! άρα ανεβαίνω στα 3/5. Με μπέρδεψε ο Σκορτσέζε, όχι ότι τα φιλοσοφικά και υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει δεν στέκουν ή δεν έχουν ενδιαφέρον αλλά τώρα που γερνάω, τα πολύ «σύνθετα» πράγματα πάνω στη φιλοσοφία με κουράζουν. Είσαι παιδί μου με τον Θεό ή δεν είσαι;; Σιωπές του Θεού και παραμύθια. Αυτά είναι για τον Μπέργκμαν. και κάτι δεκαετίες πριν. Αστειεύομαι !! Καλός είναι ο Σκορτσέζε, μεγάλο κεφάλαιο για τον κινηματογράφο, αλλά άμα πήγαινε να εξομολογηθεί πιπέρι στο στόμα θα του έβαζε ο πάτερ Γ.Κ.].
Που παίζεται η ταινία
Σιωπή
Silence
Δραματική 2016 | Έγχρ. | Διάρκεια: 161′
Aμερικανική ταινία, σκηνοθεσία Μάρτιν Σκορσέζε με τους: Άντριου Γκάρφιλντ, Ταντανόμπου Ασάνο, Άνταμ Ντράιβερ, Λίαμ Νίσον, Ισέι Ογκάτα
Πληροφορίες και κριτικές για την ταινία
Εμφάνιση χάρτη
Πού παίζεται
ΚΕΝΤΡΟ – ΚΟΛΩΝΑΚΙ
Odeon Όπερα
Ακαδημίας 57
2103622683
DOLBY SR
Δευτ.-Παρ. € 7,50, Σάβ., Κυρ. € 8,00, μέλη του club Cineφίλοι & παιδ. Δευτ.-Παρ. € 6,50, Σάβ., Κυρ. € 7,00. Προβολές 3D € 10, Cinefiloi & παιδικό € 9,00
Αίθουσα 1 Πέμ.-Τετ.: 22.10, Πέμ. &, Σάβ.-Τετ. & 19.00
ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ
Γαλαξίας
Μεσογείων 6 (ΜΕΤΡΟ Αμπελόκηποι)
2107773319
€ 8,00. Φοιτ., άνεργοι & άνω των 65 € 6,50. Κάθε Τετ., Πέμ. είσ. € 5,00.
Αίθουσα 1 Πέμ.-Τετ.: 22.15
Νιρβάνα Cinemax-Cyta
Λ. Αλεξάνδρας 192 (ΜΕΤΡΟ Αμπελόκηποι)
2106469398, 2106445221
DOLBY STEREO
8,00, παιδ.-φοιτ. € 6,00, άνω των 65 € 6,50. Κάθε Τετ., Πέμ. δύο άτομα με ένα εισιτήριο. Πώληση εισ. με πιστ. κάρτα στο 80111300400 από σταθ. και www.cinemax.gr 2108215327-2109703158 (από κινητό)
Πέμ.-Τετ.: 18.00/ 21.00
ΛΕΩΦ. ΠΑΤΗΣΙΩΝ
Ίλιον Cinema & Stage
Τροίας 34 και Πατησίων (στάση Αγγελοπούλου),
2108810602
AIR/C. DOLBY DIG.
€ 7,00. Φοιτ.-παιδ. και άνω των 65 € 6,00. Κάθε Τετ., Πέμ. 2 άτομα με ένα εισιτήριο
Πέμ.-Τετ.: 18.30/ 21.30
ΜΑΡΟΥΣΙ – ΚHΦΙΣΙΑ
Village 15 Cinemas @ The Mall
Aνδρέα Παπανδρέου (παραπλεύρως Αττικής Οδού) ΗΣΑΠ Νερατζιώτισσα, Μαρούσι
Τηλ. 14848 (χρέωση 0,49€/min (από σταθερό) και 0,98€/min (από κινητό).
€ 7,50, προβολές 3D : € 9,50. Φοιτ., στρατιωτικό: Δευτ., Τρ. € 5,50. Προβολές Dolby Atmos € 9,50
Αίθουσα 12 Πέμ.-Τετ.: 16.40, Πέμ.-Κυρ. & 13.10
Αίθουσα 14 Village Cinemas Gold Class Πέμ.-Τετ.: 19.00/ 22.20
Αίθουσα 3 Πέμ.-Τετ.: 20.00/ 23.10
Αίθουσα 5 Πέμ.-Τετ.: 19.00/ 22.10
Κηφισιά Cinemax 3 Class-Cyta
Δροσίνη 16 (απέναντι στο Βάρσο), Κηφισιά
2106231601, 2106231933
DOLBY DIGITAL
€ 8,50, παιδ.-φοιτ. € 6,50, γκρουπ άνω των 10 ατόμων € 6,50 . Κάθε Τετ., Πέμ. δύο άτομα με ένα εισιτήριο. Πώληση εισ. με πιστ. κάρτα στο 80111300400 από σταθ. και www.cinemax.gr 2108215327-2109703158 (από κινητό)
Πέμ.-Τετ.: 18.20/ 21.30
ΠΕΙΡΑΙΑΣ & ΠΕΡΙΧΩΡΑ
Village Shopping And More
Πέτρου Ράλλη & Θηβών, Άγιος Ιωάννης Ρέντη
Τηλ. 14848 (χρέωση 0,49€/min (από σταθερό) και 0,98€/min (από κινητό).
€ 7,50, προβολές 3D : € 9,50. Φοιτ., στρατιωτικό: Δευτ., Τρ. € 5,50. Προβολές Dolby Atmos € 9,50
Αίθουσα 15 Πέμ.-Τετ.: 19.20/ 22.30
Αίθουσα 19 Πέμ.-Τετ.: 20.30/ 23.40
Αίθουσα 2 Comfort Πέμ.-Τετ.: 19.50/ 23.00
Αίθουσα 8 Πέμ.-Τετ.: 18.20/ 21.30
Ν. ΚΟΣΜΟΣ – ΦΙΞ – Ν. ΣΜΥΡΝΗ – Π. ΦΑΛΗΡΟ
Σπόρτιγκ Digital Cinema
Κ. Παλαιολόγου 18, Ν. Σμύρνη
2109313360
€ 7,50, φοιτ. € 5,00, άνω των 65 € 6,50. Κάθε Τετ. € 5,00.
Αίθουσα 1 Πέμ.-Τετ.: 20.30
Αίθουσα 2 Πέμ.-Τετ.: 22.00
Odeon Starcity – Λ. Συγγρού
Λεωφ. Συγγρού 111 & Λεοντίου, Ν.Κόσμος
DTS/DOLBY DIGITAL
€ 7,50, 3D προβολές € 10. Μέλη του club Cineφίλοι, παιδικό & φοιτ. € 6,50, προβολές 3D € 9,00.
Αίθουσα 6 Πέμ.-Τετ.: 23.20, Πέμ. &, Σάβ.-Τετ. & 19.00
Village 9 Cinemas @ Faliro
Παλαιά Λεωφ.Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτίνη 3, Δέλτα Π.Φαλήρου
Τηλ. 14848 (χρέωση 0,49€/min (από σταθερό) και 0,98€/min (από κινητό).
€ 7,50, προβολές 3D : € 9,50. Φοιτ., στρατιωτικό: Δευτ., Τρ. € 5,50. Προβολές Dolby Atmos € 9,50
Αίθουσα 1 Πέμ.-Τετ.: 19.10/ 22.30
Αίθουσα 6 Πέμ.-Τετ.: 20.00
Αίθουσα 9 Gold Glass Πέμ.-Τετ.: 19.00/ 22.10
Μικρόκοσμος
Λεωφ. Συγγρού 106, Φιξ, στάση μετρό Συγγρού-Φιξ
2109230081
DOLBY DIG
Παρ.-Κυρ. € 7,00, Δευτ., Τρ. € 5,50. Κάθε Πέμ. τα δύο άτομα € 8,00. Κυρ.-Τετ. € 5,50 η τελευταία προβολή Κυρ.-Τετ. € 5,50.
Πέμ.-Τετ.: 19.30/ 22.30
ΓΛΥΦΑΔΑ – ΒΑΡΚΙΖΑ
Αθήναιον Cinepolis
Ζησιμοπούλου 7 & Α. Μεταξά, Γλυφάδα
211-211-2222, 2109681757
€ 8,00. Προβολές 3D: € 10,00. Κάθε Τετ. γεν. είσ. € 4,50, 3D € 5,50. Για άτομα άνω των 60 & παιδιά κάτω των 12 & μαθητ.-φοιτ. γεν. είσ. € 6,50, 3D € 8,50.
Αίθουσα 1 Πέμ.-Τετ.: 17.00/ 20.00
Αίθουσα 3 Πέμ.-Τετ.: 21.50
ΧΑΛΑΝΔΡΙ – ΧΟΛΑΡΓΟΣ
Αβάνα
Λεωφ. Κηφισίας 234 & Λυκούργου 3
2106756546
DOLBY DIG
€ 8,00, φοιτ.-παιδ. & κάθε Τετ. € 6,00
Πέμ.-Τετ.: 18.15/ 21.15
Σινέ Χολαργός
Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός
2106525122
DOLBY SR
€ 6,50, Σάβ., Κυρ. € 8,00, παιδ.-φοιτ. € 6,50
Πέμ.-Τετ.: 21.45
ΔΑΦΝΗ – ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ – ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ
Νανά Cinemax-Cyta
Λ. Βουλιαγμένης 179 (ΜΕΤΡΟ Αγ.Ιωάννης)
2109703158, 2109706865
€ 7,50. Παιδ. € 5,00. Φοιτ., άνεργοι & άνω των 65 € 6,00. Γκρουπ άνω των 10 ατόμων € 5,50. Είσ. (για δύο άτομα και άνω) για παιδικές μεταγλ. ταινίες € 5,00 (2D), € 6,00 (3D). 3D προβολές: € 9,50, παιδ.-φοιτ. € 8,00. Κάθε Τετ. & Πέμ. δύο άτομα με ένα εισιτήριο. Πώληση εισ. με πιστ. κάρτα στο 80111300400 από σταθ. και www.cinemax.gr
Αίθουσα 2 Πέμ.-Τετ.: 22.30
Αίθουσα 4 Πέμ.-Τετ.: 18.15/ 21.30
Αίθουσα 6 Πέμ.-Τετ.: 19.45
Village Cinemas Athens Metro Mall – Ag. Dimitrios
Λ.Βουλιαγμένης 276, Αγ. Δημήτριος
Τηλ. 14848 (χρέωση 0,49€/min (από σταθερό) και 0,98€/min (από κινητό).
€ 7,50, προβολές 3D : € 9,50. Φοιτ., στρατιωτικό: Δευτ., Τρ. € 5,50. Προβολές Dolby Atmos € 9,50
Αίθουσα 5 Cosmote Πέμ.-Τετ.: 19.00/ 22.10
ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ – ΙΛΙΟΝ
Ster Cinemas Ίλιον
Λεωφ. Δημοκρατίας 67Α, Ίλιον
2108092690, 801 8017837
Δευτ.-Πέμ. € 7,00, 3D: € 8,50. Παρ.-Κυρ. € 8,00, 3D: € 9,50. Οικογ. εισιτ., παιδ. (άνω των 3 ατόμων) & άνεργοι € 5,00 (για 3D επιπλέον € 1,50). ΑμεΑ € 4,50. Άτομα άνω των 60 € 6,00.
Αίθουσα 4 Πέμ.-Τετ.: 19.20/ 22.30
ΠΑΓΚΡΑΤΙ
Village Cinemas Παγκράτι
Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου (Εμπ. Κέντρο Athens Millenium), Παγκράτι
Τηλ. 14848 (χρέωση 0,49€/min (από σταθερό) και 0,98€/min (από κινητό).
DOLBY SRD
€ 7,50, προβολές 3D : € 9,50. Φοιτ., στρατιωτικό: Δευτ., Τρ. € 5,50. Προβολές Dolby Atmos € 9,50
Αίθουσα 5 Πέμ.-Τετ.: 19.10/ 22.20
Κριτική
Σιωπή
Από Χρήστο Μήτση – 05/01/2017 (Αθηνόραμα)
Δύο Πορτογάλοι ιησουίτες καταφθάνουν στην Ιαπωνία του 1640, όπου η χριστιανική πίστη διώκεται απηνώς, για να βρουν τα ίχνη του δασκάλου τους, τον οποίο οι φήμες θέλουν να έχει αλλαξοπιστήσει. Ένας υπαρξιακός, τελετουργικών ρυθμών και υποβλητικών εικόνων Σκορσέζε διασκευάζει με φιλοσοφικό σεβασμό και σκηνοθετικό δέος ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα του Σιουσάκου Έντο πάνω στη σιωπή του θεού και στο εκκωφαντικό ανθρώπινο μαρτύριο.
«Πρόκειται για την ιστορία ενός ανθρώπου που μαθαίνει –μέσα από τόση οδύνη– πως η αγάπη του θεού είναι πιο μυστηριώδης απ’ όσο γνωρίζει, πως εκείνος αφήνει περισσότερες επιλογές απ’ ό,τι πίστευε ο ίδιος στα χέρια των ανθρώπων και πως είναι πάντοτε παρών… ακόμη κι εν τη σιωπή του», γράφει ο Μάρτιν Σκορσέζε στον πρόλογο της «Σιωπής» του Σιουσάκου Έντο, του «Ιάπωνα Γκράχαμ Γκριν» κι ενός από τους σπουδαιότερους Ασιάτες λογοτέχνες του προηγούμενου αιώνα. Η μεταφορά στην οθόνη αυτού του πολυεπίπεδου μυθιστορήματος αποτέλεσε έργο ζωής για τον ίδιο, καθώς έγραψε μια πρώτη εκδοχή του σεναρίου πριν από 20 ολόκληρα χρόνια. Αν διαβάσει κάποιος τη «Σιωπή», καταλαβαίνει αμέσως το γιατί, μια και πραγματεύεται με τόλμη, φιλοσοφική ενάργεια και αφηγηματική δύναμη θέματα που απασχολούσαν ανέκαθεν τον 75χρονο Νεοϋορκέζο δημιουργό.
Ο νεαρός ιδεαλιστής ιεραπόστολος Σεμπαστιάου Ροντρίγκεζ είναι ένας από τους δύο Πορτογάλους ιησουίτες που καταφθάνουν στην Ιαπωνία του 1640, όπου η χριστιανική πίστη διώκεται απηνώς, για να βρουν τα ίχνη του δασκάλου τους πατέρα Φερέιρα, για τον οποίο υπάρχουν φήμες πως έχει αλλαξοπιστήσει. Αυτό που θα συναντήσουν εκεί θα τους δώσει αρχικά θάρρος –ένα χωριό μυστικών χριστιανών στο οποίο λειτουργούν για λίγο καιρό εν κρυπτώ–, γρήγορα όμως η παρουσία τους θα γίνει αντιληπτή και ο Ροντρίγκεζ θα βρεθεί μπροστά στον τρομερό Ιάπωνα άρχοντα/ανακριτή Ίνουε αλλά και σε μια σειρά σκληρών ηθικών διλημμάτων. Και αν εκείνος είναι πανέτοιμος να γίνει ένας νέος Χριστός και να μαρτυρήσει για την πίστη του, οι Ιάπωνες θα τον βάλουν στη θέση του Ιούδα και θα δοκιμάσουν την αφοσίωσή του στον Κύριό του με τον πιο βάναυσο τρόπο.
Μέσω ενός τυπικού σκορσεζικού ήρωα, ο Έντο μιλά για τις πολιτισμικές –που γίνονται ιδεολογικές και φιλοσοφικές– διαφορές Ανατολής και Δύσης κι εγείρει περίπλοκα, αλλά απολύτως άμεσα ερωτήματα πάνω στην εφαρμογή στην καθημερινή ζωή των χριστιανικών εννοιών της πίστης, της θυσίας και της αμαρτίας. Με «καλλιγραφικής» ομορφιάς μα υποβλητικής σκληρότητας εικόνες, τελετουργικούς ρυθμούς και μια σκηνοθετική καθαρότητα που φέρνει μπροστά την ασυγκράτητη δύναμη της ιστορίας του, ο Σκορσέζε μετατρέπει όλα αυτά σε άλλη μία παραβολή μαρτυρικής πτώσης ενός αλαζόνα χαρακτήρα. Αξιοποιεί όλα τα θεματικά επίπεδα στα οποία κινείται το μυθιστόρημα (από το ταξικό μέχρι το μεταφυσικό ), εκμεταλλεύεται τα στοιχεία της φύσης (γη, νερό, φωτιά ) ως τιμωρητικές μα και λυτρωτικές δυνάμεις, στοχάζεται διαλεκτικά (τι θα ήταν ο Χριστός χωρίς τον Ιούδα; ) πάνω στις πλέον δογματικές ανθρώπινες πεποιθήσεις κι επιβεβαιώνει ξανά πως είναι ο σπουδαιότερος εν ζωή Αμερικανός σκηνοθέτης.
5/1/2017
Η «Σιωπή» είναι χρυσός! Μια αξιοθαύμαστη χειρονομία πίστης στο σινεμά από τον Μάρτιν Σκορσέζε
Δύο ώρες και σαράντα λεπτά ταινίας παρέα με θεμελιώδη ερωτήματα και μεταφυσικές ανησυχίες που φαίνεται να ταλαιπωρούσαν τον σκηνοθέτη μια ζωή: αυτή είναι η υποβλητική και θαρραλέα από πολλές απόψεις «Σιωπή», ένα φιλμ μεγάλης συναισθηματικής δύναμης για το οποίο ο Μάρτιν Σκορσέζε φαίνεται πως προετοιμαζόταν σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του.
Από τον Λουκά Κατσίκα
«Ταινίες και θρησκεία- αυτό είναι όλο κι όλο η ζωή μου», είχε παραδεχτεί σε μια παλιά συνέντευξή του ο Μάρτιν Σκορσέζε. Από τους αμείλικτους νόμους των «Κακόφημων Δρόμων» και τον αιματηρό εξευγενισμό του «Ταξιτζή» σε μια ανίερη πόλη μέχρι τη συγκλονιστική αναμέτρηση ενός πυγμάχου με τον εαυτό του στο «Οργισμένο Είδωλο», τη μεταφυσική οδύσσεια του «Τελευταίου Πειρασμού» ή τις αμέτρητες ιστορίες αμαρτωλών και αγίων που μεταμφίεσε πίσω από πολυποίκιλες φορεσιές ηρώων, ο Σκορσέζε έχτισε έναν από τους πιο συμπαγείς φιλμικούς κορμούς στην ιστορία του σινεμά. Μπορεί να δοκίμασε τον εαυτό του σε μια ευρύτατη γκάμα κινηματογραφικών ειδών και θεματικών παραλλαγών, η ουσία όμως παραμένει ότι σε όλη την διάρκεια της καριέρας του, ο Σκορσέζε γύριζε πάντοτε την ίδια ταινία.
Το συνεχές magnum opus του έπαιρνε την ιδέα της χριστιανικής ηθικής και την εφάρμοζε στην πραγματική ζωή, επάνω στις πιο ετερόκλητες ομάδες ανθρώπων. Ψυχωτικοί, γκάνγκστερ, μουσικοί, ονειροπόλοι, κοινωνικοί απόβλητοι, απλοί καθημερινοί άνθρωποι γίνονταν πρωταγωνιστές σε ένα εναλλακτικό ευαγγέλιο που τους έβαζε να ξεστρατίσουν και να γυρέψουν συνεπακόλουθα σωτηρία προκειμένου να αντλήσει από τις περιπτώσεις τους μερικές εκπληκτικές παραβολές επάνω στην ανθρώπινη κατάσταση και τις έννοιες της πίστης, της προδοσίας, της έκπτωσης και της λύτρωσης. Ολόκληρη η σκηνοθετική πορεία του Σκορσέζε κατατρύχεται από Μεσσίες και Ιούδες, από μεταμφιεσμένους οσίους, μοντέρνους μάρτυρες και αποστάτες και από την πεποίθηση ότι αν ο Θεός υφίσταται, τότε υπάρχει ένα μυστηριώδες κοσμικό σχέδιο πίσω από την επιλογή του να παραμένει βουβός απέναντι στις ολέθριες παρορμήσεις για τις οποίες είναι ικανοί οι άνθρωποι.
Την προβληματική αυτή συνάντησε ο σκηνοθέτης, και σε ένα αρχέγονο χρονικό πλαίσιο, μέσα από τις σελίδες του βιβλίου που έγραψε ο καταξιωμένος Ιάπωνας συγγραφέας Σιουσάκο Έντο το 1966. Ο Σκορσέζε έτυχε να διαβάσει πρώτη φορά τη «Σιωπή» το 1989, σε μια περίοδο όπου η περιπέτεια του «Τελευταίου Πειρασμού» και του θορύβου που προκάλεσε τον είχαν απομυζήσει. Η εμπειρία της ανάγνωσης τού προκάλεσε την ίδια ανάγκη που τού γέννησε το μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη: Στα λογοτεχνικά οράματα των δυο διαφορετικών αυτών συγγραφέων, ο Σκορσέζε συνάντησε ένα μεταφυσικό άγχος και μια θρησκευτική ανησυχία όμοιες με εκείνες που πάντοτε τον απασχολούσαν. Προκειμένου να επικοινωνήσει προσωπικά με το έργο των δυο αυτών καλλιτεχνών, και να εξερευνήσει βαθύτερα τις δικές του πεποιθήσεις και αμφιβολίες πάνω στην ιδέα του Θεού, της ενδεχόμενης απουσίας του και της άνευ όρων πίστης, ο σκηνοθέτης θέλησε να κάνει τα βιβλία τους ταινίες.
Με τον ίδιο τρόπο που ταλαιπωρήθηκε μέχρι να αποτυπώσει στην οθόνη τον «Τελευταίο Πειρασμό», έτσι ακριβώς δυσκολεύτηκε και με τη «Σιωπή». Είκοσι τέσσερα χρόνια αφότου συζήτησε για πρώτη φορά το ενδεχόμενο μιας διασκευής στο μυθιστόρημα, παρέα με τον σεναριογράφο του στα «Χρόνια της Αθωότητας» και τις «Συμμορίες της Νέας Υόρκης», Τζέι Κοκς, ο Σκορσέζε κατόρθωσε μόλις φέτος να διηγηθεί τις δοκιμασίες δυο Ιησουιτών ιεραπόστολων που ταξιδεύουν από την Πορτογαλία στην Ιαπωνία του 1640, αναζητώντας τα ίχνη του δασκάλου τους, ενός βετεράνου ιερέα ονόματι Φερέιρα, και επιχειρώντας ταυτόχρονα να προσηλυτίσουν νέους πιστούς στον Χριστιανισμό. Ο πάτερ Φερέιρα φημολογείται, ωστόσο, ότι έχει αποστατήσει και οι διωγμοί εις βάρος χριστιανών είθισται να περνούν από σκληρά βασανιστήρια και βάρβαρες θανατώσεις, τις περισσότερες από τις οποίες αναλαμβάνει ένας διαβόητος μισθοφόρος με το παρατσούκλι Ανακριτής.
Μια μυστική κοινότητα Ιαπώνων πιστών περιθάλπει τους δυο ιερείς από μια ακτή και τους φυγαδεύει σε μια ασφαλή κρυψώνα προκειμένου να γλιτώσουν τον κίνδυνο, ενώ παράλληλα θα μπορούν τη νύχτα να εκπληρώνουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Όταν όμως το κάλεσμα του Θεού χτυπήσει μεταφορικά και κυριολεκτικά την πόρτα των ιερωμένων, με τη μορφή δυο χωρικών που ισχυρίζονται πως είναι χριστιανοί, οι δυο ήρωες, και κυρίως ο πάτερ Ροντρίγκεζ, θα έρθουν αντιμέτωποι με την έμπρακτη και την πιο εφιαλτική εφαρμογή όσων διδάχτηκαν σε ζητήματα αφοσίωσης και αυταπάρνησης.
Ο Σκορσέζε ξεκινά το φιλμ του με την πρόφαση μιας πλοκής μυστηρίου, καθώς οι δυο νεαροί ιεραπόστολοι γυρεύουν τον εξαφανισμένο μέντορά τους σε μια χώρα που τους είναι παντελώς άγνωστη και γεμάτη απειλές. Η διαδρομή τους θυμίζει την αναζήτηση για τον αθέατο συνταγματάρχη Κουρτζ στο «Αποκάλυψη Τώρα» του Φράνσις Φορντ Κόπολα, μια μυητική περιπλάνηση-αφορμή για την εξερεύνηση μιας ευρύτερης αλήθειας. Την ώρα όμως οι τύχες των δυο Ιησουιτών χωρίζουν, η κινηματογραφική διαδρομή μετατρέπεται σταδιακά σε μια εσωτερική και αρκετά ψυχοφθόρα εξερεύνηση πάνω σε ερωτήματα που τόσο ο σκηνοθέτης όσο προηγουμένως ο συγγραφέας και μαζί τους αναρίθμητοι άνθρωποι έχουν θέσει στον εαυτό τους.
Το βασικότερο ερώτημα δανείζει το όνομά του στον τίτλο του βιβλίου και της ταινίας: τι ακριβώς σημαίνει η εκκωφαντική αυτή σιωπή του Θεού; Δηλώνει την ανυπαρξία του; Την αδιαφορία και τη σκληρότητά του, έτσι παρατηρητικά όπως στέκει απέναντι στα πιο αποτρόπαια επιτεύγματα των ανθρώπων; Ή μήπως η απουσία του αποτελεί ένα είδος δοκιμασίας για τους πιστούς του; Και πού ακριβώς συναντάται το μυστήριό του; Στη λατρεία των συμβόλων; Ή, ίσως, στη βεβήλωσή τους; Ο Σκορσέζε βασανιζόταν σε όλη τη διάρκεια της ζωής του με αυτές τις σκέψεις. Γι’ αυτό και ταυτίζεται τόσο πολύ με την ενδότερη πάλη του ιερωμένου ήρωα και με την οδύνη του: Αφενός να γίνει απρόθυμος θεατής των βιαιοτήτων στις οποίες υποβάλλονται όσοι αρνούνται να αλλαξοπιστήσουν. Αφετέρου να μπει σε πειρασμό και να αποστατήσει ο ίδιος, για να γλιτώσει τις ζωές των άλλων και να αποφύγει τη μαρτυρική μοίρα που τον περιμένει.
Με βασικό σύμμαχό του τις υποβλητικές οπτικές συνθέσεις του διευθυντή φωτογραφίας Ροντρίγκο Πριέτο, ο Σκορσέζε μεγεθύνει στην οθόνη μια αγωνία ψυχολογική, σωματική και βαθιά πνευματική. Το κάνει, όμως, με παροιμιώδη εγκράτεια, προσγειώνοντας για σπάνια φορά την τέχνη του στα απολύτως απαραίτητα. Απουσιάζουν εδώ οι ακροβατικές επιδείξεις της κάμερας, οι φρενήρεις ρυθμοί, το κοφτό και λαχανιαστό μοντάζ. Εκτός κάδρου μένει οτιδήποτε αποπροσανατολίζει από το κέντρο του φιλμ, που είναι μια μέχρις εσχάτων αναμέτρηση του σώματος και της ψυχής, ένα σασπένς καθαρά διαλεκτικό γύρω από τα ατέρμονα αινίγματα της ύπαρξης. Αυτός ο στιλιστικός ασκητισμός είναι χρήσιμος και μαζί αξιέπαινος. Υποψιάζεται κανείς ότι ο σκηνοθέτης υποχωρεί με ευλάβεια και ταπεινότητα μπροστά σε ένα θέαμα και μια φιλοσοφική στάση που τον ξεπερνούν και τον αφοπλίζουν. Δεν επιθυμεί να προσηλυτίσει αλλά πασχίζει κι αυτός να καταλάβει.
Ομοίως προσεκτικός είναι και στις σκιαγραφήσεις του. Ο χαρακτήρας του προδότη Κιτσίτζιρο και ο τρόπος με τον οποίο επανέρχεται τακτικά στην αφήγηση αποτελούν το πιο σοφό εφεύρημα της ταινίας-μια υπενθύμιση ότι για κάθε άγιο πρέπει να υπάρχει σε αυτό τον κόσμο και ένας Ιούδας και πως μερικές φορές οι δυο ρόλοι ταυτίζονται. Ο νεαρός πάτερ Ροντρίγκεζ δεν είναι μια ηρωική περίπτωση, αλλά ένας μάλλον αφελής εκπρόσωπος του δυτικού επεκτατισμού, σχολαστικός ακόλουθος των Γραφών, που παρασύρεται κάποια στιγμή από τον ζήλο και την αλαζονεία του στο να νομίσει ότι εξισώνεται με τον Χριστό, απλούστατα με το να ακολουθεί και να μιμείται τα πάθη του. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που σε μια από τις ωραιότερες σκηνές της ταινίας βλέπει το πρόσωπο του Ιησού να καθρεφτίζεται, αντί για το δικό του, στην επιφάνεια ενός ρυακιού. Από την άλλη μεριά, ο σαδιστικός Ανακριτής που καταδιώκει και καταδικάζει αθώα θύματα με τρομερή απάθεια δεν είναι ένα μονοδιάστατο μοντέλο κακού αλλά ένας μακάβρια χιουμοριστικός καταλύτης στην τραγωδία, ένας σαρδόνιος και φιλοσοφημένος δικηγόρος του διαβόλου τον οποίο αναδεικνύει η σαρκαστική ερμηνεία του Ισέι Ογκάτα.
Ανάμεσα στις κορυφαίες αυτές φιγούρες του δράματος, παραλλαγές του Ιούδα, του Ιησού και του Πόντιου Πιλάτου αντίστοιχα και φορείς της πολιτισμικής σύγκρουσης ανάμεσα σε δυο κόσμους με αγεφύρωτο μεταξύ τους χάσμα, ο Σκορσέζε ξανασυναντά τον γνώριμο κινηματογραφικό του κόσμο, εκείνον στον οποίο ο αμαρτωλός συνυπάρχει με τον ενάρετο, η ηθική παραμένει σταθερά μια ρευστή και γεμάτη ειρωνείες έννοια, ο πόνος αναδεικνύεται στην πιο αποτελεσματική μονάδα μέτρησης της αλήθειας και η πτώση δεν είναι παρά μια ανάληψη προς την αυτογνωσία.
Αντίθετα όμως με μια παλιότερη, συγγενούς θεματικής ταινία του, όπως ο «Τελευταίος Πειρασμός», στην οποία το δράμα έγκειται στην απεγνωσμένη προσπάθεια ενός ανθρώπου να αποποιηθεί τον θεϊκό του προορισμό, η «Σιωπή» αναποδογυρίζει τη συνθήκη και μεταμορφώνει την ιστορία του πάτερ Ροντρίγκεζ στην παραδοχή ενός λανθάνοντος Μεσσία ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας απλός, αδύναμος άνθρωπος, που για να βρει τον δρόμο στην αιώνια ζωή θα πρέπει να θυσιάσει την επίγεια και να χάσει τον εαυτό του. Εξασφαλίζοντας κατόπιν μια θέση στο μακρύ κινηματογραφικό μαρτυρολόγιο του Μάρτιν Σκορσέζε…
ΚΡΙΤΙΚΗ 02 JAN 0 Σχόλια
8 Στα 10
Ας κρατήσουμε 161 λεπτά σιγής για το έργο ζωής του Μάρτιν Σκορσέζε, μια ταινία που μιλάει με όρους σπουδαίου σινεμά για όλα όσα θα χωρίζουν πάντα τους ανθρώπους από την πίστη τους.
Κοινή χρήση1
Ο Πορτογάλος ιεραπόστολος Σεμπαστιάου Ροντρίγκες, φτάνει στην Ιαπωνία του 17ου αιώνα για να εμψυχώσει τους καταπιεζόμενους χριστιανούς Ιάπωνες, αλλά και να ανακαλύψει την αλήθεια που κρύβεται πίσω από την αποστασία του προκατόχου του, του έμπειρου ιεραπόστολου Φερέιρα, ο οποίος δεν άντεξε τα πολλαπλά μαρτύρια. O Ροντρίγκες θα βρεθεί, κι αυτός, σύντομα μπροστά σε τρομερά ηθικά διλήμματα αλλά κυρίως μπροστά στη σιωπή του Θεού, ο οποίος μοιάζει να αποδέχεται τα φριχτά βασανιστήρια στα οποία υπόκεινται οι πιστοί Του.
Στη διάρκεια των 161 λεπτών που διαρκεί το «Silence», σε ασύνδετες μεταξύ τους στιγμές και σχεδόν ούτε απαραίτητα στις πιο εμβληματικές ή αυτές που χρειάζονται «υπογράμμιση», ο ήχος κόβεται απότομα και η σιωπή αναλαμβάνει να μιλήσει για όλα αυτά που οι λέξεις δεν θα αρκούσαν έτσι κι αλλιώς.
Αυτό είναι ίσως και το μόνο κινηματογραφικό τρικ που χρησιμοποιεί ο 74χρονος Μάρτιν Σκορσέζε σε μια ταινία που κάποιος θα μπορούσε να περιγράψει ως ένα έπος γυρισμένο με το μινιμαλισμό και κυρίως τη συμπυκνωμένη σοφία ενός χαϊκού, μακριά από το νευρικό, φρενήρες και γεμάτο εξωστρέφεια και πληθωρικότητα στιλ – σήμα κατατεθέν του δημιουργού του.
Προσοχή, όμως, μην ξεγελαστείτε. Μπορεί εδώ οι κινηματογραφικοί ρυθμοί να ακολουθούν την τελετουργία μιας εσωτερικής συνειδητοποίησης και οι εξάρσεις να πνίγονται από την ίδια τη φύση των ηρώων μέσα σε ψίθυρους και κραυγές χωρίς ήχο, αλλά το σκορσεζικό πάθος βρίσκεται πανταχου παρόν, σχεδόν φλεγόμενο, καίγοντας κάθε μικρή ή μεγαλύτερη σκηνή με τη σωματική αγωνία που φέρουν πάντα μέσα τους οι μεγάλες αναπάντητες ερωτήσεις της ύπαρξης.
Η (τελικα περισσότερο απ’ όσο θα πίστευε κανείς) προφανής ευθεία γραμμή που ένωνε έτσι κι αλλιώς τον «Τελευταίο Πειρασμό» με το «Kundun» – και που δεν είναι άλλη από το γεγονός πως και στις δύο ταινίες ο ήρωας είναι ένας… άνθρωπος – βρίσκει και στο «Silence» τον τρόπο να διασχίσει τις διακεκομμένες γραμμές της διαδρομής ενός άντρα που θα πιστέψει στον ίδιο του τον εαυτό περισσότερο και από τον Θεό του, πριν δει την απόλυτη μέχρι τότε αλήθεια του να γίνεται κομμάτια μπροστά στην αποτρόπαια πραγματικότητα και προδοθεί τελικά και νομοτελειακά από την ίδια του την πίστη.
Δεν χρειάζεται λοιπόν να ψάξει κανείς πολύ βαθύτερα για να αντιληφθεί γιατί ο Μάρτιν Σκορσέζε ήθελε εδώ και 27 χρόνια να γυρίσει τη «Σιωπή», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Σοσάκου Εντο, στη δεύτερη κινηματογραφική του μεταφορά μετά το φιλμ του 1971 σε σκηνοθεσία του Μασαχίρο Σινόντα.
Ο ήρωάς της, ο Πορτογάλος Σεμπαστιάου Ροντρίγκες, που τον υποδύεται με την κατάνυξη που του αρμόζει ο Αντριου Γκάρφιλντ, δεν διαφέρει στο ελάχιστο από τον Τζέικ ΛαΜότα στο «Οργισμένο Είδωλο», τον Σαμ Ροθστάιν στο «Καζίνο», τον Τζόρνταν Μπέλφορτ στο «Λύκο της Wall Street» ή ακόμη και εκείνον τον Φρανκ Πιρς, τον οδηγό ασθενοφόρου σε εκείνο το αριστουργηματικό υποτιμημένο «Bringing Out the Dead» που περισσότερες από μια σκηνές του «Silence» το φέρνουν συνεχώς στη μνήμη.
Σε απόλυτη συμφωνία με το υπόλοιπο έργο του, ο Μάρτιν Σκορσέζε αφηγείται και εδώ την άνοδο και την πτώση ενός θνητού, με μοναδική διαφορά πως απέναντί του τοποθετεί εδώ όχι το χρήμα, την αλαζονία, τη φιλοδοξία ή την κοινωνική καταξίωση και αποδοχή, αλλά την ίδια του την πίστη, ανάγοντας τις έτσι κι αλλιώς διάχυτες σε όλες του τις ταινίες θρησκευτικές του αναζητήσεις σε κάτι ακόμη μεγαλύτερο, πιο πνευματικό, πιο διαχρονικό και άλυτο άκομη καθώς ο κόσμος αλλάζει.
Ναι, το «Silence» είναι μια ταινία για την πίστη, τα όριά της, το Θεό και την – πάντα ελλιπή – εκλογίκευση της ύπαρξής του και της απουσίας του. Είναι μια ταινία για τις θρησκείες και τις βιαιότητες που διαπράχθηκαν στο όνομά τους – σε μια ηθελημένη η μη δεν έχει καμία σημασία συνταρακτική αναγωγή στην σύγχρονη ύπαρξη και τις αποτρόπαιες πρακτικές του Ισλαμικού Κράτους. Είναι ένα κατηγορώ απέναντι στην επιφανειακή λατρεία των συμβόλων, μια ταινία σκληρή για τον καθολικισμό, τον προσηλυτισμό, την κατήχηση, την τυφλή πίστη σε κάτι και όμως μαζί είναι και ένας ωκεανός κατανόησης για την ανάγκη των ανθρώπων να πιστέψουν σε οτιδήποτε.
Μια ταινία που (σε) δοκιμάζει, οποιοσδήποτε κι αν είναι ο Θεός σου, ακόμη κι αν δεν έχεις Θεό.
Στην πραγματικότητα, όμως, το «Silence» είναι μια ταινία για την ανθρώπινη φύση που όπως αναφέρεται και μέσα στην ταινία «παραμένει αμετακίνητη» ενώ όλα γύρω της κινούνται συνεχώς. Κάθε φορά που ο Ροντρίγκες φτάνει ένα ακόμη βήμα πιο κοντά στην αμφισβήτηση και την… αποστασία, τόσο νιώθει την ανάγκη να βρει τις απαντήσεις που τόσο καιρό θεωρούσε δεδομένες. Και κάθε φορά που νομίζει ότι τις έχει βρει, ανακαλύπτει πως αυτές κρύβονται κάπου αλλού που ίσως δεν έχει τολμήσει να φτάσει ποτέ.
Περισσότερο και από τα όρια της πίστης ή την συναρπαστική τελικά ιστορία που ολοκληρώνεται με τον πιο επώδυνο αν και λυτρωτικό τρόπο, ο Μάρτιν Σκορσέζε ενδιαφέρεται εδώ για τα ανθρώπινα όρια απέναντι στο σύμπαν. Και, παρά τη συνεχή κατηγορία για τη σιωπή του Θεού που επανέρχεται ως μοτίβο σε όλο το φιλμ, αυτό που πραγματικά αναζητά είναι ο τρόπος ώστε ο άνθρωπος να ακούσει την ίδια, τη δική του φωνή.
Σαν απόσταγμα μια κινηματογραφικής σοφίας που δεν ξεχώρισε ποτέ το rock ‘n’ roll από την κατάνυξη και αγγίζοντας (φευ) σημεία που θυμίζουν ανατριχιαστικά ένα κύκνειο άσμα, ο Μάρτιν Σκορσέζε σταμάταει τον ήχο και μαζί και το χρόνο, μαζί και τη διαρκή αγωνία του ανθρώπου να αφήνει πίσω του την Ιστορία. Και στέκεται εκεί, στην απεραντοσύνη του τοπίου της Ιαπωνίας του 17ου αιώνα, αναπνέοντας τους καπνούς από τα σπαρτά που καίγονται και τους ατμούς από τα καυτά ρυάκια, και μέσα από τα μάτια του ήρωά του αφήνει τον εαυτό του ελεύθερο να εκτεθεί στην απόλυτη βία, στην απόλυτη μοναξιά, στην πιο άγρια θυσία και να δοκιμαστεί από την αντανάκλαση αυτού που οι πιστοί θα ονόμαζαν… θείο.
Κάνοντας σινεμά ιμπρεσιονιστικό, συναρπαστικό, βασανιστικό, τόσο απλό αλλά ταυτόχρονα τόσο προκλητικό για τα μάτια, τη σκέψη και την καρδιά. Ναι, λυτρωτικό σχεδόν όσο μια προσευχή που απευθύνεται πριν απ’ όλους στον εαυτό σου.
CAMERA STYLO 